“Boshingizga bir urib, mana senga xat, jim o‘tir, deydigan davrlar o‘tdi” — Allamjonov AOKA va OAV bahsi haqida

Milliy mass-mediani qo‘llab-quvvatlash va rivojlantirish jamoat fondi Vasiylik kengashi raisi Komil Allamjonov AOKAning mahalliy OAVga yuborayotgan ogohlantirish xatlari bo‘yicha o‘z munosabatini bildirdi.

Uning so‘zlariga ko‘ra, aslida har bir fuqaro, jurnalist, bloger yoki matbuot o‘z-o‘zini himoya, haq-huquqini esa talab qila olishi kerak, buning uchun esa himoya alohida shaxslarga bog‘liq bo‘lmasligi, qonun ustuvor bo‘lishi lozim.

“Bugungi davr matbuotini agar yangi tug‘ilgan chaqaloqqa tenglashtirsak, albatta, u oyoqqa turishi, yurib ketishi uchun unga ko‘mak, himoya kerak edi. Xuddi shu himoya AOKA vazifalaridan biri bo‘lgan”, — deydi u.

Komil Allamjonov nima uchun o‘sha davrdagi hukumat tarkibidagi Matbuot va axborot agentligi mavqeyi ko‘tarilib, Prezident administratsiyasi tuzilmasiga kiritilgani, uning direktori avval vazir darajasida bo‘lsa, keyinchalik prezident maslahatchisining birinchi o‘rinbosariga tenglashtirilgani sababini tushuntirdi.

“Chunki matbuot 90 foiz holatda hukumat tarkibiga kiruvchi tashkilotlar, vazirliklar, idoralar, qo‘mita va hokimliklar, ya’ni ijro apparati faoliyati ustidan jamoatchilik nazoratini o‘rnatadi. Demak agar agentlik Vazirlar Mahkamasi tarkibida bo‘lsa va direktor darajasi boshqa vazirlar bilan teng bo‘lsa, gapini o‘tkaza olishi, himoya qila olishi, kerak paytda hisobot va axborot berishga undashi qiyin kechadi. Bu holatda matbuotni bugungidek ko‘tarib bo‘lmas edi”, — deydi u.

Uning ta’kidlashicha, qonunlarga o‘zgartirish kiritish, ko‘plab normativ hujjatlar yaratish hukumatdan yuqori turuvchi Prezident administratsiyasi tarkibida tezroq kechadi.

“AOKA yuqorida aytganimdek go‘dak matbuotga enaga qilib belgilangan edi o‘shanda. Va shuning uchun ham jurnalist yoki blogerlar tomonidan qonunlar buzilsa ham, xatolar bo‘lsa ham, ko‘z yumib turaylik, matbuot jonlanib olsin, deya targ‘ib qilar edik. Oradan mana 4 yil vaqt o‘tdi. Urilib, surilib, gohida qashqa bo‘lib, gohida g‘urra, bezori bolalar bilan urishib, talashib, matbuot ancha yetilib, tishlari chiqib, ko‘chada bemalol yura boshladi. Buni kuzatib turgan enaga ham sekin-asta o‘zini orqaga tortdi. Bir so‘z bilan aytganda, ular chinakam hayotga uchirma qilindi”, — deb qayd etdi Milliy mass-mediani qo‘llab-quvvatlash va rivojlantirish jamoat fondi raisi.

Uning fikricha, “endi minbardan turib, sizni himoya qilamiz, bizning himoyamizdasiz, deydigan gaplar davri o‘tdi”.

“Endi har bir jurnalist va bloger, avvalo, o‘zini o‘zi himoya qila oladigan darajada bo‘lishi kerak. Qonunlarni yaxshi bilishi, jurnalistika etikalariga rioya qilib ishlashi kerak. Aslida bu sohada ham tartib bo‘lishi shart. Bu juda muhim. Ana o‘shandagina jurnalistning tili uzun, boshi mag‘rur bo‘ladi”, — deydi Allamjonov.

Uning kuzatuvlariga ko‘ra, o‘tgan hafta davomida bo‘lib o‘tgan voqealar matbuot gapini ayta oladigan, o‘ziga nisbatan berilgan har qanday ogohlantirishlarga munosabat, e’tiroz bildira oladigan, ochiq bahslasha oladigan davrga ham yetib kelganini ko‘rsatdi. AOKA sobiq rahbarining aytishicha, bu aslida Prezident boshchiligida yaratilgan so‘z erkinligi konsepsiyasining amalda ishlayotgani belgisidir.

“So‘z erkin bo‘ldiki, bosim bo‘lyapti deya olyapsiz, sizga e’tiroz bildirgan davlat tashkilotiga fikringizni bemalol tengma-teng ayta olyapsiz. Boshingizga bir urib, mana senga xat, jim o‘tir deydigan davrlar o‘tganidan darak bu. Albatta, qiyinchiliklar ko‘p, lekin kim aytuvdi oson bo‘ladi deb? Ushbu darajaga yetib kelishda bizga ham, o‘zi uchun turib bera olish sizga ham oson emas. Shuning uchun ham biz aynan shu safar jim o‘tirdik, kuzatdik va izoh bermadik. Bahslar, tortishuvlar faqat rivojlantiradi davlatni”, — deya ta’kidlaydi Allamjonov.

Komil Allamjonov OAVni qo‘lladi va ular to‘g‘ri yo‘lda ekanligini bildirdi. “Eng asosiysi, bilingki, ushbu jarayonga to‘siq yoki qarshiliklar bo‘lishi mumkin, lekin bu foydasiz. Katta g‘ildirak joyidan qo‘zg‘alib, yurib bo‘ldi. Endi u to‘xtamaydi. Chunki ushbu islohotning konsepsiyasi juda puxta yaratilgan!”, — deya o‘z so‘zlarini yakunlagan u.

Eslatib o‘tamiz, AOKA “Kun.uz”ga gaz-svet muammosini yozgani uchun ogohlantirish xati yuborganida tahririyat buni “bosim o‘tkazish” degan edi. Bundan tashqari, yana bir ogohlantirish xati “Daryo.uz” internet nashriga yuborilgan edi. Shuningdek, AOKA COVID-19 statistikasi bo‘yicha yangilik sababli “Gazeta.uz”ni ogohlantirganida nashr bunga javoban “Biz ogohlantirish xatiga tahririyatni ‘noqulay’ savollar berishdan to‘xtashga majbur qilishga urinishni eslatadigan keskin javob deb qaraymiz”, deya yozgan edi.

Shundan so‘ng Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi mahalliy ommaviy axborot vositalariga yuborilayotgan ogohlantirish xatlari bo‘yicha rasmiy bayonot berdi. Unda agentlik jurnalist va blogerlarga davlat organlarining OAV bilan konstruktiv va ochiq muloqotda bo‘lishlari uchun har tomonlama amaliy yordam ko‘rsatishga tayyorligini bildirdi, shuningdek, mamlakatda so‘z erkinligi va ommaviy axborot vositalari rivojlanishini ta’minlashni kafolatlashini ta’kidladi.