Ҳиндистон — кўп миллатли ва кўп маданиятли мамлакат ҳисобланади. Аҳолиси 1,425 миллиард кишидан ортиқ бўлган мамлакат 160 миллион нафар мактаб ўқувчиларини ўқитишга масъулдир. Келажакка интилаётган Ҳиндистон ҳар бир боланинг билим олиши ва ўз орзуларига эришиш имкониятини таъминлаш учун мамлакат ёшлари таълимига сармоя киритишда давом этмоқда. Ҳиндистон таълимининг ўзига хос хусусиятлари нимада ва биз улардан нимани ўрганишимиз мумкин?
Ҳиндлар фарзандларини тарбиялашда нималарга эътибор беришади?
Ҳиндистон экология, иқтисодиёт, дин, тил, тарих, маданият ва ошхона каби турли соҳаларда қонунлар, анъаналар ва маданий хусусиятларнинг сезиларли хилма-хиллигига эга. Бу хилма-хиллик умумий тамойилларни шакллантириш устида ишлашда жиддий муаммоларни келтириб чиқаради.
Замонавий ҳинд оилаларида ижтимоийлаштириш ҳамон қадимий анъаналарга йўналтирилган, лекин тобора кўпроқ оилалар фарзандлари учун замонавий таълим усулларидан фойдаланишни қўллаб-қувватламоқда. Техник тараққиёт ҳаётнинг тобора муҳим жиҳатига айланмоқда.
Тез ўзгариб бораётган дунёда ҳинд таълим тизими замонга фаол мослашмоқда, янгиликларни ва технологияларни жорий этиб, таълимни барча учун янада қулай ва самарали қилмоқда, аммо ҳали ҳам жуда паст даражада қолмоқда. Таълим ва сифатли таълим олишдаги тенгсизлик туфайли билим даражаси юқори эмас — ХХ аср ўрталаридаги даражада қолиб кетган.
Ҳиндистонда болаларни ўқитишнинг 10 та принципи
Ҳиндистон мактаблари ўзининг алоҳида хусусиятлари билан дарс бериш ва ўқитиш форматида ажралиб туради:
1. Катта синфлар: айрим мактаблардаги синфларда 70 нафаргача ўқувчи бўлиши мумкин.
2. Узлуксиз ёдлаш: Ҳиндистон таълим тизимида танқидий фикрлаш ва ижодий кўникмаларни ривожлантириш ўрнига фактлар ва маълумотларни ёдлашга катта эътибор берилади.
3. Катта юкламалар: Ҳиндистон мактаблари катта ўқув юкламалари ва кўплаб уй вазифалари билан танилган, бу эса ўқувчиларни стрессга олиб келиши мумкин.
4. Ҳафтада 6 кун дарс: мактаб ўқувчилари олти кунлик ўқув режимида ўқийди.
5. Дарслар 35 минутдан бўлади: ҳиндистонликлар дарс учун камроқ вақт сарфлайди.
6. Мактабда ўқиш инглиз тилида: асосий ўқитиш тили сифатида ҳиндистонликлар чет тилидан фойдаланишади, лекин мактабдан ташқари она тилида гаплашишни афзал кўришади.
7. Мажбурий мактаб формаси: формага қатъий риоя қилиш деярли ҳамма жойда мавжуд.
8. Фақат 2 ой таътил: Болалар май ойидан июнгача таътилга чиқишади.
9. Пулли ўрта мактаб: Юқори синфга ўтиш ва ўқишни давом эттириш учун пул тўланади.
10. Мактаб солиғи: Ҳиндистон ҳукумати ҳар бир ишлайдиган фуқаронинг даромадидан 3 фоиз миқдорида таълим солиғини жорий қилган.
Ҳиндистонда мактаб ҳаёти жуда ёшликдан бошланади. Ҳиндлар 3,5 ёшидаёқ мактабгача таълим муассасаларида (тайёргарлик мактаби) ўқитувчилар билан танишади ва таълим олишни бошлайди. Бу ерда одатий болалар боғчалари йўқ, аксинча, болалар таълим олишни тўғридан тўғри ўрта мактаб биноларида бошлайди. Бу ерда болалар инглиз алифбоси, рақамлар, шеърият ва ёзув асосларини ўзлаштиради. Бунинг учун кунига 2-4 соат вақт ажратилади.
Вақт ўтиши билан ўқувчилар Secondary school (ўрта мактаб)га ўтади, бу ерда уларни 8 соатлик тўлиқ ўқув кунлари қарши олади. Мактаб ўқув режаси тарих ва географиядан тортиб, кимё ва физикагача бўлган кенг кўламли фанларни ўз ичига олади. Гуманитар фанлардан инглиз, ҳинд ва маҳаллий тилларни ўрганиш таълим жараёнига ўзига хос маданий контекст қўшади.
Ҳиндистонда мажбурий таълим 10-синфни ўз ичига олади. Кейинчалик ўқувчилар ўрта мактабни тугатиш ёки коллежда ўқишни давом эттиришни танлаши мумкин. Ўрта мактаб таълими (11 ва 12-синфлар) ёшларга муваффақиятли келажак учун кўникма ва билим бериш орқали уларни университетга тайёрлайди. Ўрта мактабда ўқиш пуллик.
Ҳиндистон ҳукумати келажак сари қадам ташлаб, ҳар бир фуқарога таълим олиш имкониятини тақдим этишга ҳаракат қилмоқда.
- Ҳиндистон мактаблари кўпинча ўқувчиларнинг характерини шакллантиришда қимматли бўлган интизом ва ўз-ўзини тарбиялаш муҳимлигини таъкидлайди.
- Ҳиндистон таълим тизими талабаларни жиддий академик ўқишга тайёрлайди.
- Мактабда ўқиш имконияти жуда катта аҳамиятга эга, чунки ҳамма ҳам бунга қодир эмас. Ҳиндлар таълим олишга катта ҳурмат билан қарашади, бу эса ўрганиш ва ўз-ўзини ривожлантириш муҳимлигини таъкидлайди.
“Ҳиндистоннинг ёрқин ақллари” — омадми ёки тарбия натижаси?
Мамлакат дунёга кўплаб илмий ва маданий кашфиётлар олиб келган шахслари билан машҳур. Бу истеъдодлар муваффақиятининг катта қисми турли омиллар комбинацияси билан боғлиқ бўлиши мумкин. Уларнинг характери, қадриятлари ва кўникмаларини шакллантиришда тарбия ва таълим муҳим рол ўйнайди. Уларнинг кўпчилиги қулай оилавий шароитга эга, юқори сифатли таълим олган, ота-оналар ёки ўқитувчилар томонидан илҳомлантирилган. Улар ўз соҳаларида муваффақиятга эришиш учун истеъдоди ва ғайратини ишга сола олган.
Бироқ сайёрадаги бу машҳур ва энг ақлли ҳиндларнинг барчаси фақат Ҳиндистондаги таълим билан чекланиб қолмаган. Уларнинг ютуқлари ҳинд мактаблари билан бирга чет элда таълим олишга муваффақ бўлганликларидадир.
Изоҳ (0)