“To‘xtatishni yalinib so‘ragan”: Yelizaveta II qanday qilib arab shahzodasini mashinasida aylantirib, tarbiyalab qo‘ygani haqida

Ma’lum bo‘lishicha, Yelizaveta II ning shafqatsiz hazili Saudiya Arabistoni shahzodasi bilan muzokaralarni olg‘a surishga yordam bergan bo‘lsa-da, arab ayollariga zarar yetkazgan, deb yozadi “Noviy ochag”.

Yelizaveta II taxt vorisini mashinada qanday sayr qildirgan?

1998-yilda Saudiya Arabistoni hukmdori — shahzoda Abdulla ibn Abdal-Azizning Balmoral qal’asiga tashrifi chog‘ida qiziq voqea yuz berdi. Buyuk Britaniyaning Saudiya Arabistondagi sobiq elchisi Sherard Kauper-Koulz o‘z xotiralarida u haqda yozgan. Qirolicha Yelizaveta II faxriy mehmon, uning tarjimoni va tashqi ishlar vaziri – shahzoda Saud bilan nonushta paytida uchrashdi. Valiahd shahzoda Abdulla Balmoral tabiatiga qoyil qolishni bildirgach, qirolicha mehmonlarga mashinada kichik sayohat uyushtirishni taklif qildi. Sayohat uchun shohona Land Rover taqdim etildi. Arab shahzodasi oldidagi yo‘lovchi o‘rindig‘ida, tarjimon esa orqa o‘rindiqqa o‘tirdi va uning yonida qirolichaga joy qoldirildi. Ularning barchasi Britaniya monarxi va haydovchini kuta boshladi.

Haydovchi yo‘q, Yelizaveta II ning o‘zi esa rulga o‘tirganida Saudiya Arabistoni hukmdori bundan ajablandi. Bir necha marta ayollarni yoqtirmaslik alomatlarini ko‘rsatgan va ularga mashina boshqarish taqiqlangan mamlakatdan kelgan shahzoda Abdulla Buyuk Britaniyaning keksa qirolichasining bu qarorini tushunolmadi. U hech qachon mashina haydagan ayolni ko‘rmagan, hatto ular bilan birga harakatlanmagan ham. “Qariya adashib noto‘g‘ri joyga o‘tirdi. U mashina qanday ishlashini qayerdan biladi?” — dedi u tarjimonga. Shahzoda Abdulla Britaniya qirolichasiga xatosini ko‘rsatishga harakat qildi. Yelizaveta II uning so‘zlarini tushundimi yoki yo‘qmi, noma’lum, lekin u eshikni yopib, mashinani ishga tushirdi.

Yelizaveta II sharafli mehmon bilan kichik suhbatni to‘xtatmasdan Shotlandiyaning tik va burilishli yo‘llari bo‘ylab mashinani yuqori tezlikda haydadi. Shahzoda esa o‘rindiqqa qattiqroq joylashib oldi va tarjimonga qichqirdi: “Qirolichaga ayt, men undan mashinani sekinroq haydashini va yo‘ldan chalg‘imasligini iltimos qilaman”. Shahzoda Abdulla Yelizaveta II ning mashinani mukammal haydash qobiliyatiga ega ekanligini, u 9 yoshidan beri mashina boshqarishini bilmas edi.

Qirolicha Yelizaveta II mashina boshqarishni qayerda o‘rgangan?

Ikkinchi Jahon urushi paytida valiahd malika Britaniya yordamchi armiyasida xizmat qilgani ko‘pchilikka ma’lum emas. U avtomexanik kasbini egalladi va o‘z sohasida sezilarli muvaffaqiyatlarga erishdi. Bo‘lajak hukmdor qirol oilasining harbiy tayyorgarlikdan o‘tgan birinchi a’zosi bo‘ldi. U mashina boshqaruvi bo‘yicha imtihonni a’loga topshirdi, xaritalarni qanday ochish va transport vositalarining ichki hamda tashqi tomondan o‘rgandi. Yelizavetaga tengdoshlari bilan lagerda tunab qolishga ruxsat berilmagan edi. Shuning uchun har oqshom Vindzor saroyiga qaytib kelardi. Shunga qaramay u o‘z oilasining boshqa a’zolari bo‘lmagan noyob tajribaga ega bo‘ldi. Shunisi e’tiborga loyiqki, Britaniya monarxi Vindzorlardan ayollar qo‘llab-quvvatlash xizmatining doimiy va faol a’zosi bo‘lgan birinchi ayoldir.

Qirolicha taxtga o‘tirgandan so‘ng mashina haydash uchun pasport yoki haydovchilik guvohnomasiga muhtoj bo‘lmadi. Hukmdorning maqomi tufayli u yo‘l qoidalarini buzishi mumkin edi. To‘g‘ri 97 yoshida uning eri shahzoda Filipp dahshatli baxtsiz hodisaga uchraganida, monarx jamoat yo‘llarida mashina haydashdan bosh tortdi, lekin u tezlikni yaxshi ko‘rgani uchun shaxsiy mulkida haydashda davom etdi.

Saudiya Arabistoni shahzodasi bilan sayohat natijasi

Taxminlarga ko‘ra, o‘sha paytda qirolicha Yelizaveta II shahzoda Abdulla bilan muzokaralarda g‘alaba qozongan. Ammo arab ayollari Britaniya monarxining hiylasidan zarar ko‘rgan ko‘rinadi. Shamoldek yelgan shahzoda Abdulla Saudiya Arabiston ayollariga mashina haydashga ruxsat berishni istamadi. Taqiq 2018-yilgacha amalda bo‘lgan va Abdullaning vorislari tomonidan bekor qilingan.