• Профилга Кириш
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
O'zbekcha
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
    • USD12831.81
    • RUB163.75
    • EUR14606.45
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Тошкентда
      +27°C
      • Андижон
      • Қарши
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Фарғона
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Термиз
      • Наманган
      • Тошкент
      • Навоий
      • Тошкент вил
      • Нукус
      • Урганч
    • Daryo
      • Интернет-нашр
      • Таҳририят
      • Алоқа маълумотлари
      • Фойдаланиш шартлари
      • Махфийлик сиёсати
      • Янгиликлар архиви
    • Реклама
    • Ижтимоий тармоқлар
      • Instagram | Расмий
      • Instagram | Лайфстайл
      • Instagram | Спорт
      • Facebook | Расмий
      • OK | Расмий
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Рус тилида
      • YouTube | Daryo Глобал
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • Ўзбекистон
      • Бошқалар
      • Навоий
      • Тошкент вилояти
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Қашқадарё
      • Сурхондарё
      • Хоразм
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Наманган
      • Фарғона
      • Aндижон
      • Қорақалпоғистон
      • Тошкент ш.
      • Меҳридарё
      • Об-ҳаво
    • Марказий Осиё
      • Ўзбекистон (Маҳаллий)
      • Афгонистон
      • Қирғизистон
      • Қозоғистон
      • Туркманистон
      • Тожикистон
    • Дунё
    • Пул
      • Бизнес
      • Иқтисодиёт
      • Молия
      • Крипто
    • Маданият
      • Кино
      • Китоб
      • Мусиқа
      • Шоу-бизнес
    • Лайфстайл
      • Аёллар саҳифаси
        • Фарзанд
        • Гўзаллик
        • Карьера
        • Маслаҳатлар
        • Мода
        • Рецептлар
      • Технологиялар
        • Архитектура
        • Гаджетлар
        • Илм-фан
        • Коинот
        • Медиа
      • Авто
      • Қўзиқорин
      • Саёҳат
      • Саломатлик
      • Таълим
        • Абитуриент
        • Инглиз тилини ўрганамиз!
    • Спорт
      • Футбол
      • UFC
      • Бокс
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Ўзбекистон

    Телефон экранидан чиқаётган ёруғлик онкологик касалликларни уйғотиши мумкин — мутахассис

    Экран қаршисида соатлаб вақт ўтказаётган ёш болаларни кўриб, кўпчилик ўйланиб қолади. Бу уларнинг саломатлиги ва ривожланишига қандай таъсир кўрсатмоқда? Бугун болаларнинг ортиқча телефон ишлатишининг салбий оқибатларини кўриб чиқамиз. Мутахассислар ва ота-оналар учун бу мавзу долзарб ва муҳим.

    Бугунги кунда кўпчилик болалар телефон, планшет ва бошқа технологияларга кўп вақт ажратмоқда. Тўғри, бу нафақат уларнинг қувонишига, балки жиддий муаммолар манбаи бўлиши мумкин. Ота-оналар ҳам фарзанди тинчланиши учун қўлига телефон бериб қўяди, аммо соғлиғига келаётган зарар ҳақида ўйламайди. Мутахассислар ҳам бунинг зарарли томонлари ҳақида бот-бот такрорламоқда. Бу ҳақда сизнинг фикрингиз қандай?

    Бугун эътирозлар сабабини ва мавзу ҳақида чуқурроқ ўрганиш учун болалар шифокори Фотима Холтаевага юзландик. 

    Болага телевизор ва телефонларни камроқ беринг

    — Телевизор ва телефонларни болаларни ўз меъёрида кўриши керак. Масалан, бир кунга ўн беш-йигирма дақиқа етади. Бизда шундай оналар бор, болага мультфильм қўйиб бериб бемалол ишини қилади. Телефон ҳақиқатдан ўйинчоққа айланиб қолган ҳозир болалар учун. Оналар болани овутиш учун телефон беради.

    Телефон экранидан чиқадиган ёруғлик кичик ёшдаги болаларда мелатонин деган уйқу гормонини блоклайди. Организм мелатонин ишлаб чиқармаса, уйқу гормони йўқ демак, Кортизол кўпайиб кетади.

