Жорий йилнинг 15 апрель куни Тошкентда “Марказий Осиё – Форс кўрфази араб давлатлари ҳамкорлик кенгаши” вазирлар мулоқотининг йиғилиши бўлиб ўтди. Йиғилишга фахрий меҳмон сифатида таклиф этилган мазкур форматда иштирок этаётган мамлакатлар ва Озарбайжон делегациялари раҳбарларини Ўзбекистон президенти Шавкат Мирзиёев қабул қилди.
Сиёсий таҳлилчи, “Билим карвони” нодавлат илмий муассасаси эксперти Наргиза Умарова ва Яқин Шарқ бўйича эксперт, сиёсатшунос Фарҳод Каримов мазкур учрашув ҳақида ўз фикр-мулоҳазаларини “Дарё”га баён қилди.
Ўзбекистон одатда муҳим халқаро тадбирлар муносабати билан маълумотларни камтарона беради. Лекин бу сафар ҳатто шундай камтарлик орасида ҳам Тошкент учун аҳамиятли мавзу – Трансафғон темирйўл магистрали қурилиши ҳақида гапирилганлиги диққатга сазовор ҳисобланади.
Агар амирликлар билан лойиҳа амалга оширилиши муҳокама қилинган бўлса, қатарликлар билан суҳбатда ушбу жараённинг тезлаштирилиши муҳимлиги таъкидланди.
Бундан келиб чиқадики, БААнинг ушбу лойиҳада иштирок этиши тасдиқланган (эҳтимол, инвестор сифатида!), Қатар эса ҳали ўйланмоқда (ёки ижобий жавобга яқинлашмоқда), – дея ёзди Наргиза Умарова.
Сиёсатшунос Фарҳод Каримовнинг таъкидлашича, Марказий Осиё мамлакатлари ҳозирги геосиёсий турбулентлик давридан фойдаланиб, ўз иқтисодиётларига янги қон олиб кириши керак.
Тошкентда ўтган форумда асосий кўрилган масала – араб инвесторларининг Марказий Осиёдаги йирик лойиҳаларга инвестиция киритиш бўлди. Бугунги кунда Қатар, Кувайт, БАА ва Баҳрайн дунёдаги эгалланмаган инвестицион бозорларга кириш учун ҳаракат қилмоқда. Шундай ҳудудлардан бири – бу Марказий Осиё. Чунки минтақа ҳали бу даражадаги катта инвестицион лойиҳаларни қабул қилмаган. Шунинг учун энергия ресурсларининг ҳисобига шаклланган араб давлатларининг иқтисодиёти аллақачон трансформацияга юз тутган. Улар учун янги иқтисодиёт йўналишлари керак. Аммо уларни кичик ҳудудлари бунга йўл бермайди. Шу боисдан улар асосан йирик ўйинчилар кириб бормаган ҳудудларга пул тикишга ҳаракат қилишмоқда. Лекин улар тикадиган пул учун кафолат зарур. Шунинг учун ҳам ҳозир минтақани диққат билан ўрганмоқда. Сабаби бир вақтлар айрим инвесторлар бу минтақага сармоя киритиб, айрим сабабларга кўра даромад ололмай қолган. Шунинг учун уларни ишонтириш керак.
Ўзбекистонда бир қанча йирик инвестицион лойиҳалар мавжуд. Асосий гап арабларни ўзида қолмоқда. Агар улар минтақадаги инвестицион лойиҳаларга пул кирица, буни ушлаб қолиш керак. Сабаби, ҳозир жаҳон сиёсатида турбулентлик даври, айрим куч марказлари ўзи билан ўзи овора бўлиб қолганида, Марказий Осиё мамлакатлари бундан унумли фойдаланиб қолиши керак. Иқтисодиётга янги бир қонни олиб кириш лозим. Фақат шу орқали биз вазиятдан чиқиб кета оламиз.
Иккинчи масала – бу Форс кўрфазига чиқиш. У ерда асосан араб капитали ҳамма нарсани ҳал этади. Ўзбекистоннинг асосий савдо йўлаги Форс кўрфази орқали ўтади. Ҳозир бу борада энг фаол ҳаракат қилаётган мамлакат бу – Қатар. Бугунги кунда Қатар ва Ўзбекистон ўртасида анча ишончли муносабатлар шаклланди. Лекин Ўзбекистонда бир қанча камчиликлар бор. Масалан, ислом молияси борасида. Агар Қатарнинг инвестициялари Ўзбекистонга кириб келишни бошласа, бунинг ортидан бошқа араб давлатларининг капитали ҳам Ўзбекистонга келади, – деди сиёсатшунос Фарҳод Каримов.
Маълумот ўрнида, жорий йилнинг 6 февраль куни Тошкент шаҳрида Ўзбекистон, Афғонистон, Покистон ва Қатар транспорт вазирликлари ва темирйўл маъмурияти раҳбарлари иштирокида тўрт томонлама учрашув ўтказилган эди.
Учрашувда трансафғон темирйўли қурилиши лойиҳасини амалга ошириш масалалари муҳокама этилган. Марказий Осиё ва Жанубий Осиё минтақасида транспорт алоқалари ва савдо муносабатларини ривожлантиришда ушбу лойиҳанинг амалга оширилиши муҳим аҳамият касб этади.
Изоҳ (0)