So‘nggi 37 yil ichida Alyaska muzliklarining 68 foizi qisqargan

Klimatologlar Alyaska janubida 19 ta qirg‘oq muzliklari hududidagi o‘zgarishlarni kuzatdi va ularning 68% chegaralari 1984-yildan beri qisqarganini aniqladi. Asar Journal of Glaciology jurnalida chop etilgan. Bu haqda juma (5-avgust) kuni Vashington universiteti matbuot xizmati xabar berdi.

Yerning qutb hududlari va tog‘ muzliklari allaqachon iqlim o‘zgarishining birinchi “qurbonlari”ga aylangan. Ularning hududidagi harorat o‘tgan asrlarga qaraganda 4-9 darajaga yuqori bo‘lgan. Bu muzliklarning qisqarishiga olib kelishi mumkin.

Olimlar global isish Alyaska janubida joylashgan muz massivlari holatiga qanday ta’sir qilganini aniqlashga qaror qilishdi. Bu muzliklar geografik joylashuvi va boshqa muz birikmalaridan ajratilganligi sababli ayniqsa harorat o‘zgarishiga ta’sirchan.

Buni aniqlash uchun tadqiqotchilar Kenai Fjords milliy bog‘i hududida joylashgan 19 ta qirg‘oq muzliklarining fotosuratlarini tahlil qilishdi. Ekologik kompleksdagi o‘zgarishlar 1984-yildan beri kuzatilmoqda.

Tahlil shuni ko‘rsatdiki, so‘nggi 37 yil ichida 19 ta muzlikdan 13 tasining maydoni qisqargan. Ulardan faqat ikkitasi chegaralarini oshirdi. Ber va Pedersen muzliklari eng ko‘p zarar ko‘rgan, ular qo‘shni ko‘llarning qirg‘oqlaridan 5 va 3,2 kilometrga chekinib, 17,2 va 4,3 kvadrat kilometr maydonni yo‘qotgan.

Alyaska muzliklari hududidagi deyarli barcha o‘zgarishlar global isish bilan bog‘liq. Biz taxmin qilganimizdek, bu holatda nafaqat havo haroratining oshishi, balki qishki yomg‘irning ko‘payishi ham muz massalari chegaralarining qisqarishiga sabab bo‘lgan. Bu umuman shimoliy boshqa mintaqalarda sodir bo‘layotgan voqealarga mos keladi”, — dedi Sietldagi (AQSH) Vashington universiteti tadqiqotchisi Tarin Blek, universitet matbuot xizmatidan iqtibos keltirgan holda. Qishki yomg‘irning yanada kuchayishi muz massalarining erishini tezlashtiradi, deb xulosa qilishdi olimlar.