• Профилга Кириш
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
O'zbekcha
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
    • USD12880.35
    • RUB156.68
    • EUR14535.47
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Тошкентда
      +28°C
      • Андижон
      • Қарши
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Фарғона
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Термиз
      • Наманган
      • Тошкент
      • Навоий
      • Тошкент вил
      • Нукус
      • Урганч
    • Daryo
      • Интернет-нашр
      • Таҳририят
      • Алоқа маълумотлари
      • Фойдаланиш шартлари
      • Махфийлик сиёсати
      • Янгиликлар архиви
    • Реклама
    • Ижтимоий тармоқлар
      • Instagram | Расмий
      • Instagram | Лайфстайл
      • Instagram | Спорт
      • Facebook | Расмий
      • OK | Расмий
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Рус тилида
      • YouTube | Daryo Глобал
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • Ўзбекистон
      • Бошқалар
      • Навоий
      • Тошкент вилояти
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Қашқадарё
      • Сурхондарё
      • Хоразм
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Наманган
      • Фарғона
      • Aндижон
      • Қорақалпоғистон
      • Тошкент ш.
      • Меҳридарё
      • Об-ҳаво
    • Марказий Осиё
      • Ўзбекистон (Маҳаллий)
      • Афгонистон
      • Қирғизистон
      • Қозоғистон
      • Туркманистон
      • Тожикистон
    • Дунё
    • Пул
      • Бизнес
      • Иқтисодиёт
      • Молия
      • Крипто
    • Маданият
      • Кино
      • Китоб
      • Мусиқа
      • Шоу-бизнес
    • Лайфстайл
      • Аёллар саҳифаси
        • Фарзанд
        • Гўзаллик
        • Карьера
        • Маслаҳатлар
        • Мода
        • Рецептлар
      • Технологиялар
        • Архитектура
        • Гаджетлар
        • Илм-фан
        • Коинот
        • Медиа
      • Авто
      • Қўзиқорин
      • Саёҳат
      • Саломатлик
      • Таълим
        • Абитуриент
        • Инглиз тилини ўрганамиз!
    • Спорт
      • Футбол
      • UFC
      • Бокс
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Дунё

    Одамлар ер остидан кўп сув қазиб чиқариши оқибатида Ер ўқи силжиди — тадқиқот

    Одамларнинг ерости сувларига бўлган чексиз чанқоғи шунчалик ошдики, бу Ер ўқининг силжишига сабаб бўлди. Бу ҳақда янги тадқиқотга таяниб, CNN хабар берди.

    Фото: Getty Images

    Ерости сувлари одамлар ва чорва молларини ичимлик суви билан таъминлайди ва ёмғир кам бўлганда экинларни суғоришда ёрдам беради. Бироқ янги тадқиқот шуни кўрсатадики, ўн йилдан ортиқ вақт давомида доимий ерости сувларини қазиб чиқариш Ер ўқини йилига тахминан 1,7 дюйм (4,3 сантиметр) шарққа силжитди.

    Бу ўзгариш ҳатто Ер юзасида ҳам кузатилиши мумкин, чунки у глобал денгиз сатҳининг кўтарилишига олиб келади.

    “Ернинг айланиш қутби ҳақиқатда жуда ўзгармоқда. Тадқиқотимизга кўра, иқлим билан боғлиқ сабаблар орасида ерости сувларининг қайта тақсимланиши ҳақиқатан ҳам қутбларнинг айланиш тезлигига энг катта таъсир кўрсатади”, — деди тадқиқотнинг етакчи муаллифи, Жанубий Кореядаги Сеул Миллий университетининг профессори Ки-Veon Сео.

    Ер ўқининг силжиши

    Одамлар Ернинг айланишини ҳис қила олмаслиги мумкин, лекин у шимоли-жанубий ўқи бўйлаб соатига 1000 миля (соатига 1609 километр) тезликда айланмоқда.

    “Мавсумий ўзгаришларда сув оқимининг кўпайиши ёки камайиши сайёра айланиш ўқининг бурчаги билан боғлиқ ва Ер ўқи силжиши глобал масштабда иқлимга таъсир қилиши мумкин”, — дейди NASA реактив ҳаракат лабораториясининг тадқиқотчиси Сурендра Адҳикари.

    Ернинг ички қисми зич, иссиқ ядро атрофидаги тошлар ва магмадан иборат. Аммо энг ташқи тошли қатламда ҳам жуда кўп миқдорда сув мавжуд. Сайёра юзаси остида сувли қатламлар деб номланувчи тошли резервуарлар дунёдаги барча ерусти дарёлари ва кўлларидан 1000 марта кўпроқ сувни ўз ичига олади.

