Dollarning mustahkamlanishi dunyoning deyarli barcha mamlakatlariga salbiy ta’sir ko‘rsatdi — XVF
Dollar 2000-yildan beri eng yuqori ko‘rsatkichga yetdi va yil boshidan buyon iyenaga nisbatan 22 foizga, yevroga nisbatan 13 foizga va rivojlanayotgan bozor valyutalariga nisbatan 6 foizga oshdi. Bu haqda “RBK” ma’lumot bermoqda.
Bu deyarli barcha mamlakatlar uchun muhim makroiqtisodiy ta’sirga ega, chunki dollar xalqaro savdoda eng ko‘p qo‘llaniladigan valyutadir, — dedi Xalqaro valyuta fondi.
XVF ma’lumotlariga ko‘ra, 2000-yildan beri AQSHning jahon tovar eksportidagi ulushi 12 foizdan 8 foizga tushgan bo‘lsa, dollarning jahon eksportidagi ulushi qariyb 40 foizni tashkil etadi. Ko‘pgina mamlakatlar uchun bu o‘sib borayotgan inflyatsiyaga qarshi kurashni qiyinlashtirdi.
Ba’zi hukumatlar valyuta inyeksiyalaridan foydalanmoqda — yilning birinchi yetti oyida rivojlanayotgan bozor mamlakatlarning umumiy valyuta zaxiralari 6 foizdan ko‘proqqa kamaydi. Biroq bu chora faqat bir muddatgina yordam beradi.
Dollar kursining kuchayishi Rossiyadan bir qator tovarlar importiga qarshi sanksiyalar fonida yuzaga kelgan energetika inqirozi bilan bog‘liq.
JPMorgan rahbari Jeymi Dimon AQSHda va butun dunyoda retsessiya olti oydan to‘qqiz oygacha boshlanishi mumkinligidan ogohlantirdi. Uning fikricha, Yevropa iqtisodiyoti allaqachon retsessiyada.
Jahon banki prezidenti Devid Melpass va XVF boshqaruvchi direktori Kristalina Georgiyeva ham global retsessiya xavfi haqida gapirib, inflyatsiya doimiy muammo bo‘lib qolishini ta’kidladi.
Sentyabr oyida Fitch xalqaro reyting agentligi 2022-yilda global yalpi ichki mahsulot o‘sishi prognozini iyun oyida kutilgan 2,9 foizdan 2,4 foizgacha pasaytirdi.
Fitch prognoziga ko‘ra, joriy yil oxiriga kelib Yevropa va Buyuk Britaniya tanazzulga yuz tutadi, 2023-yilning o‘rtalarida esa AQSHda mo‘tadil iqtisodiy tanazzul boshlanadi. Yillik hisobda Yevropa va AQSHda YIM o‘sishi 2023-yilda 0 foizga yaqin bo‘ladi.
