Nukusda namoyishchilar qatnashgan yo‘l qonga belangani rad etildi
Nukusda namoyishchilar qatnashgan yo‘lda to‘kilgan qizil suyuqlik qon ekani haqida xabarlar tarqaldi. Rasmiylar bu namoyishga chiqqanlarni tarqatish uchun sepilgan rangli suv ekanini bildirib, provokatsiyalarga uchmaslikka chaqirdi.
Ommaviy tartibsizliklar vaqtida namoyishchilarni tarqatish uchun qizil rangli maxsus suyuqlik sepilishi boshqa davlatlarda ham uchrab turadi. Xususan, 2020-yilning sentabrida Belarusda bo‘lib o‘tgan ommaviy norozilik harakati ishtirokchilariga qarata vodomyotlardan rang qo‘shilgan suv sepilgan.
Huquqshunos Xushnud Xudoyberdiyevning yozishicha, bundan asosiy maqsad qizil rang teggan tartibbuzarlarni tezda aniqlash va ularni qo‘lga olishdir. Qizil rang tezda ko‘zga tashlanadi va aniqlash oson bo‘ladi.
“Bundan tashqari, qizil g‘ayritabiiy rang, oddiy suv sepilganda namoyishchilar tarqalmasligi, xuddi yomg‘ir yog‘ganda ho‘l bo‘lganday oddiy qabul qilishi mumkin. Ammo rangli suv ommaviy tartibsizlik ishtirokchilarini tezroq tarqatib yuboradi, kamida yuz-qo‘lidagi rangni tozalash uchun ham tarqalishadi”, — deb izohlagan u.
Qoraqalpog‘istondagi vaziyat
1-iyul kuni soat taxminan 15:00 lardan boshlab Nukusda ayrim fuqarolar amalga oshirilayotgan konstitutsiyaviy islohotlarni noto‘g‘ri talqin qilib, kutilmaganda ko‘cha yurishlarini tashkil qildi. Nukusning Markaziy dehqon bozorida to‘planib, namoyishlar uyushtirildi. Jamoat tartibining buzilishini oldini olish hamda fuqarolar tomonidan turli tartibbuzarliklarni sodir etishlariga yo‘l qo‘ymaslik maqsadida dehqon bozori hududiga huquqni muhofaza qilish organlarining kuch va vositalari jalb etildi.
Qoraqalpog‘iston Jo‘qorg‘i Kengesi, Vazirlar Kengashi va Ichki ishlar vazirligi bergan bayonotga ko‘ra, bir guruh jinoyatchi shaxslar populistik shiorlarni niqob qilib olib, fuqarolarning ongi va ishonchini manipulyatsiya qilib, tartibsizliklar tashkilotchilari hokimiyat vakillarining qonuniy talablariga bo‘ysunmay, respublika fuqarolarini Qoraqalpog‘iston Respublikasining ma’muriy binolari oldidagi maydonga yig‘di va ushbu davlat muassasalarini egallab olishga va shu orqali jamiyatda ixtilof keltirib chiqarish, O‘zbekistondagi ijtimoiy-siyosiy vaziyat barqarorligini izdan chiqarishga urindi.
Huquqni muhofaza qilish organlari tomonidan qabul qilingan qat’iy choralar bilan tashabbuskorlarning g‘ayriqonuniy xatti-harakatlari to‘xtatilib, ommaviy tartibsizlik uyushtirishga urinishlar tarqalishiga chek qo‘yildi.
Shavkat Mirziyoyev 2-iyul kuni Nukusga bordi va Jo‘qorg‘i Kenges deputatlari, Qoraqalpog‘iston faxriylari va faollari bilan uchrashuv o‘tkazdi. Uchrashuvda prezident Konstitutsiyaning Qoraqalpog‘istonga tegishli moddalarini amaldagi tahrirda o‘zgarishsiz qoldirish zarurligini aytdi. Qoraqalpog‘iston xalqiga murojaat qilib, Konstitutsiyaviy qonun loyihasi referendumdan keyingina qonuniy tusga kirishini aytib, fuqarolarning xohish-irodasi, taklif va fikrlaridan kelib chiqqan holda, ushbu loyiha o‘zgarib, takomiliga yetkazilishini ta’kidladi.
Davlat rahbari hozirgi vaziyatda barcha fuqarolarni hamjihatlik va birdamlikka, oqilona ish ko‘rishga, turli g‘arazli chaqiriq va harakatlarga berilmaslikka da’vat etdi.
Shundan so‘ng prezident farmoni bilan Qoraqalpog‘istonda 3-iyuldan 2-avgustgacha favqulodda holat joriy etilib, bir qator chora va vaqtinchalik cheklovlar o‘rnatildi. Favqulodda holat amal qilishi davrida O‘zbekiston Mudofaa vazirligi kuchlari va vositalari qo‘shimcha ravishda jalb etilishi belgilandi.
3-iyul kuni Shavkat Mirziyoyev yana Nukusga borib, videoselektor o‘tkazdi. Tuman hokimlari va huquqni muhofaza qiluvchi organlar rahbarlari fuqarolarning xavfsizligini ta’minlash, qonuniylik va huquq-tartibotni mustahkamlash bo‘yicha ko‘rilayotgan chora-tadbirlar yuzasidan axborot bergan. Davlat rahbarining murojaatidan keyin vaziyat barqarorlashgani, hayot o‘z maromiga qaytayotgani ma’lum qilindi.
