Facebook’даги «Водители Ташкента» гуруҳида қизғин муҳокамаларга сабаб бўлган фотохабарлардан бири: Андижон шаҳридаги пиёдалар ўтиш жойлари сариқ рангга бўялмоқда ва улар куннинг қоронғи вақтида нур қайтаради, «Пиёдалар ўтиш жойи» йўл белгиси эса сариқ гардиш ичига олинмоқда.
Муҳокамаларга иштирок этган аксарият фойдаланувчилар (уларнинг баъзилари дастлаб фотосуратларнинг ҳақиқийлигини шубҳа остига олди, шу сабабли андижонликлар «Водители Ташкента»ни сариқ рангли пиёдалар ўтиш жойи суратларига тўлдирди) мазкур ташаббусни олқишлаб, Ўзбекистоннинг бошқа шаҳарларида ҳам буни татбиқ этиш лозимлиги ҳақида фикр билдирган.
Фикр билдирувчиларнинг мулоҳазалари билан танишиб, Андижон бу борада биринчи эмаслигини пайқаш мумкин — Самарқандда бундан уч ой аввал пиёдалар ўтиш жойлари сариқ рангга бўяла бошланган, бироқ «энг биринчи сариқ рангли ўтиш жойларидаги чизиқлар ҳозирга келиб қарийб ўчиб кетган».
Шаҳар маъмурияти ва йўл ҳаракати хавфсизлигига масъул идоралар пиёдалар хавфсизлиги ҳақида қайғураётгани қувонарли, албатта. Лекин халқаро тажриба билан таққослаганда, бунинг ўзи етарли эмаслиги кўриниб қолади.
Тартибга солинмаган пиёдалар ўтиш жойларида пиёдаларнинг хавфсизлигини таъминлаш масаласида аксарият ривожланган хорижий мамлакатлар сезиларли даражада илгарилаб кетган — пиёдалар ўтиш жойи сариқ рангга бўялмайди, йўл белгилари ҳам сариқ гардиш ичига олинмайди.
Қоронғи вақтда пиёдаларнинг ҳаёти ва саломатлигига нисбатан хавфнинг айниқса ортиши — пиёдалар ўтиш жойи нур қайтармаслиги ёки сариқ рангга бўялмагани, йўл белгиси эса сариқ гардиш ичига олинмагани билан боғлиқ эмас. Ҳайдовчи ўтиш жойи ёки тегишли белгини кўрмаганидан эмас, балки пиёдани кўрмай қолганидан унинг устига босиб боради.
Йўл белгиларини нур қайтарувчи, сариқ ёки ёрқин яшил рангли гардишлар ичига жойлаштириш, ўтиш жойларини нур қайтарувчи қилиш ва эътиборни тортувчи рангларга бўяш амалиёти аввалроқ Россияда ҳам бошланган ва бу ҳолат мамлакатнинг таниқли блогерлари томонидан асосли танқид остига олинган эди.
Мазкур вазиятда Ғарб мамлакатларига тажрибасига мурожаат қилиш фойдадан ҳоли эмас. Биринчи галда, «Пиёдалар ўтиш жойи» йўл белгиси нафақат йўл ёқасида, балки қатнов қисмининг устида ҳам бўлиши мақсадга мувофиқ, худди Сан-Маринодагидек.
Ёки Дания пойтахти Копенгагендаги каби.
Брюсселда.
Гаагада.
Қатнов қисмининг устига чиқарилган йўл белгиси шунчаки туриши керак эмас — у, худди Германия ва Исроилдаги каби, кун қорайиши билан, ичидаги ва остидаги чироқлар билан ўзини ва пиёдалар ўтиш жойини ёритгани маъқул.
Муаммонинг бразилча арзонроқ ечими бор — Сан-Паулу кўчаларида пиёдалар ўтиш жойини йўл белгиси эмас, шунчаки оддий прожекторлар ёритади.
Швейцариядаги пиёдалар ўтиш жойларининг қарийб барчасида йўл белгиси ҳам, йўл белгисини кўтариб турган устун ҳам ёруғ туради.
Россиядаги дизайн-студиялардан бири қуёш энергиясида ҳам ишлай оладиган «Ҳаво зебраси» консептини ишлаб чиққан — у қоронғи вақтда пиёдалар ўтиш жойини чароғон қилади.
Автомобиль тезлигини пасайтириш ва умуман тўхташга мажбур қиладиган бошқа бир ечим ҳам бор — пиёдалар ўтиш жойи қатнов қисмига нисбатан баландроқ қилиб қурилади, бундай ўтиш жойи олдида ҳар қандай ҳайдовчи, камида автомобилига зарар етмаслигини ўйлаб, тезликни пасайтиради.
Юқоридаги кўрсатилган хорижий намуналарнинг бари, албатта, ҳаракатланиш бўлаклари сони иккитагача бўлган йўллар учун мўлжалланган. Агар бўлаклар сони кўпроқ бўлса, ўтиш жойи қандай рангга бўялмасин, қанчалик ёритилмасин, катта тезликда келаётган автомобилни бу воситалар билан тўхтатиш қийин — светофордан бошқа нажот йўқ.
2014 йилда Тошкент шаҳридаги тартибга солинмаган пиёдалар ўтиш жойларидан бирида «Radar.uz» лойиҳаси томонидан мониторинг ўтказилганди. Ўшанда атиги бир соат давомида қарийб 600 та автомобиль пиёдаларга йўл бермаганди. Ўша вақтдаёқ бу муаммонинг самарали ечими сифатида ишлаш режими яхши ўйланган ва йўл ўртасида ҳам бошқарув тугмалари бўлган бошқариладиган светофорларни ўрнатиш эканлиги қайд этилганди.
Бундан ташқари, қуйидаги чораларни кўриб чиқиш керак:
- Ёзувли ахбороти (масалан, «Диққат, пиёдалар!», «Тезликни камайтир!» ва ҳ.к.) бўлган қўшимча йўл белгиларини ўрнатиш;
- Пиёдалар ўтиш жойига яқинлашишда тезликни чеклаш (3.24 ва 3.25 белгилари);
- Йўл қатнов қисмидаги ҳар бир ҳаракатланиш бўлагига ётиқ чизиқ белгиларини қўйиш (масалан: «Секин» ёзуви, «Пиёдалар ўтиш жойи» белгиси, «Максимал тезлик чекланган» белгиси).
Изоҳ (0)