• Profilga Kirish
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
Ўзбекча
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
    • USD12591.71
    • RUB160.18
    • EUR14821.7
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Toshkentda
      +33°C
      • Andijon
      • Qarshi
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Farg‘ona
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Termiz
      • Namangan
      • Toshkent
      • Navoiy
      • Toshkent vil
      • Nukus
      • Urganch
    • Daryo
      • Internet-nashr
      • Tahririyat haqida
      • Aloqa ma'lumotlari
      • Foydalanish shartlari
      • Maxfiylik siyosati
      • Yangiliklar arxivi
    • Reklama
    • Ijtimoiy tarmoqlar
      • Instagram | Rasmiy
      • Instagram | Lifestyle
      • Instagram | Sport
      • Facebook | Rasmiy
      • OK | Rasmiy
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Rus tilida
      • YouTube | Daryo Global
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • O‘zbekiston
      • Boshqalar
      • Navoiy
      • Toshkent viloyati
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Qashqadaryo
      • Surxondaryo
      • Xorazm
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Namangan
      • Farg‘ona
      • Andijon
      • Qoraqalpog‘iston
      • Toshkent sh.
      • Mehridaryo
      • Ob-havo
    • Markaziy Osiyo
      • O‘zbekiston (Mahalliy)
      • Afg'oniston
      • Qirg‘iziston
      • Qozog‘iston
      • Turkmaniston
      • Tojikiston
    • Dunyo
    • Pul
      • Biznes
      • Iqtisodiyot
      • Moliya
      • Kripto
    • Madaniyat
      • Kino
      • Kitob
      • Musiqa
      • Shou-biznes
    • Layfstayl
      • Ayollar sahifasi
        • Farzand
        • Go‘zallik
        • Karyera
        • Maslahatlar
        • Moda
        • Retseptlar
      • Texnologiyalar
        • Arxitektura
        • Gadjetlar
        • Ilm-fan
        • Koinot
        • Media
      • Avto
      • Qo‘ziqorin
      • Sayohat
      • Salomatlik
      • Ta’lim
        • Abituriyent
        • Ingliz tilini o’rganamiz
    • Sport
      • Futbol
      • UFC
      • Boks
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Salomatlik

    Leptin, grelin va insulin: vaznga ta’sir qiluvchi gormonlar

    Organizm shunday yaratilganki, unga hamisha oziq-ovqat va ichimlik kerak bo‘ladi, aks holda uning faoliyatida jiddiy buzilishlar yuzaga keladi. Gormonlar — metabolizm va fiziologik funksiyalarni tartibga solish uchun endokrin bez hujayralarida ishlab chiqariladigan biologik faol moddalar bo‘lib, ular oziq-ovqat so‘rovlarini to‘g‘ri yetkazib berish uchun javobgardir, deb yozadi Elle.

    Foto: Pinterest

    Foto: Pinterest

    Biroq ishtaha har doim ham bir xil bo‘lavermaydi, u ba’zida shunchaki shafqatsizlarcha hujum qiladi, ba’zida esa deyarli bo‘lmaydi. Bu hodisaning orqasida, asosan, maxsus gormonlar — leptin va grelin tomonidan boshqariladigan murakkab metabolik jarayonlar mavjud bo‘lib, ular miyaga ochlik va to‘qlik hissini bildiradi. Sog‘lom ovqatlanishga o‘tmoqchi bo‘lganlar va vaznda kerakli barqarorlikka erishishni istaganlar ushbu gormonlar haqda ko‘proq ma’lumotga ega bo‘lishi mumkin.

    Leptin nima?

    Yog‘ to‘qimalari tomonidan ishlab chiqarilgan bu peptid gormoni energiya almashinuvi va vaznni tartibga soladi va ishtahani bostiradi. Xulosa shuki, organizmdagi yog‘ miqdori qancha ko‘p bo‘lsa, leptin shunchalik ko‘p chiqariladi. Bundan tashqari, ayol organizmida menstrual funksiyani tartibga solish uchun javobgardir (leptin darajasining keskin pasayishi bilan ovulyatsiya va hayz ko‘rish to‘xtaydi). “To‘qlik gormoni” yog‘ to‘qimalari hujayralari (adipotsitlar) tomonidan chiqariladi va qon orqali miyaga yetkaziladi. Leptinning yetarli miqdori nazorat markaziga yetganda, organizm ovqatga muhtoj emasligini bildiradi va to‘qlik hissi paydo bo‘ladi.

