Халқаро пресс-клубнинг 23 август куни бўлиб ўтган анжуманида иштирок этган халқ таълими вазири Улуғбек Иноятов мактаб ўқитувчиларининг ободонлаштириш ва қишлоқ хўжалиги ишларига мажбурий жалб этилиши ҳолатларига муносабат билдирди.
Вазир Иноятов ўз чиқиши давомида Фарғона вилояти Ўзбекистон тумани халқ таълими бўлими мудираси Нафиса Нишонова (вазир уни Замира Нишонова деб атади) билан боғлиқ вазиятга ҳам тўхталди.
Аввалроқ, Нишонова хоним ўтказган мажлис аудиоёзуви интернетда тарқалиб кетган эди. Мажлисда ўқитувчиларга дала ишларида қатнашиш, китоблар сотиб олиш, нашрларга обуна бўлиш, қариндош пенсионерларни пластик карточкага ўтказиш масаласида кўрсатмалар берилган.
Ўқитувчиларнинг ўз лавозим вазифаларига кирмайдиган ишларга жалб этиш масаласида ҳамма ерда муносабат билдириляпти. Бу эса шундай ҳолатлар борлигидан далолат беради ва худди шундай ҳолат бор экан, деган фикрга олиб келади. Ўқитувчи таълим-тарбия жараёнидан ташқари, ўзи ишлаётган таълим муассасанинг жамоат ишларида, уни ободонлаштириш ишларида қатнашиши шарт. Буни тўғри айтишимиз керак. Лекин айримлар мана шуни ҳам баҳона қилиб, «Бизни бошқа ишларга жалб қилишяпти», деган фикрда бўлиши керак эмас.Ўқитувчиларнинг ҳар хил қишлоқ хўжалиги ишларига жалб этилишига вазирлик ўзининг қандай муносабатини билдиради? Албатта, салбий муносабатни билдиради. Вазирлик ўқитувчининг мана шундай фаолиятга жалб этилиши тарафдори ҳам эмас. Вазирликнинг меъёрий-ҳуқуқий ҳужжатларида ўқитувчининг фаолият вазифасига мана шундай ишларда қатнашиш шарт, деган мажбуриятларни белгилаб бермаган. Вазирлик буни, албатта, қонуний, ҳуқуқий-меъёрий томондан ҳимоя қилади. Лекин жамоат-чи, ўқитувчининг ўзи-чи? Ўша мактабнинг раҳбарияти-чи? Тумандаги фаоллар-чи? Улар ўқитувчининг ҳуқуқини ҳимоя қилмайдими? Ёки ўқитувчининг ўзи ўз ҳуқуқларини ўзи ҳимоя қилмайдими? Шундай масала ҳам турибди-да.
Вазирликдан бориб, ўқитувчининг ҳуқуқи бузилаётганидан хабар топиш учун ҳам, биласизми, вазирликда 50 киши ишлайди, тизимимизда эса 400 мингдан ортиқ ўқитувчи фаолият юритади. Ҳуқуқи бузилаётганини, биринчи навбатда, ўқитувчининг ўзи билади-ку. Нима учун ўқитувчи ҳуқуқлари поймол қилинишига ўзи йўл қўйиб беради? «Нима учун ўзи курашмайди, ҳақ-ҳуқуқини талаб қилмайди?», деган саволни ҳам қўйиш керак. Биз вазирлик сифатида, умуман, халқ таълими тизими раҳбариятлари мана шундай ҳолатларнинг олдини олиш учун ҳар доим курашамиз.
Очиқчасига савол қўйдингиз: Фарғона вилояти, Ўзбекистон тумани, Замира Нишонова — халқ таълими бўлими мудири ҳисобланади. У ўтказган йиғилишдаги унинг фикрларини ёзиб олиб, ижтимоий тармоқларга қўйиб юборишди. Ўзбекистон учун жой куйдирувчи бир фуқаро сифатида бу фикрлар таҳлил қилинса, унда ёмон бир иллатларни кўрганим йўқ.
