O‘zbekistonda yagona transport kartasining joriy etilishi kechikadigan bo‘lsa, ish yana yurmay qoladi. Bu haqda “Avtomatlashtirilgan transport to‘lov tizimi operatori” jamiyati direktori Timur Azadov jurnalistlar bilan ochiq muloqotda aytib o‘tdi, deya xabar bermoqda “Daryo” muxbiri.
2020-yil boshida O‘zbekistonda yagona transport kartasi joriy etish boshlandi. Undan NFC texnologiyali kontaktsiz to‘lovni amalga oshirish mumkin. Yagona transport kartasi hozircha 30 ta avtobus bekatlarida (asosan gavjum va markaziy bekatlarda) va metroda sotuvga chiqarildi. Azadovning ta’kidlashicha, bu tizimni joriy etish sakkiz yil mobaynida kechiktirib kelingan.
Qandaydir vaqt keladi, “nuqta qo‘yib, bugundan, ertadan qilasizlar”, deb ishni boshlamasangiz, ish yurmaydi. Sakkiz yildan buyon sinovlar qilib ko‘rishdi, ko‘p urinishlar bo‘ldi. Davlat rahbarlari tomonidan oxirgi muddat qo‘yildi. Misol uchun, “3-yanvardan boshlab bu loyiha ishga tushsin”, deyildi. To‘g‘ri, hali ish ko‘p, qiyin.
Bu bizga qo‘yilgan sinov, qandaydir topshiriq –— estafeta. Hammamiz birgalikda bu narsani ishga tushiramiz. Agar buni yana cho‘zadigan, yana vaqt oladigan bo‘lsak, ish yurmaydi. Bir tomondan shunday aniq muddat, bosim bo‘lsa, qolganini ham mas’uliyat bilan ishga tushirishga harakat qilinadi. Lekin shunda ham biz loyihani bosqichma-bosqich ishga tushirish imkonini oldik.
Birinchi bosqichda tizimni Toshkentning barcha avtobuslarida emas, ma’lum bir belgilangan avtobus yo‘nalishlarida ishga tushirishni maqsad qildik. Undan keyin esa, reja bo‘yicha, bahorga borib statsionar validatorlar o‘rnatiladi, yarim yildan keyin konduktorlar nazorat bo‘limiga o‘tadi. Bosqichlari ko‘p.
Bizga “barcha avtobuslarni bugundan boshlab ta’minlaysan”, deb hech kim talab qo‘yayotgani yo‘q. Lekin tizim ishga tushishi kerak edi va xozirgi kunda Toshkentning 1000 ga yaqin avtobuslarida va metropolitenning barcha bekatlarida avtomatlashtirilgan tizim orqali to‘lovlarni amalga oshirish imkoni mavjud. Birinchi katta ishni qildik. Rahbariyat tomonidan qo‘yilgan topshiriqning birinchi bosqichi bajarildi. Buni katta yutuq deb hisoblaymiz.
Timur Azadov, “Avtomatlashtirilgan transport to‘lov tizimi operatori” jamiyati direktori
Ma’lumot uchun, yangi kartalar NFC chipi o‘rnatilgani tufayli kontaktsiz ishlaydi. Ularning narxi 11 ming so‘mni tashkil etadi, shuningdek, ushbu summaga bir martalik transportdan foydalanish xarajati ham kiradi.
Imtiyozdan foydalanuvchilar uchun alohida kartalar ochiladi. Imtiyozga ega bo‘lganlar bir oylik o‘rtacha 130 marta transportdan foydalanishishi mumkin bo‘ladi. imtiyozdan oshgan holatda ular ham odatiy tarif bo‘yicha to‘lovni amalga oshirib, jamoat transportidan foydalanadi.
Bugungi kunda 800 dan ortiq avtobuslar yangi to‘lov usulini qabul qiladigan mobil tasdiqlash (validator) uskunalari bilan jihozlangan. Bitta karta orqali ketma-ket ikki marta to‘lov qilib bo‘lmaydi. Tizim bir marta to‘lov amalga oshirilganidan so‘ng 6 daqiqa davomida maxsus qulfga tushadi va faqat shundan keyingina tarif bo‘yicha qayta to‘lovni amalga oshirish mumkin.
Yangi tizim to‘lovni bekor qilish funksiyasiga ham ega. U transport vositalarining buzilishi holatlarida qo‘llaniladi — masalan yo‘lovchi to‘lov qilib bo‘lgan, ammo avtobus ma’lum sabablarga harakatni davom ettira olmasa, yo‘lovchilarning puli qaytarib beriladi. Loyiha qiymati 12 million dollarga baholanmoqda.