    Grelin nima?

    Asosan oshqozon shilliq qavati hujayralari tomonidan ishlab chiqarilgan bu gormon leptin antagonisti bo‘lib, u mutlaqo teskari ta’sir ko‘rsatadi. Qon va miyaga kirganda ochlik hissi paydo bo‘ladi va ovqatlanishdan keyin ochlik gormonining chiqarilishi kamayadi. Shunday qilib grelin, leptin kabi organizm vaznini tartibga soluvchi funksiyalarni bajaradi, doimo saqlanadigan moddalarning normal darajasini nazorat qilib turadi.

    Ularni qanday boshqarish mumkin?

    Maxsus retseptorlar doimiy ravishda leptin va grelin darajasini o‘lchaydi. Shunga ko‘ra, gormonal signallarda uzilishlarga yo‘l qo‘ymaslik uchun to‘g‘ri rejim va ovqatlanish haqida g‘amxo‘rlik qilish kerak. Ovqatlanish haqida gap ketganda, kletchatkalar asosiy hamkordir. Kletchatka uzoq vaqt davomida ovqat hazm qilishni rag‘batlantiradi, ichakdagi foydali bakteriyalarning o‘sishi va ko‘payishiga hissa qo‘shadi, bu esa, o‘z navbatida, ortiqcha uglevodlardan xalos bo‘lishga yordam beradi va vazn ortmaydi.

    “Ortiqcha vaznning sababi tug‘ma gormonal kasalliklar bo‘lishi mumkin, ammo ko‘pchilik noto‘g‘ri turmush tarzi tufayli bunday muammoga duch keladi, deb tushuntiradi endokrinolog Marina Avetisyan. — Sog‘lom turmush tarzining gormonal muvozanatga ijobiy ta’sir ko‘rsatadigan hech qanday sir yo‘q. Rejim, mashqlar, to‘g‘ri ovqatlanish gormonlarga to‘g‘ri ishlashga yordam beradi. Nonushta qilish, yotishdan 3 soat oldin kechiktirmasdan kechki ovqatni yetarlicha qabul qilish lozim. Qayta ishlangan mahsulotlar miqdorini kamaytirish, shirinliklarga bo‘lgan muhabbat bilan kurashish va sof shaklda shakarni iste’mol taqiqlash zarur”.

    Insulin nima?

    Leptin va grelindan tashqari, ovqatlanish xatti-harakati bilan bog‘liq boshqa muhim gormonlar ham mavjud. Oshqozon osti bezi tomonidan ishlab chiqarilgan insulin ular orasida ajralib turadi, chunki u qonda shakar darajasini pasaytiradigan organizmdagi yagona gormon. Insulinning asosiy maqsadi — uglevod almashinuvini tartibga solish, xususan, organizmdagi glyukozadan foydalanish. Ammo u yoki bu tarzda insulin metabolizmning barcha turlariga ta’sir qiladi.

    Uglevodlar og‘izda parchalanadi, oqsil parchalanishi oshqozonda boshlanadi va yog‘lar o‘n ikki barmoqli ichakda hazm qilinadi. Bu shuni anglatadiki, organizm deyarli doimo ovqat hazm qilish bilan band bo‘lib, qonda glyukoza chiqishi va uning so‘rilishi uchun insulin ishlab chiqarilishi bilan birga kuzatiladi. Tartibsiz ovqatlanish odatiga bo‘ysunish va gazaklarni to‘xtovsiz iste’mol qilish oshqozon osti bezi doimiy ravishda qon glyukozasining o‘zgarishiga javob berishga majbur bo‘ladi. Haddan tashqari zo‘riqish ham insulin ishlab chiqarishdagi nosozliklarni keltirib chiqarishi mumkin, bu glyukozaning yetarli darajada so‘rilmasligi bilan bog‘liq va bu holatga beparvolik ikkinchi toifa qandli diabetni keltirib chiqaradi.

