Inflyatsiya, investitsiyalar va ishlab chiqarish — O‘zbekiston iqtisodiyoti 2022-yil qanday boshlangani ma’lum bo‘ldi

O‘zbekiston iqtisodiyoti joriy yilning dastlabki 3 oyida nafaqat keng ko‘lamli tashqi tahdidlarga bardoshlilik ko‘rsatdi, balki ijobiy o‘sish tendensiyasini ham namoyon etdi. Bu haqda “Iqtisodiy sharh” xabar berdi.

O‘zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo‘mitasi ma’lumotlariga ko‘ra, joriy yil yanvar-mart oylarida O‘zbekiston yalpi ichki mahsuloti (YIM) 2021-yilning birinchi choragiga nisbatan 5,8 foizga oshdi.

Inflyatsiya

Birinchi chorak yakunlari bo‘yicha O‘zbekistonda inflyatsiya tashqi ta’sirlar fonida biroz tezlashdi. Birinchi 3 oyda iste’mol narxlari indeksi o‘tgan yilning dekabriga nisbatan 2,9 foizga oshgan.

Narxlar o‘sishining tezlashishi oziq-ovqat mahsulotlarida – 2021 yilning ilk 3 oyiga nisbatan 4,4 foizga, shuningdek, nooziq-ovqat mahsulotlari bo‘yicha – 2,1 foizga ortgani qayd etildi.

Xizmatlar narxlari, aksincha, o‘sish sur’atining 1,5 foizigacha sekinlashganini ko‘rsatdi (2021 yilning yanvar-mart oylarida xizmatlar narxlarining o‘sishi 2,7 foizni tashkil etgan edi).

Investitsiyalar

Joriy yilning dastlabki uch oyi yakunlari bo‘yicha asosiy kapitalga yo‘naltirilgan investitsiyalar o‘tgan 2 yildagi pasayish va sust o‘sish fonida 26 foizga keskin oshdi.

Markazlashtirilmagan investitsiyalar dinamikasi 34 foizga o‘sgani qayd etilmoqda. Xususan, jalb qilingan to‘g‘ridan to‘g‘ri xorijiy investitsiyalar (TTXI) va xorijiy kreditlar hisobidan investitsiyalar hajmi 1,5 baravardan ziyod oshdi.

Bevosita TTXI 1,7 baravarga o‘sdi. Korxonalar mablag‘lari hisobidan investitsiyalar bo‘yicha ham 30 foizga ikki qiymatli o‘sish kuzatilmoqda.

Budjet investitsiyalari 5 foizga qisqardi. Shunday qilib, birinchi chorakda investitsiyalarning umumiy hajmidagi markazlashtirilgan investitsiyalar ulushi 2021 yilning yanvar—mart oylaridagi 12 foizdan 6,9 foizga qisqardi, markazlashtirilmagan investitsiyalar esa mos ravishda 88 foizdan 93 foizga o‘sdi.

Birinchi uch oyda iqtisodiyotning barcha sohalarida ishlab chiqarish hajmining o‘sishi kuzatildi.

Sanoat ishlab chiqarishi

Sanoat ishlab chiqarishi 5,7 foizga oshdi. 16 foizlik eng katta o‘sish elektr energiyasi, gaz ta’minoti, bug‘lash va konditsionerlash sektorida kuzatildi.

Xizmatlar sektori

So‘nggi 3 oy yakunlari bo‘yicha xizmatlar sektori ikki qiymatli o‘sish sur’atlarini ko‘rsatdi. Bozor xizmatlarini ko‘rsatish hajmi 16 foizga oshdi.

Transport sektorida xizmatlar hajmi 11,6 foizga oshdi. Yuk aylanmasi 2,7 foizga, yo‘lovchilar aylanmasi 8,3 foizga o‘sdi.

Qurilish sektori

Qurilish sohasida 2021 yilning dastlabki uch oyi bilan solishtirganda o‘sish dinamikasi ham 3,8 foizdan 6,3 foizgacha jadallashdi.

Tashqi savdo

Uch oylik yakunlarga ko‘ra, O‘zbekiston tashqi savdosi hajmining o‘tgan yilning shu davriga nisbatan sezilarli o‘sishi qayd etildi.

Tashqi savdo aylanmasi 1,7 baravar oshib, 13,2 milliard dollarni tashkil etdi. Eksport 2,4 baravarga oshib, 5,8 milliard dollarni, import 45%ga oshib, 7,4 milliard dollarni tashkil qildi.

Importda asosiy o‘sish mashina va uskunalar yetkazib berishning 64 foizga (2,6 mlrd dollar), sanoat mahsulotlarining 51 foizga (1,4 mlrd dollar) o‘sishi hisobiga sodir bo‘ldi.

Shuningdek, oziq-ovqat mahsulotlari va tirik hayvonlar importi sezilarli darajada qariyb 60 foizga (804 mln dollar), xizmatlar 46 foizga (530 mln dollar) oshdi.

Shunday qilib jahon iqtisodiyotidagi notinchlik davom etayotganiga qaramay, 2022-yilning birinchi choragida O‘zbekiston iqtisodiyoti barqaror rivojlanishni davom ettirdi.

Jahon tovar bozorlaridagi va yirik savdo hamkorlari iqtisodiyotidagi murakkab vaziyat mamlakatda narxlar o‘sishining tezlashuvida o‘z aksini topdi va kelgusi oylarda ham salbiy ta’sir ko‘rsatishi kutilmoqda.

Avvalroq O‘zbekistonda yalpi ichki mahsulot hajmi 5,8 foizga oshgani haqida xabar berilgan edi.