Шакарсиз газли ичимликлар қандли диабетга чалиниш эҳтимолини 38 фоизга ошириши аниқланди

Австралиянинг Монаш университети олимлари кунига бир банка шакарсиз (диэт) газли ичимлик истеъмол қилиш 2-турдаги қанд касаллиги ривожланиш хавфини 38 фоизга оширишини аниқлади. Бу кўрсаткич ширин турдаги газли ичимликларга қараганда юқорироқ — улар қанд касаллигига чалиниш эҳтимолини 23 фоизга оширади.

Тадқиқот деярли 14 йил давом этиб, унда 40–69 ёшли 36 608 нафар кўнгиллилар иштирок этди. Мазкур тажриба газли ичимликлар ва сунъий ширин таъм берувчи моддалардан тайёрланган ичимликларни таққослаш бўйича бажарилган биринчи узоқ муддатли кузатув бўлди.

Қизиқарли жиҳати шундаки, шакарли газли ичимликлар ва диабет ўртасидаги боғлиқлик тана массаси индекси ва бел-сон нисбатини инобатга олганда йўқолиб кетган. Бошқача айтганда, бу ерда асосий омил семизлик бўлган. Шакарсиз газли ичимликларда эса бир оз мураккаброқ: маълумотлар тузатиш киритилгандан сўнг ҳам хавф 38 фоиз даражасида қолган.

Қизиқарли жиҳати шундаки, шакарли газли ичимликлар билан қанд касаллиги ўртасидаги боғлиқлик иштирокчиларнинг вазни ва тана ўлчамлари ҳисобга олинганда йўқолган. Яъни, бу ерда касалликка асосий сабаб семизлик бўлган. Аммо шакарсиз газли ичимликлар истеъмол қилганда тана вазнидан қатъий назар дибаэтга чалиниш хавфи 38 фоиз кўрсаткичида сақланиб қолган.

Олимлар буни мустақил метаболик таъсир билан боғламоқда. Аспартам, сахарин ва сукралоза каби ширинлаштирувчи моддалар ичак микробиомининг ишини бузиши ёки глюкоза алмашинувида ўзгаришлар келтириб чиқариши мумкин. Баъзи маълумотларга кўра, айрим турдаги ширин таъм берувчилар организмнинг қондаги шакарни тартибга солиш тизимини бузиши ҳам эҳтимолдан холи эмас.

“Сунъий ширинлаштирувчи моддалар кўпинча шакарнинг ўрнини босадиган хавфсизроқ модда сифатида қаралади, аммо натижалар унинг ўзига хос хавфлари бўлиши мумкинлигини кўрсатмоқда”, деди тадқиқот муаллифларидан бири Барбора де Куртен.

Тажриба муаллифлари таъкидлашича, сунъий ширин таъм берувчи моддалар қўшилган ичимликларни янада қатъийроқ текширувдан ўтказиш лозим. Чунки улар кўпинча “зарарсиз” ва “диэт” сўзлари билан истеъмолчилар орасида кенг тарғиб қилинади.