    “Vaznidan xavotirda bo‘lganlar va diabet haqida o‘ylaydiganlar o‘zlarining turmush tarzini salbiy omillar uchun qayta ko‘rib chiqishlari kerak”, — deydi mutaxassis. Parhez va jismoniy faoliyat tushunarli, ammo glyukoza miqdorini barqarorlashtirish uchun chekishni to‘xtatish, spirtli ichimliklarni kamaytirish, yetarli miqdorda D vitamini olish va yetarlicha uxlash muhimdir, chunki uyqu yetishmasligi insulin qarshiligi rivojlanish xavfini oshiradi. Eng muhimi, ovqatlar orasida kamida 4-5 soat davomida gazak va shirin ichimliklardan saqlanish lozim. Ushbu qoidalarga rioya qilish, albatta, qonda shakar darajasini pasaytirish, umumiy gormonal muvozanat va barqaror vaznga erishishga olib keladi.

    Mavzuga doir:

    • Birgalikda iste’mol qilish tavsiya etilmaydigan 11 ta mahsulot
    • Gemoglobin miqdorini qanday ko‘tarish mumkin? Ratsionga kiritish tavsiya etiladigan 9 ta mahsulot
    • Shokolad, go‘sht va achchiq taomlar: oziq-ovqat mahsulotlariga bo‘lgan tobelik qanday muammolardan darak beradi?

    15.09.2022, 13:01   Izoh (0)   16667
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Izoh (0)

    Kirish
    Javob qoldiring Bekor qilish

    Mavzuga doir

    Birgalikda iste’mol qilish tavsiya etilmaydigan 11 ta mahsulot

    14.09.2022, 21:43

    Nima uchun hammasi yaxshidek tuyulsa ham, qon bosimini muntazam ravishda kuzatib borish kerak?

    14.09.2022, 13:57

    Nima uchun homilador ayollar ko‘proq piyoda yurishi kerak?

    13.09.2022, 21:43

    Nima uchun inson to‘satdan o‘rnidan turganda, ko‘z oldi qorong‘ilashib, bosh aylanadi?

    13.09.2022, 13:33

    E’tiborsiz qoldirib bo‘lmaydigan ko‘z bilan bog‘liq 5 ta muammo

    12.09.2022, 20:41

    Bolaning aqliy salohiyatini oshirishga yordam beradigan 7 ta samarali usul

    12.09.2022, 15:50
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Sizning muammoingiz yechimi


    Faqat tekshirilgan foydalanuvchilar: nima uchun to‘lov ilovalari  shaxsni tasdiqlashni so‘raydi


    Qayerga investitsiya kiritish mumkin? Qanday aktiv turlari mavjud? 


    Qashqadaryoning Chimyoni – Miraki haqida siz bilmagan faktlar


    “O‘zbekgidroenergo” AJning xalqaro kredit reytingi BB (barqaror) darajasiga ko‘tarildi


    Hududiy elektr tarmoqlari” AJ Fitch Ratings agentligining xalqaro kredit reytingini “BB, barqaror” darajasiga oshirdi


    Toshkentda Sting brendi homiyligida "Formula-1" filmining premyerasi bo‘lib o‘tdi


    Qashqadaryo va Buxoroda amalga oshirilgan quyosh energiyasi loyihalariga 1 yil to‘lishi munosabati bilan rasmiy tadbir bo‘lib o‘tdi


    Kapitalbank investitsiyalari – O‘zbekiston yoshlari kelajagiga sarmoya


     Navoiy innovatsiyalar universiteti: zamonaviy bilim sari ishonchli qadam 


    Fitch Kapitalbankning reytingini "Ijobiy" prognoz bilan tasdiqladi


    NRG Uzbekistan 60 gektar maydonda "shahar ichida shahar" keng ko‘lamli turar-joy loyihasini ishga tushirmoqda