    2010 йилда эълон қилинган ҳисоб-китобларга кўра, 1993-2010 йиллар оралиғида, тадқиқот билан қамраб олинган даврда одамлар Ернинг ички қисмидан, асосан, Шимолий Американинг ғарбий қисми ва Ҳиндистоннинг шимоли-ғарбий қисмидан 2150 гигатоннадан ортиқ ерости сувларини чиқариб олишган.

    Таққослаш учун, агар бу миқдор океанга қуйилса, у глобал денгиз сатҳини тахминан 0,24 дюймга (6 миллиметр) кўтаради.

    2016 йилда яна бир тадқиқотчилар гуруҳи 2003-2015 йиллар оралиғида Ер айланиш ўқининг силжиши музликлар ва муз қатламлари массасидаги ўзгаришлар, шунингдек, сайёрамизнинг қуруқликдаги суюқ сув захиралари билан боғлиқ бўлиши мумкинлигини аниқлади.

    Аслида Ердаги массанинг ҳар қандай ўзгариши, шу жумладан, атмосфера босими унинг айланиш ўқига таъсир қилиши мумкин.

    Аммо атмосфера босимининг силжиши натижасида юзага келадиган ўқнинг ўзгариши даврий бўлади, яъни кейин ўзининг дастлабки ҳолатига қайтади.

    Ерости сувларини қазиб чиқаришнинг таъсирини аниқлаш

    Янги тадқиқот учун олимлар 2010 йилги ерости сувларини қазиб чиқариш тўғрисидаги маълумотларни олиб, уни компьютер моделларига, шунингдек, музнинг камайиши, денгиз сатҳининг кўтарилиши ва айланиш қутбларининг ўзгариши ҳақидаги кузатув маълумотларига киритди.

    Тадқиқотчилар денгиз сатҳининг ўзгаришини “ерости сувлари массасининг намунадаги ўзгаришидан фойдаланган ҳолда” баҳолади, бу Ер ўқи ўзгаришининг қанча қисми фақат ерости сувларини қазиб чиқариш натижасида содир бўлганини аниқлашда ёрдам беради.

    Аниқланишича, ерости сувларининг қайта тақсимланиши йигирма йилдан камроқ вақт ичида Ер айланиш ўқини шарққа 31 дюймдан (78,7 сантиметр) кўпроққа силжитган.

    “Ушбу маълумотлар билан олимлар ўтмишга назар ташлаши ва сўнгги 100 йил ичида иқлим исиши сабабли сайёралар тизимидаги ўзгаришларни кузатиши мумкин”, — дейди профессор Сео.

    Еростидан сув чиқариш, айниқса, иқлим ўзгариши туфайли қурғоқчиликдан қаттиқ жабр кўрган дунёнинг айрим қисмларида ҳаёт йўли бўлиши мумкин. Лекин суюқ сувнинг ерости захиралари тугагандан сўнг секин тўлади.

    Ерости сувларини қазиб чиқариш нафақат қимматли ресурсни йўқотишга; балки кутилмаган глобал оқибатларга олиб келади.

    “Биз Ер тизимларига турли йўллар билан таъсир қилдик. Одамлар бу ҳақда билиши керак”, — дейди Сео
    27.06.2023, 19:30   Изоҳ (0)   23651
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Изоҳ (0)

    Кириш
    Жавоб қолдиринг Бекор қилиш

    Мавзуга доир

    Одамлар Ойда яшай оладими? Америкалик астрофизик бунинг эҳтимолини баҳолади

    16.01.2023, 00:55

    Олимлар: Ер ядроси тескари йўналишда айлана бошлаган бўлиши мумкин

    24.01.2023, 22:21

    Лукашенко “Вагнер” Беларусга қандай фойда олиб келишини айтди 

    27.06.2023, 18:14

    Путин “Вагнер” гуруҳи ҳақида гапирди

    27.06.2023, 17:33

    Ерга диаметри 160 метрлик астероид яқинлашмоқда 

    27.06.2023, 17:14

    Хитой билан чегарада бубонли вабо қайд этилди 

    27.06.2023, 16:34
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Сизнинг муаммоингиз ечими


    Kapitalbank 2024 йилги Brand Awards International мукофотига сазовор бўлди


    ОКМК 2,3 миллиард доллар кредит маблағларини жалб қилди ва 125 миллион доллар молиявий харажатларни иқтисод қилди


    Парвоз — катта шаҳар характерига эга қулай бизнес-класс турар жой


    CHERY билан ўз орзунгизни амалга оширинг: барча моделлар учун бошланғич тўлов пасайтирилди! 


