Сиз чойни яхши кўрасиз ва уни ҳар куни ичасизми? Аммо бундай одатий ичимлик ҳам нотўғри истеъмол қилинса, организмга зарар етказиши мумкинлигини ҳеч ўйлаб кўрганмисиз?
Кўпчилик ҳеч нима қилмайди деб ўйлаб, дамламани бир сутка ёки ундан ҳам кўпроқ вақтга қолдиради. Аслида, кечаги чой нафақат бемаза, балки хавфли ҳамдир. Қуйида шу ҳақда сўз боради.
Дамлангандан бир неча соат ўтгач, чой таркибида нималар ўзгаради?
Янги дамланган чой фойдали: унда антиоксидантлар, витаминлар ва микроэлементлар мавжуд. Аммо унинг таркибида 15-20 дақиқадан сўнг ўзгаришлар бошланади. Дамланган чойдаги нам муҳит бактерияларнинг кўпайиши учун идеал маконга айланади ва унинг юзасида қоплама ҳосил бўлади — бу оксидланган дамлама бўлиб, унда замбуруғлар ва микроблар тез ривожланади.
Агар чойни хона ҳароратида бир сутка қолдирилса, унда заҳарли бирикмалар пайдо бўлади. Бундай ичимликни ичиш организмни керакcиз юкламага дучор қилиш демакдир.
Совуқ чой нимаси билан хавфли?
Шифокорлар огоҳлантирмоқда: кечаги чой ошқозон, ичак ва ҳатто жигар билан боғлиқ муаммоларни келтириб чиқариши мумкин ва бунинг натижасида организмда қуйидаги ўзгаришлар содир бўлади:
- Бактериялар ва моғор. Бир кеча ичида дамламада патоген микроорганизмлар кўпаяди. Уларнинг баъзилари ҳатто қайноқ сув билан ҳам йўқ қилинмайдиган токсинлар чиқаради.
- Ошқозон-ичак тракти таъсирланиши. Совуқ чой ошқозонда шиш, диарея ёки кўнгил айнишига ҳам олиб келиши мумкин. Унга шакар қўшиш айниқса хавфли — у зарарли микрофлоранинг кўпайишини тезлаштиради.
- Жигарга тушадиган юк. Бир кун олдин дамланган чой билан организмга тушган токсинлар жигар томонидан филтрланади. Агар бундай ичимликни мунтазам равишда ичсангиз, вақт ўтиши билан бу соғлиққа таъсир қилади.
Албатта, бир марта бундай хатога йўл қўйганингизда организмда катта ўзгариш содир бўлмайди. Аммо бу доимий равишда амалга оширилса, оқибатлари жиддий бўлиши мумкин.
Дамланган чойни қанча вақт сақлаш мумкин?
Чой ичиш учун энг қулай вақт — чой дамлангандан кейинги дастлабки 15-20 дақиқа. Бу вақт ичида ичимлик максимал фойда ва ёқимли таъмни сақлаб қолади. Агар чой узоқроқ туриб қолган бўлса, уни тўкиб ташлаган маъқул.
Агар ичиб тугатилмаган бўлса, чойни қандай сақлаш керак?
Агар чой қолган бўлса, уни қисқа муддатга музлатгичга қўйиш мумкин — лекин 6-8 соатдан ортиқ эмас. Паст ҳароратда бактериялар секинроқ кўпаяди. Аммо таваккал қилмай, ҳар сафар янги чой дамлаган маъқул.
Аммо дамланган чойни хона ҳароратида қолдириш ёмон ғоя. Чой таъми ўзгармагандек туюлса ҳам, унинг таркибида зарарли жараёнлар аллақачон бошланган бўлади.
Қандай қилиб соғлиққа зарар етказмасдан чой ичиш мумкин?
- Дамламани 20 дақиқадан ортиқ сақламанг — янги чой ичинг.
- Чойни кечаси қолдирманг — унда моғор ва бактериялар ривожланади.
- Сақламоқчи бўлган чойингизга шакар қўшманг — у бузилишни тезлаштиради.
Чой мазали бўлиши ҳамда саломатлигингизга зарар етказмаслиги, фақат фойда ва завқ бериши учун юқорида келтирилган оддий қоидаларга риоя қилиш муҳимдир. Буни амалга ошириш унчалик қийин эмасдек туюлади.
Изоҳ (0)