Нима учун кам ухлаганда ёғли таомлар ҳамда ширинликларга мойиллик кучаяди?
Олимлар томонидан семириш ва ортиқча ёғ тўплаш мунтазам уйқусизлик билан боғлиқлиги аниқланди.
Уйқу етишмаслиги очлик ва тўйиш ҳисси учун жавобгар бўлган лептин ва грелин гормонлари фаолиятини бузади. Уйқусиз кечадан сўнг одамлар керак бўлгандан кўра кўпроқ овқат ейди ва шу билан бирга улар ёғ ва углеводларнинг юқори фоизига эга овқатларни афзал кўришади.
Тадқиқотлар шуни кўрсатадики, атиги икки кунлик уйқусизлик иштаҳани 24 фоизга, шакарли ва ёғли овқатларга бўлган иштиёқни 33-45 фоизга оширади.
Шимоли-ғарбий университет олимлари уйқусизлик нима учун товуқ гўшти ва салат баргини эмас, балки бургер ва шоколадни хоҳлашини аниқлашга қарор қилишди. Маълум бўлишича, бунда ҳид билиш тизими муҳим роль ўйнайди.
Нима учун уйқусиз тундан кейин организм юқори калорияли овқат хоҳлайди?
Тажрибада 25 нафар соғлом иштирокчи икки гуруҳга бўлинган. Баъзилар кечаси 4 соат, бошқалари эса 8 соат ухлашади.
Эртаси куни иштирокчиларга буфетга киришга ва хоҳлаган нарсани танлашга рухсат берилади. Яхши ухламаганлар доимий равишда юқори калорияли овқатларни, масалан, шоколадли пончикларни (440 ккал) черникали кексларни (190 ккал) танлашади.
Натижада қон текшируви шуни кўрсатадики, атиги 4 соат ухлаганларда эндоканнабиноид тизимида иштирок этадиган 2-олеойглисерол (2ОG) молекулалари кўпайган. Ушбу рецепторлар турли тўқима ва органларда, шу жумладан мияда жойлашган бўлиб, иштаҳага қўшимча равишда оғриқ ҳисси, кайфият, хотира каби кўплаб функцияларни тартибга солади.
Ушбу механизм килограмм ортишига олиб келмаслиги учун нима қилиш керак?
Бир нечта қоидаларни ёдда тутинг:
- Ҳар куни 7-8 соат ухлашни одат қилинг. Бунга ёрдам берадиган одатларни ўрнатинг: бир вақтнинг ўзида ётиб, уйғонинг. Кечаси ортиқча овқатланманг ва ётишдан бир соат олдин гаджетларингизни олиб қўйинг
- Уйқусиз тундан сўнг ҳақиқатан ҳам очликни ҳис қилсангиз, порцияда эҳтиёт бўлинг, Чунки яхши ухламаган мия сизни танангиз ҳақиқатан ҳам керак бўлганидан кўпроқ истеъмол қилишга мажбур қилиши мумкин.
- Уйқусиз ҳаётнинг стрессли даврларида, юқори калорияли овқатлардан узоқроқ туринг: кафеларида овқатланманг, уйга олиб кетиш учун ширинликлар сотиб олманг. Кундалик ме'ёрдан ошиб кетмаслиги ва етарли энергия олиш учун калория ва макроэлементлар ҳисобланган таомларни истеъмол қилинг.