    Кортизол нима қилади? Кортизол – организмда бузилишларга, халқ тилида айтганда, бу гормон хафа қилувчи гормон — кўпроқ онкологик касалликларни уйғотади. Организмдаги стрессларга сабаб бўлади. Энди шу нарсани кенг оммага тушунтириш, телефонни болаларга чеклаш керак.

    Мен битта томонини айтдим. Телефон ҳақида жуда кўп гапириш мумкин, бола атроф-муҳитни таниши керак. Масалан, телефон ўйнагандан кўра болага рангларни ўргатиш, ўйинчоқлар билан шуғуллантириш керак. Болани атроф-муҳит билан таништириш лозим. Бола телефонни нима қилади? У ўша ўйинга қараб ўтираверади-да, атрофига қизиқмай қўяди. Бола янгиликка, сиз бераётган саволларингизга жавоб бермай қўяди.

    Телефон мияни қобилиятини, болани яратувчанлигини, креативлигини, истеъдодини чеклайдиган нарса. Болани фикрини, диққатини телефон билан жалб қилиш керак эмас. 

    Телефон аутизм касаллигини келтириб чиқарадими?

    — Аутизм билан телефонни боғлаш керак эмас. Аутизм умуман ўзи бошқа касаллик. Бу, албатта, ўша телефон ўйнагандан кейин пайдо бўлди дейиш бу нотўғри.

    Невропатологлар ва невропсихологлар болаларнинг миясини, бош миясининг тўқималарини зарарланишдан ҳимоя қилишни яхши биладилар. Неврологик ҳолати бўлган болаларда ривожланадиган касалликлар ҳам руҳий касалликлар сифатида таснифланади. Шундай касалликлардан бири — аутизм. Аутизмга телефондан фойдаланиш қай даражада таъсир қилади, деган савол кўпинча муҳокама қилинади. Бу касаллик 100 фоиз телефондан келиб чиқади, дейиш нотўғри, чунки аутизм умуман бошқа касаллик.

    Аммо телефондан фойдаланиш аутизмнинг ривожланишига таъсир қилиши мумкин, чунки аутизмга чалинган болалар кўпинча ёлғизлик ва яккама-якка вақт ўтказишни хоҳлашади. Улар контактдан четда қолишни истайди, фақат телефон билан ўзлари қолишни истайди. Бу маънода телефондан фойдаланиш аутизм билан билвосита боғлиқ бўлиши мумкин, лекин бу касаллик телефондан келиб чиқади дегани эмас.

    Болаларнинг соғлом ўсиши ва ривожланиши учун уларнинг технология билан ўтказадиган вақтига эътибор қаратиш жуда муҳим. Мутахассисларнинг маслаҳатлари ёрдамида ота-оналар болаларни экран олдида ўтказадиган вақтни бошқаришда ёрдам беришлари керак. Шуни унутмангки, фарзандларимизнинг келажаги учун ҳар биримиз масъулмиз.

    21.11.2024, 13:50   Изоҳ (0)   4804
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email
    #саломатлик

    Изоҳ (0)

    Кириш
    Жавоб қолдиринг Бекор қилиш

    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Сизнинг муаммоингиз ечими


     ADM Jizzakh Жиззахда жойлашган 5-ихтисослаштирилган муассаса тарбияланувчилари эҳтиёжи учун автобус тақдим қилди


    UZTELECOM "Мурувват" тарифини тақдим этади: Атиги 25 000 сўм эвазига ғамхўрлик ва эътибор билан бойитилган алоқа


    UCMG Амстердамда бўлиб ўтаётган Мoney 20/20 Europе халқаро финтеч кўргазмасида Ўзбекистон номидан иштирок этади


    Mobiuz "Меҳрибон" имтиёзли тариф режасини тақдим этди


    Tenge Bank Tenge24 иловасида янги рақамли автокредитини эълон қилди


    Тошкентда халқаро финтех-ҳодиса — Visa Cashлесс Форум 2025 бўлиб ўтди 


    Ўзбекистон қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари Европага йўл олмоқда


     Coca-Cola жамғармаси ва Глобал атроф-муҳит ва технологиялар жамғармаси (ГЕТФ) “Айланма иқтисодиёт келажаги учун ҳамкорлик битими (PACТ)” ни эълон қилганлиги ҳақида маълум қилди


