O‘zbekistonda xavfli sanoat chiqindilarini boshqarish bo‘yicha Saudiya Arabistoni va Fransiya kompaniyalari bilan hamkorlikda loyiha amalga oshiriladi.
Ekologiya, atrof-muhitni muhofaza qilish va iqlim o‘zgarishi vazirligining ma’lum qilishicha, Saudiya Arabistonining Vision International Investment (VIIC) va Fransiyaning Suez international kompaniyalari bilan hamkorlik to‘g‘risida bitim imzolandi.
Mazkur bitim xavfli sanoat chiqindilarini boshqarish bo‘yicha istiqbolli loyihani ishlab chiqish va amalga oshirish bo‘yicha hamkorlikni ko‘zda tutadi. Loyihaning umumiy qiymati 78 million AQSH dollariga teng bo‘lib, uch bosqichda amalga oshiriladi:
- birinchi bosqichda chiqindilarni barqarorlashtirish va poligonlarga joylashtirish majmualari hamda mintaqaviy uzatish stansiyalarini yaratish ko‘zda tutilgan;
- kkinchi bosqichda chiqindidan yoqilg‘i olish (RDF — Refuse-derived fuel) uskunasi, yoqish inshootlari va issiqlik bilan ishlov berish korxonasining muhandislik oldi loyihasini ishlab chiqish va tajriba asosida sinovdan o‘tkazish rejalashtirilgan;
- uchinchi bosqichda esa to‘liq miqyosdagi chiqindidan yoqilg‘i olish, issiqlik bilan ishlov berish inshootini barpo etish va ishga tushirish maqsad qilingan.
Suez International — asosan, suv va chiqindilarni boshqarishga ixtisoslashgan, 160 yildan ortiq tarixga ega Fransiya kompaniyasi. U butun dunyoda suv ta’minoti va tozalash, oqova suvlarni boshqarish, shuningdek, chiqindilarni qayta ishlash, jumladan, xavfli chiqindilarni boshqarish bo‘yicha yechimlar taklif qiladi. Kompaniya Yevropa, Osiyo-Tinch okeani mintaqasi, Amerika, Afrika va Yaqin Sharq mintaqalarida ko‘plab sanoat tarmoqlariga xizmat ko‘rsatadi.
Vision International Investment Company — 2002-yilda Saudiya Arabistonida tashkil etilgan yirik investitsiya xoldingi bo‘lib, 96 milliard AQSH dollari atrofidagi aktivlarni boshqaradi. Faoliyat yo‘nalishlari energetika, infratuzilma, kommunal xizmatlar, suv resurslarini boshqarish, elektr energiyasi ishlab chiqarish, konsalting hamda davlat-xususiy sheriklik loyihalarini qamrab oladi.
Qayd etilishicha, mazkur bitimlar strategik hamkorlikni chuqurlashtirish, ekologik vaziyatni yaxshilashga xizmat qiladi.
O‘zbekistonda yiliga 14 million tonna chiqindilar hosil bo‘ladi, lekin ularning atigi 4-5 foizi qayta ishlanadi. Chiqindi poligonlaridan 7 million tonnadan ziyod issiqxona gazlari atmosferaga chiqadi, 43 ming tonna zaharli filtratlar yer ostiga singadi. Chiqindilarni qayta ishlash orqali ham uning tabiatga ta’sirini kamaytirish, ham foyda olish mumkin.
O‘zbekistonda birinchi marta chiqindidan qattiq yoqilg‘i ishlab chiqarish 2022-yilda yo‘lga qo‘yilgan. U Qoraqalpog‘istonning Xo‘jayli tumanida joylashgan. Yangi zavodning yillik ishlab chiqarish quvvati 12 ming tonnani tashkil etadi.
Prezident farmoniga ko‘ra, 2026-yildan boshlab chiqindi poligonlari Ekologiya, atrof-muhitni muhofaza qilish va iqlim o‘zgarishi vazirligi taklifiga muvofiq Vazirlar Mahkamasi qaroriga asosan tashkil etiladi. Mamlakatda mavjud qattiq maishiy chiqindi poligonlarini 2030-yilgacha 50 foizga qisqartirish ko‘zda tutilgan.
Davlat rahbari 2024-yilning oktyabrida maishiy chiqindilarni qayta ishlash, ulardan elektr energiyasi va mahsulot ishlab chiqarish loyihalari taqdimoti bilan tanishganida “Chiqindilar to‘g‘ri to‘planib, ko‘proq qayta ishlansa, ekologik muvozanat yaxshilanadi, tabiat toza bo‘ladi, jamiyat o‘zgaradi”, deb aytgandi.
Izoh (0)