Davlat raqobat qo‘mitasi nohalol raqobat holatini bartaraf etib, Unitel’ning elektr tarmog‘iga ulanishiga ko‘maklashdi
Davlat raqobat qo‘mitasi tabiiy monopoliya subyekti tomonidan yo‘l qo‘yilgan insofsiz (nohalol) raqobat holatini bartaraf etdi va Unitel’ning elektr tarmog‘iga ulanishiga ko‘maklashdi. Bu haqda qo‘mita matbuot xizmati xabar berdi.
O‘tgan yili Unitel kompaniyasi Toshkent viloyati bo‘yicha elektr energiyasini taqsimlash va sotishga mas’ul bo‘lgan “Toshkent HETK” AJga o‘zi xizmat ko‘rsatadigan bo‘linmalarda ichki elektr tarmoqlarini qurish va ulanishga texnik shart berish to‘g‘risida murojaat qilgan.
Biroq, jamiyat operatorga texnik shartlarni taqdim etmagan va uning o‘rniga elektr energiyasidan foydalanishga tayyor sharti ostida “yagona darcha”ga murojaat qilishni tavsiya qilgan.
Texnik shartlarni olishdan farqli tarzda, elektr energiyasidan foydalanishga tayyor sharti ostida deganda bir qator qo‘shimcha ishlarni amalga oshirish bo‘yicha shartnoma tuzilishi va ko‘rsatilgan barcha xizmatlarga haq to‘lanishi nazarda tutilgan
Texnik shartni berishdan bosh tortishga asos qilib, “O‘zbekenergo” AJning 2016-yil 12-iyulda RR-230-sonli Ko‘rsatmasi ko‘rsatilgan. Ushbu hujjatga binoan, elektr energiyasidan foydalanishga tayyor holda ko‘rsatiladigan xizmatlarni olmasdan turib texnik shartlar berilmasligi qayd etilgan.
O‘rganishlar ko‘rsatishicha, elektr energiyasidan foydalanishga tayyor sharti ostida ko‘rsatiladigan xizmatlar texnik shartlarni olish va ba’zi bir ishlarni o‘z kuchi bilan bajarish qiymatidan ancha qimmat bo‘lgan.
Yuzaga kelgan vaziyatga oydinlik kiritish maqsadida, Unitel kompaniyasi Davlat raqobat qo‘mitasiga murojaat qildi.
Davlat raqobat qo‘mitasi tomonidan olib borilgan o‘rganishlar natijasida quyidagilar ma’lum bo‘ldi. 2016-yilning 1-yanvaridan e’tiboran tadbirkorlik subyektlarining elektr energiyasidan foydalanishga tayyor holda elektr tarmoqlariga ulanishi “yagona darcha” qoidasi ostida tadbirkorlik subyektlariga davlat xizmatlarini ko‘rsatish bo‘yicha yagona markazlar tomonidan amalga oshiriladi. Biroq, bu elektr energiyasidan foydalanishga tayyor holda ko‘rsatiladigan xizmatlardan foylanmasdan turib, texnik shart olish mumkinmas degani emas.
Tabiiy monopoliyalar to‘g‘risidagi qonunga muvofiq elektr energiyasini ishlab chiqarish va transportirovkalash tabiiy monopoliya subyektlari faoliyati sohasiga kiradi, lekin tabiiy monopoliya subyektlariga o‘z mavqeyini suiiste’mol qilgan holda tabiiy monopoliyalar sohasiga kirmaydigan tovar, ish va xizmatlar bozorlarida raqobatni cheklashiga yo‘l qo‘yilmaydi.
Shuningdek, raqobat to‘g‘risidagi qonun talablariga muvofiq, insofsiz (nohalol) raqobat, shu jumladan tovar yoki moliya bozoriga boshqa xo‘jalik yurituvchi subyektning kirishiga to‘sqinlik qilish taqiqlanadi.
O‘zbekiston Respublikasining “Elektr energetikasi to‘g‘risida”gi Qonuni 18-moddasiga ko‘ra, Hududiy elektr tarmoqlari korxonalari elektr energiyasini iste'mol qiluvchi elektr qurilmalarini belgilangan tartibda hududiy elektr tarmoqlariga ulash uchun iste’molchilarga texnik shartlarni beradi.
O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2009-yil 22-avgustdagi 245-sonli Qarori bilan tasdiqlangan “Elektr energiyasidan foydalanish qoidalari”ning 19-bandi ikkinchi xatboshiga ko‘ra, tadbirkorlik subyektlarini elektr tarmoqlariga ulash uchun texnik shartlar tadbirkorlik subyektlarining yoxud tuman (shahar) arxitektura va qurilish boshqarmasi (bo‘limi) buyurtmasiga ko‘ra uch ish kunidan ko‘p bo‘lmagan muddatda berilishi belgilangan.
Yuqorida qayd qilinganlardan kelib chiqqan holda, Davlat raqobat qo‘mitasi tomonidan aniqlangan qonun buzilish holati bo‘yicha tegishli choralar ko‘rildi. Natijada ushbu sohada raqobat muhiti tiklandi va 200 dan ortiq tadbirkorlik subyektlarining huquqlari kamsitilishiga barham berildi. Bundan tashqari ushbu sohadagi xizmatlar uchun belgilangan narxlarning pasayishiga erishiladi.
