Молия вазири ўринбосари: Бошқарув индикаторлари беш йилда яхшиланса, Ўзбекистоннинг кредит рейтинглари жуда тез юқорилайди
Ўзбекистонда муҳим деб топилган 10—15 та ислоҳотларнинг амалга оширилиши мамлакатнинг 24 та устувор рейтинг ва индекслардаги ўрнини кескин оширишга хизмат қилади. Бу ҳақда молия вазири ўринбосари Одил Исоқов «Дарё» мухбири Мусулмонбек Иброҳимовга берган интервьюсида айтиб ўтди.
Президент Шавкат Мирзиёевнинг «Ўзбекистон Республикасининг халқаро рейтинглар ва индекслардаги ўрнини яхшилаш чора-тадбирлари тўғрисида»ги қарорида алоҳида халқаро рейтинглар бириктирилган тадқиқот институтлари рўйхати эълон қилиган.
Қарорга мувофиқ тегишли идора вазирликларга халқаро рейтингларда паст кўрсаткичларига сабаб бўлаётган асосий омилларни ва нормаларни аниқлаш белгиланган. Шунингдек, эксперт таҳлил қилиш ҳамда таҳлил натижаларига кўра тегишли тавсиялар ишлаб чиқиш кўрсатиб ўтилган.
Ҳозирда Ўзбекистон Doing Business индексида 190 мамлакат ичида 76-ўринни қайд этиб турибди. Иқтисодий ҳамкорлик ва ривожланиш ташкилоти томонидан мамлакатлар хатарларини таснифлаш тизимида 6-гуруҳдан 5-гуруҳга юқорилаган.
2018 йилдан бошлаб нуфузли халқаро рейтинг агентликлари томонидан Ўзбекистоннинг илк суверен кредит рейтинг кўрсаткичлари BB- (барқарор) деб баҳоланган, Келгусида Жаҳон иқтисодий форумининг Глобал рақобатбардошлик индексида баҳоланиш ишларини олиб бориш режалаштирилган.
«Ўзбекистоннинг халқаро рейтинг ва индекслардаги ўрнини яхшилаш бўйича ишларни тизимли амалга оширишимиз керак. 24 та индекснинг орқасидан бир вақтда югуриш жуда ҳам қийин.
Худди 24 та қуённи ўрмонга қўйиб юбориб, орқасидан югуриб юришдек гап. Стратегия бўлмаса, битта қуённи ҳам тутиб бўлмайди. Халқаро рейтинг ва индекслар бўйича форум ташкил этишимиздан мақсад ҳам стратегияни такомиллаштириш.
Биринчидан, халқимизга нима ишлар қилинаётгани ҳақида ахборот бериш. Иккинчидан, экспертларни чақирган ҳолда, индекс ва рейтинглар билан ишлашга масъул бўлган вазирлик ҳамда идоралар ходимларни билим ва савиясини ошириш», — деди Одилбек Исоқов.
Молия вазири ўринбосарининг таъкидлашича, бугунги кунда фаолият олиб бораётган Устувор халқаро рейтинг ва индекслар билан ишлашни мувофиқлаштириш бўйича комиссия тушаётган таклифларнинг керак-нокераклигига аниқлик киритиб боради.
«Олдимизга реал мақсадлар қўйишимиз керак. Эришиб бўлмайдиган мақсадларни ортидан қувиш — вақт ва пулни, энергияни бекорга сарфлаш билан тенг. Мувофиқлаштирувчи комиссия ва ишчи гуруҳини тузишдан мақсад ҳам шу. Тўғрисини айтсам, натижалар ҳақида гапиришга ҳали эрта. Форум биринчи қадам бўлди. Бундан буёғига яхши натижа кўрсатишимиз лозим», — деди у.
Исоқов рейтинг ва индекслар билан ишлаш бўйича вазир ўринбосари сифатида Вазирлар Маҳкамаси Раёсати йиғилишларида қатнашиш, бу борада йўл қўйилаётган камчиликлар ёки қилинмаётган ишлар ҳақида бош вазирга ахборот бериш ваколатига эга.
Бу ҳақда у шундай дейди: «Ойда бир марта мувофиқлаштирувчи комиссия йиғилишини ўтказамиз. Комиссия ишида қилинаётган ишлар, муаммолар таҳлил қилинади ва натижалар бўйича Президентга ҳисобот ёзилади. Президентнинг ўзи бундан ҳабардор бўлиб туради. Биз 24 та рейтингни осмондан олмадик, рўйхат 2017 йилдан бери чиққан қарор ва фармонлар билан тасдиқланган. Бу, аввало, Президентимизнинг сиёсий иродаси, яъни мана шу ишни қилишимиз керак ва ҳукумат Президент топшириқларини бажариши лозим. Агар лоқайдлик билан ёндашиладиган бўлса, бизда рейтинг ва индекслар бўйича ўзгаришлар бўлмайди. Бу — Президент бизга қўйган топшириқларни ҳукумат сифатида ижро эта олмаётган бўламиз, дегани».
Суҳбат давомида молиявий таҳлилчи Ўзбекистон учун энг асосий бўлган рейтинг ва индексларни санаб ўтар экан, улар бир-бирини тўлдириб боришига ҳам тўхталиб ўтди.
«Энг муҳим рейтинглардан бири ҳисобланган Doing Business хусусий сектор ва корхоналарни бевосита ишлашини осонлаштирувчи кўрсаткичдир. Бу рейтинг бўйича яхши натижаларга эришилса, хорижий инвесторларни жалб қилишга ёрдам беради. Иккинчиси, Глобал рақобатбардошлик индекси.
Экспорт ҳақида кўп гапириляпти. Агар биз рақобатбардош бўлмасак, экспорт қилолмаймиз. Кредит рейтинглар ҳам жуда муҳим. Бу Ўзбекистонга пул тикиш қанчалик хатарли ёки хатарсиз эканини кўрсатиб беради. Яна бир нарсани айтиш керак — рейтинглар бир-бири билан жуда ҳам боғлиқ. Биттаси яхшиланса, иккинчиси ҳам яхшиланади.
Масалан, бошқарув индикаторларини беш йилда яхшиласак, кредит рейтингларимиз жуда ҳам тез юқорилайди. Муҳим деб топилган 10—15 та ислоҳотлар амалга оширилса, уларнинг бир-бирига таъсири туфайли кўплаб рейтингларда кўтарилишимиз мумкин. Ҳозирда бу ҳақда раҳбариятга таклиф тайёрлаш устида ишлаяпмиз», — дея қўшимча қилди у.