    AVO'дан янги омонат: йиллик 25% гача — 6 ойда орзуингизни амалга оширинг


    Sello Ecosystem Фарғона, Андижон ва Наманганда Sello Summer Fest ёрқин фестивалини ўтказди


    Замонавий Haval Jolion энди 0% муддатли тўлов шартида 


    Kapitalbank ва Visa Ўзбекистон терма жамоасининг ЖЧ-2026 саралаш ўйинини БААда тантанали равишда очишди


    Навоий инновациялар университети — келажагингизни кафолатлайдиган замонавий таълим маскани! 


    Янги уфқлар: Centrum Air ҳафтасига икки марта Тошкентдан Бишкекка парвозларни амалга оширади


    Сув — бебаҳо неъмат: Агробанкдан фермерлар учун янги методик тўплам

     

    Тавсия этамиз

    Чумчуқларга ем бўлган бургутлар. “Ўргимчак тўри” операцияси Россия учун қанчага тушади?

    4 июн, 18:49
    Audio Icon

    Қуриб қолган кўчатлар, миллионлар шамолга учдими?

    4 июн, 15:03

    Фелдмаршалга алмаштирилмаган Сталиннинг зурриёти — “доҳий” нега ўғлини урушга юборган эди?

    3 июн, 21:10

    Кўзи ўткир, қулоғи сезгир темир қушчалар. Разведкачи дронларнинг “катта акалари”

    3 июн, 20:40
     
     
     

    Сўнгги янгиликларга ўтиш

    Трамп АҚШнинг Россия ва Украинага босими ҳақида фикр билдирди

    Дунё | 5 июн, 23:55

    “Дарё” дайжести: 5 июннинг энг муҳим хабарлари

    Ўзбекистон | 5 июн, 23:46

    Шавкат Мирзиёев футбол бўйича Ўзбекистон миллий терма жамоаси аъзоларига табрик йўллади

    Ўзбекистон | 5 июн, 23:30

    “Ёмон уйқу рашк туйғусини кучайтириши мумкин” — тадқиқот

    Дунё | 5 июн, 23:16

    ЖЧ–2026 саралаши. Ўзбекистон ўз тарихида илк бор Жаҳон Чемпионати йўлланмасини қўлга киритди

    Спорт | 5 июн, 23:01

    Ервопанинг олтита мамлакати биргаликда пиёдалар жанговар машинасини сотиб олишни режалаштирмоқда

    Дунё | 5 июн, 22:57
    Daryo About Us

    «Daryo» интернет-нашрининг (Ўзбекистон матбуот ва ахборот агентлиги (ЎзМАА, ҳозирги Ўзбекистон Республикаси Президенти Администрацияси ҳузуридаги Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлиги) томонидан 13.03.2015 йил санасида 0944-сонли гувоҳнома билан оммавий ахборот воситаси сифатида рўйхатга олинган). Матнли материалларини тўлиқ кўчириш ёки қисман иқтибос келтиришга, шунингдек, фотографик, график, аудио- ва/ёки видеоматериалларидан фойдаланишга daryo.uz сайтига гиперҳавола мавжуд бўлган ва/ёки «Daryo» интернет-нашрининг муаллифлигини кўрсатувчи ёзув илова қилинган тақдирда йўл қўйилади. Чоп этиладиган баъзи маълумотлар 18 ёшга тўлмаган фойдаланувчиларга мўлжалланмаган бўлиши мумкин. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» МЧЖ, 2013–2025

    Ёш бўйича чеклов

    Хато топдингизми? Ctrl+Enter тугмаларини босинг

    • Фойдаланиш шартлари
    • Махфийлик сиёсати
    • Реклама
    Нимани қидирамиз?

    Sign In or Register

    Хуш келибсиз!

    Тизимга киринг ёки Рўйхатдан ўтинг.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Рўйхатдан ўтинг

    Рўйхатдан ўтганмисиз? Login.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Сизга парол электрон почта орқали юборилади.

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Матнда хато топдингизми?

    ×

    Раҳмат. Биз сизнинг хабарингизни олдик ва хатони имкон қадар тезроқ тузатамиз.