Fransiyada anomal issiqlik sabab AES reaktorlarini sovitish imkoni bo‘lmayapti
Fransiya atom elektr stansiyasi operatori EDF rekord darajadagi issiqlik va daryolar sayozligi tufayli o‘zining bir nechta energobloklarini o‘chirib qo‘ydi, deb yozmoqda Wired. Xususan, gap Rona va Garonna daryolari bo‘yida joylashgan reaktorlar haqida bormoqda. Energiya bloklarining o‘chirilishi boshqa reaktorlardagi nosozliklar va texnik xizmat ko‘rsatish bilan birgalikda Fransiyada atom energiyasi ishlab chiqarishni deyarli 50 foizga qisqartirishi mumkin.
Suv haroratining ko‘tarilishi va daryolarning qurishi AESlar duch keladigan yagona iqlim muammolari emas. So‘nggi yillarda butun Shimoliy Yevropadagi obyektlar quvvatni to‘xtatishga yoki kamaytirishga majbur bo‘ldi, chunki muzliklarning erishi global okean sathini ko‘tardi, suv esa reaktorlarning faol zonalarini sovitish uchun juda issiqlik qilmoqda.
Bundan tashqari, boshqa noaniq xavflar ham mavjud: masalan, suv o‘tlarining tez-tez gullashi hamda issiqlik sabab meduza populyatsiyasining keskin ko‘payishi suv quvurlarini to‘ldirib qo‘yishi mumkin.
Shu bilan birga, aksariyati 70—80-yillarda paydo bo‘lgan stansiyalarni loyihalash va qurishda iqlim bilan bog‘liq xavflar hisobga olinmagan. 2021-yilda Stenford tadqiqotchilari 1990-yillarga nisbatan 2010-yillarda issiqlik bilan bog‘liq elektr ta’minotidagi uzilishlar sakkiz baravar ko‘p bo‘lganini aniqladi. 2011-yilda o‘tkazilgan isish haroratining yadro sovutish tizimlariga ta’siri bo‘yicha tadqiqotda EDF olimlari 2050-yilga kelib Rona suvining harorati uch darajaga ko‘tarilishini prognoz qilgan, bu esa issiqlik to‘lqinlari paytida reaktorlarning o‘chishi ehtimoli oshishini anglatadi.
Wired bilan suhbatlashgan mutaxassislarning fikricha, mavjud stansiyalar parkini haroratga moslashtirish qiyin bo‘lishi mumkin – iqlimga chidamli obyektlarni noldan qurish esa ancha oson.
