O‘zbekistonda quyosh va shamol elektr stansiyalarini xarid qilganlik uchun kompensatsiya to‘lanadi

Prezident tomonidan “Energiya tejaydigan texnologiyalarni joriy qilish va kichik quvvatli qayta tiklanuvchi energiya manbalarini rivojlantirish bo‘yicha qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi farmon imzolandi. Unga ko‘ra,  quyosh va shamol elektr stansiyalarini xarid qilganlik uchun kompensatsiya to‘lanadi.

2022-yil 1-oktabrdan boshlab:

• jismoniy shaxslar mamlakatda ishlab chiqarilgan quyosh va shamol elektr stansiyalari va quyosh suv isitgichlarini 3 yil mobaynida foizsiz bo‘lib-bo‘lib to‘lagan holda sotib olishlari mumkin;
• shunga o‘xshash qurilmalarni o‘rnatgan va ularning qiymatini to‘liq to‘lagan shaxslar xarajatlarining bir qismi Energetika vazirligi huzuridagi budjetdan tashqari Tarmoqlararo energiya tejash jamg‘armasi hisobidan qoplanadi. Kompensatsiya miqdori qurilmaning quvvatidan kelib chiqqan holda BHMning 5 baravaridan 50 baravarini tashkil etadi.

Ma’lumot uchun, ushbu maqsadlar uchun 2022-yil yakuniga qadar davlat budjetidan ushbu jamg‘armaga 100 mlrd so‘m yo‘naltirish topshirilgan.

Mahalliy ishlab chiqaruvchilardan, shuningdek, mahalliy chakana savdo obyektlarida, shu jumladan, elektron tijorat orqali qurilmalarni yetkazib beradigan va o‘rnatadigan korxonalardan qurilmalar sotib olinganida bo‘lib-bo‘lib to‘lash imkoniyati beriladi yoki yakuniy chakana narxdan kompensatsiya miqdori chegirib tashlanadi.

Shuningdek:

• hududlardagi 34 mingdan ortiq obyektda, shu jumladan, 619 ta “Yangi O‘zbekiston” massivida va viloyatlardagi 28 mingdan ortiq uy xo‘jaligida muqobil energiya manbalarini joriy yetish;
• vazirliklar va idoralar tarkibidagi 6 mingdan ortiq obyektda muqobil energiya manbalari ulushini 30 foizga yetkazish (2023-yil yakunlari bo‘yicha);
• “temir daftar”ga kiritilgan oilalarni mahalliy byudjetlar hisobidan qayta tiklanuvchi energiya qurilmalari bilan ta’minlash (2022-yilda ehtiyojmand oilalarning 20 foiz, 2023 yilda 80 foiz);
• qurilmalar egalari (jismoniy va yuridik shaxslar) tomonidan quvvati 1 MVtgacha bo‘lgan quyosh, shamol va biogaz elektr stansiyalarida ishlab chiqarilgan ortiqcha elektr energiyasini sotish imkoniyati (faqat “Hududiy elektr tarmoqlari” AJ va davlat tomonidan vakolat berilgan organga bunday energiyani sotib olishga ruxsat berilgan, bunda elektr energiyasini xarid qilish kamida o‘n yil muddat davomida amalga oshiriladi);
• asosiy faoliyati quyosh, shamol elektr stansiyalari va kichik GES ishlab chiqarish va o‘rnatish bo‘lgan yuridik shaxslar, shu jumladan. 2025-yilgacha tashkil etilgan yangi yuridik shaxslar tadbirkorlik subyektlari sifatida ro‘yxatdan o‘tgan kundan boshlab 3 yil davomida foyda solig‘i va mol-mulk solig‘ini belgilangan stavkalarning 50 foizi miqdorida to‘laydi.

Bundan tashqari, 2023-yil 1-yanvardan boshlab:

• mahalliy issiqlik ta’minoti tizimlariga ulangan barcha (davlat va xususiy) yangi va rekonstruksiya qilingan ijtimoiy obyektlarni, umumiy ovqatlanish va xizmat ko‘rsatish obyektlarini, ko‘p qavatli uylarni, shuningdek, maydoni 1000 kvadrat metrdan ortiq bo‘lgan barcha savdo markazlarini loyihalashtirish va ishga tushirishda issiq suv hajmining kamida 25 foizi quyosh suv isitish qurilmalarini o‘rnatish orqali qoplanishini ta’minlash lozim;
• loyiha hujjatlarida qayta tiklanuvchi energiya qurilmalarini o‘rnatish ko‘zda tutilmagan holda qurilish ishlarini boshlash taqiqlanadi;
• issiq suvdan foydalanish rejalashtirilgan, biroq quyosh suv isitish qurilmalari o‘rnatilishi nazarda tutilmagan yangi bino va inshootlarni (yakka tartibdagi uy-joy bundan mustasno) foydalanishga qabul qilish taqiqlanadi;
• energiya tejaydigan va qayta tiklanadigan energiya manbalarining joriy etilishi ijtimoiy soha vakillari va boshqa budjet tashkilotlari rahbarlari va xodimlarining KPI ni shakllantirishda hisobga olinadi.