    InfinBANK Global Money Week 2025 да иштирок этди


    UZCARD SHERDOR премиум картаси энди МКБАНКда мавжуд


    “Орзудаги уй” — бугуноқ замонавий уй эгаси бўлишни истаганлар учун ипотека!


    Fonon заргарлик уйи "Бриллиантлар оламига саёҳат" мавзусида навбатдаги мастер-классни Интерcонтинентал меҳмонхонасида ўтказди  


    TENET бутик-девелопер дебют лойиҳа — Stellar Residence сотуви бошланганини эълон қилади


    Зиффлеръдан катта тақдимот: янги қиёфа, замонавий дизайн ва ақлли маиший техникалар


    Молиявий фирибгарлик: мураккаб схемалар бўйича содда тушунчалар 


    Coca-Cola 139 йиллик илҳом, ажойиб кашфиётлар, машҳур кампаниялар ва бутун дунё севиб қолган таъмни тақдим этмоқда 


    HONOR компанияси HONOR 400 Lite смартфонини тақдим этди. Қизиқ, у нимаси билан лол қолдира олади?


    Silk Avia Шаҳрисабзга кўпроқ парвоз қилади


    UZTELECOM Тошкентдаги ИWТC 2025 да фаол иштирок этмоқда

     

    Тавсия этамиз

    “АҚШ ёрдам бермаганида, ғалабага эриша олмасдик” — Иккинчи жаҳон урушида СССР ютуғини таъминлаган яширин ҳақиқатлар

    10 май, 15:00

    “Улар ўз ватани мустақил бўлиши учун курашган эди” — Туркистон легионининг аянчли тарихи

    8 май, 15:09

    Рашидов, газли ичимликлар заводи, Қизил майдон. 9 май — Тошкент тарихидан фотолавҳалар

    7 май, 14:40

    Машҳур патир, ҳамма биладиган қабристон, тор кўчали маҳаллалар. Кадрларда Олмазор

    10 апрел, 10:00
     
     
     

    Сўнгги янгиликларга ўтиш

    Дунёдаги энг катта Lego шаҳарчаси қурилди (фото)

    Дунё | 11 май, 23:50

    “Путинни пайшанба куни Туркияда кутаман” — Зеленский

    Дунё | 11 май, 23:25

    Суперлига. “Сўғдиёна” ўз майдонида “Шўртан” билан дуранг ўйнади

    Спорт | 11 май, 22:51

    Қатар Трампга 400 млн долларлик “учар сарой” совға қилмоқчи — ОАВ

    Дунё | 11 май, 22:50

    Швейцарияда аёл қўшни мушукни боққани учун судланди

    Дунё | 11 май, 22:10

    Ла Лига. “Барселона” — “Реал” учрашувида “голлар отишмаси” бўлди

    Спорт | 11 май, 21:35
    Daryo About Us

    «Daryo» интернет-нашрининг (Ўзбекистон матбуот ва ахборот агентлиги (ЎзМАА, ҳозирги Ўзбекистон Республикаси Президенти Администрацияси ҳузуридаги Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлиги) томонидан 13.03.2015 йил санасида 0944-сонли гувоҳнома билан оммавий ахборот воситаси сифатида рўйхатга олинган). Матнли материалларини тўлиқ кўчириш ёки қисман иқтибос келтиришга, шунингдек, фотографик, график, аудио- ва/ёки видеоматериалларидан фойдаланишга daryo.uz сайтига гиперҳавола мавжуд бўлган ва/ёки «Daryo» интернет-нашрининг муаллифлигини кўрсатувчи ёзув илова қилинган тақдирда йўл қўйилади. Чоп этиладиган баъзи маълумотлар 18 ёшга тўлмаган фойдаланувчиларга мўлжалланмаган бўлиши мумкин. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» МЧЖ, 2013–2025

    Ёш бўйича чеклов

    Хато топдингизми? Ctrl+Enter тугмаларини босинг

    • Фойдаланиш шартлари
    • Махфийлик сиёсати
    • Реклама
    Нимани қидирамиз?

    Sign In or Register

    Хуш келибсиз!

    Тизимга киринг ёки Рўйхатдан ўтинг.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Рўйхатдан ўтинг

    Рўйхатдан ўтганмисиз? Login.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Сизга парол электрон почта орқали юборилади.

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Матнда хато топдингизми?

    ×

    Раҳмат. Биз сизнинг хабарингизни олдик ва хатони имкон қадар тезроқ тузатамиз.