Масалан: мактаб ё боғчангни бўш томорқасига картошка эккин, бу болалар ва ўқитувчиларни ижтимоий ҳимоя қилишга, уларни озиқ-овқат билан таъминлашда, арзонлаштиришда хизмат бўлади, деяпти. Мактаб, боғчанинг бўш ётган ери бўлса, шу муассасаларнинг ходимлари учун қилинадиган бўлса, бунинг ҳеч бир ёмон жойи йўқ. Ўша ер чўл бўлиб ётганидан кўра, сув бўлса, экиб-етиштириб, ўқувчилар учун арзонроқ таом қилиб бериш мумкин. Ёки, бирор қийналган ўқитувчи учун етиштирилган маҳсулотдан бериб, уни ижтимоий ҳимоя қилиш мумкин. Боғчада бўладиган бўлса, болаларга истеъмол учун яроқли бир ҳолатда тайёрлаб бериш мумкин. Бунинг ҳеч бир ёмон жойи йўқ
Ўша йиғилишда Замира Нишонова яна иккинчи масалани қўйяпти. «Китоб ўқинг, газета ўқинг, газетага обуна бўлинг», деяпти. Ўқитувчи янги билимларни қаердан олади? Матбуот нашрларидан олади. Мана шу туман халқ таълими бўлими мудири «китоб олинглар, газетага обуна бўлинглар», деб туриши — раҳбар сифатида унинг вазифаси. Мен у халқ таълими бўлими мудирини раҳбар сифатида, вазир сифатида ҳеч ҳам қораламайман. Замира опамиз матбуотга обуна бўлинглар ёки ўз ҳовлингни тоза тутгин ёки бирор нарса эккин, шу маҳсулотларни ишлатгин деб талаб қилаётган бўлса, бунинг ҳеч бир ёмон жойи йўқ.
Мана шу жамиятда яшаяпмизми, текинхўрликка ўрганиб қолишимиз керак эмас. Биз болаларни меҳнат орқали, ўз ҳудудини тозалаши, ўз маҳсулотини етиштириши, ўз устида ишлаши орқали тарбиялашимиз керак. Ҳамма галстук тақиб, менга ўхшаб юрса, ҳамма ҳаммага ақл ўргатаверса, ким бу ишларни қилади? Ким, қачон картошка экади? Ким пахтани теради? Ким ҳосилни йиғиштиради? Буни ейишни билсак, кийишни билсак, ишлаш ҳам керак-ку! Ҳамма шундай юраверса, жамиятда бошқа ишларни ким бажаради? Буни тўғри тушунишимиз керак.
Ўқитувчилар жамоасининг асосий вазифаси — меҳнат билан тарбиялаш, мана шундай ҳаётга тайёр тура билишни айтиш. Мактабни битириб чиқаётган ҳозирги ўқувчиларнинг битта отвёрткани ушлаб, бир электр жиҳозни тузатишда ёки бир жўмракни тузатишда уқуви йўқ. Шундай ҳолатда ота-оналар уларни шу даражада енгил-елпи ҳаётга ўргатяпти. Бундай қилиш керак эмас. Улар меҳнат билан тобланиши керак. Ана шунда ҳаётнинг қийинчилигига ҳам, аччиғига ҳам, яхши кунларига ҳам тайёр бўлади.
Қарс икки қўлдан чиқади. Биз бирлашиб, мана шу жамиятни, жонажон Ўзбекистонимизни ривожланиши учун меҳнат қилишимиз керак. Биз ҳам, балким, Америка ё Германиядаги каби ҳолатларга етиб борармиз. Бунинг учун аввал яхшилаб меҳнат қилишимиз керак. Бир-биримизни қўллашимиз керак. Бир-биримизни қўллаб-қувватлаб, давлатимизни забардаст, иқтисодиётини барқарор ҳолатга олиб чиқиб қўйсак, бояги масалалар ўз-ўзидан ўрин қолмайди. Ҳамма ўз вазифасини ўзи бажариб кетади
Лекин ҳозир биз бир-биримизга кўмак беришимиз керак. Бир-биримизни қўллаб-қувватлашимиз керак.
Улуғбек Иноятов, Ўзбекистон халқ таълими вазири
Изоҳ (0)