    NRG Uzbekistan zamonaviy va keng majmua — Maftun Makon turar joy mavzesini qurish bo‘yicha ulkan loyihani amalga oshirmoqda


    “AloqaBank” yoshlar bilan ishlashga oid dasturlarni kengaytirmoqda


    Yoz osmonning o‘zidayoq boshlanadi: Silk Avia Toshkentdan Issiqko‘lga kunlik aviaqatnovlarni yo‘lga qo‘ymoqda


    Fitch Ratings “Biznesni rivojlantirish banki” ATB kredit reytingini oshirdi 

     

    Tavsiya etamiz

    Isroil AQSHga hujum qilgan kun: o‘nlab amerikaliklarni o‘ldirish bu anglashilmovchilik edimi yoki fitna?

    2 iyul, 19:45

    NATO tarixi – dunyodagi eng qudratli harbiy tashkilotning obro‘si pasaymoqdami?

    26 iyun, 20:31
    Audio Icon

    Joy hammaga yetardi: Jeyms Kemeronga ko‘ra, “Titanik” yo‘lovchilarining omon qolish imkoniyati bo‘lgan

    25 iyun, 23:50

    “Trampning Titanigi to‘xtaydi” — Eron elchisi

    25 iyun, 13:39
     
     
     

    So‘nggi yangiliklarga o‘tish

    USAID’ning faoliyati butunlay tugatildi

    Dunyo | 3 iyul, 09:06

    Hansi Flik “Barselona” rahbariyatiga ikki futbolchini “sotilmaydigan” deb e’lon qilgan

    Sport | 3 iyul, 09:03

    AQSH Isroilga bunkerga qarshi bombalar yetkazib bermoqchi

    Dunyo | 3 iyul, 08:34

    O‘zbekistonda avtomobil ta’miri xizmatlariga talab eng yuqori bo‘lgan hudud aniqlandi

    O‘zbekiston | 3 iyul, 00:10

    Olimlar Fransiyada minglab dinozavr tuxumlarini topdi

    Dunyo | 2 iyul, 23:50

    Ukraina AQSH yordamisiz qancha vaqt Rossiyaga qarshi tura olishi ma’lum qilindi

    Dunyo | 2 iyul, 23:35

    JSST dunyo mamlakatlarini tamaki va alkogol narxlarini oshirishga chaqirdi

    Dunyo | 2 iyul, 23:20

    “Daryo” dayjesti: 2-iyulning eng muhim xabarlari

    O‘zbekiston | 2 iyul, 23:05
    Daryo About Us

    “Daryo” internet-nashrining (O‘zbekiston matbuot va axborot agentligi (O‘zMAA, hozirgi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi) tomonidan 13.03.2015 yil sanasida 0944-sonli guvohnoma bilan ommaviy axborot vositasi sifatida ro‘yxatga olingan. Matnli materiallarni to‘liq ko‘chirish yoki qisman iqtibos keltirishga, shuningdek, fotografik, grafik, audio va/yoki videomateriallaridan foydalanishga “daryo.uz” saytiga giperhavola mavjud bo‘lgan va/yoki “Daryo” internet-nashrining muallifligini ko‘rsatuvchi yozuv ilova qilingan taqdirda yo‘l qo‘yiladi. Chop etiladigan ba’zi ma’lumotlar 18 yoshga to‘lmagan foydalanuvchilarga mo‘ljallanmagan bo‘lishi mumkin. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» MChJ, 2013–2025

    Yosh bo‘yicha cheklov

    Xato topdingizmi? Ctrl+Enter’ni bosing

    • Foydalanish shartlari
    • Maxfiylik siyosati
    • Reklama
    Nimani qidiramiz?

    Sign In or Register

    Xush kelibsiz!

    Tizimga kiring yoki Roʻyxatdan oʻting.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Roʻyxatdan oʻting

    Roʻyxatdan oʻtganmisiz? Login.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Sizga parol elektron pochta orqali yuboriladi.

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Matnda xato topdingizmi?

    ×

    Rahmat. Biz sizning xabaringizni oldik va xatoni imkon qadar tezroq tuzatamiz.