JSST koronavirusning yangi “kolumbiyacha” shtammiga “myu” deb nom berdi va qiziqish uyg‘otgan variantlar ro‘yxatiga kiritdi

Jahon sog‘liqni saqlash tashkiloti (JSST) SARS-CoV-2 koronavirusining “kolumbiyacha” shtammini (B.1.621) qiziqish uyg‘otgan variantlar (VOI — Variants of Interest) ro‘yxatiga kiritdi va unga grekcha “myu” identifikatorini berdi.

GISAID ma’lumotlar bazasida qayd etilishicha, ushbu shtamm birinchi marta 2021-yilning yanvar oyida Kolumbiyada topilgan, o‘shandan beri butun dunyo bo‘ylab 3700 dan ortiq kishida aniqlangan. Shtamm birinchi navbatda Markaziy va Lotin Amerikasi mamlakatlarida, shuningdek, AQShda 1,4 mingdan ortiq kishida qayd etilgan. Kolumbiyada “myu” varianti COVID-19 ga chalinish bo‘yicha barcha holatlarning 39 foizini (842) tashkil etish bilan ustunlik qilmoqda. Bu tur Yevropada ham topilgan.

Iyul oyining oxirida Journal of Medical Biology’da e’lon qilingan maqolaga ko‘ra, Rim biotibbiyot universiteti va Breshia universiteti shifokorlari tomonidan o‘tkazilgan tadqiqotda Pfizer vaksinasi bilan emlangan bemorlar organizmi “myu” shtammiga yaxshi qarshilik ko‘rsatgan. Ularning fikricha, koronavirusning ushbu varianti vaksinalarning samaradorligiga tahdid solmaydi.

Tadqiqotda qayd etilishicha, ushbu variantda koronavirusning ham yangi, ham avvaldan ma’lum mutatsiyalari mavjud.

Iyul oyi oxirida Floridadagi yirik tibbiy fond Jackson Health Systems rahbari Karlos Migoya mahalliy WPLG telekanaliga ma’lum qilishicha, “kolumbiyacha” shtamm Mayami universitetida tekshiruvdan o‘tayotgan COVID-bemorlarning 10 foizida qayd etilmoqda. Kolumbiya bilan faol aloqalar tufayli “myu” varianti shaharda delta va gamma variantlaridan keyin uchinchi o‘rinni egalladi, dedi shifokor.

JSSTning qiziqish uyg‘otgan shtammlar (VOI) ro‘yxatiga tez-tez va tobora kengroq hududda qayd etilayotgan, shu bilan birga ulardagi mutatsiyalar koronavirus xususiyatlarini o‘zgartirish qobiliyatiga ega ekani to‘g‘risida prognoz yoki tasdiqlangan ma’lumotlar mavjud variantlar kiradi.

Hozir ro‘yxat “myu”dan tashqari, yana to‘rtta shtammni o‘z ichiga oladi — “eta” (Buyuk Britaniyada va Nigeriyada birinchi marta qayd etilgan), “yota” (AQSh), “kappa” (Hindiston) va “lyambda” (Peru).

JSSTning xavotirga soluvchi shtammlar (VOC) ro‘yxatida esa koronavirusning eng xavfli variantlari tasniflanadi. Bunday shtammlarda koronavirusning odamdan odamga tarqalish qobiliyatini oshirgan va uning epidemiologiyasini o‘zgartirgan, yangi tashuvchilarni virus yuqtirish ehtimolini oshirgan va simptomlarni o‘zgartirgan yoki virusni vaksinalarga, dorilarga va boshqa qarshi choralarga chidamliligini oshirgan mutatsiyalar mavjud bo‘ladi. Hozirgi vaqtda SARS-CoV-2 ning to‘rtta shtammi JSSTni tashvishga solmoqda: ular Britaniyada aniqlangan alfa, birinchi marta Braziliyada qayd etilgan betaning Janubiy Afrika varianti, gamma va Hindistonda aniqlangan delta shtammlari.

Bundan tashqari JSSTning  monitoring (Alerts for Further Monitoring) ro‘yxati ham mavjud bo‘lib, unga kiritilgan COVID-19 shtammlarining mutatsiyalari virus xususiyatlarini o‘zgartirishi va kelajakda xavf tug‘dirishi mumkin bo‘lsa-da, lekin ularni VOI ro‘yxatiga kiritish uchun yetarlicha ma’lumot yo‘q.

Hozirgi vaqtda kuzatuvlar ro‘yxatida qo‘shimcha o‘rganishni talab qiladigan 13 ta shtamm mavjud.

JSST ma’lum qilishicha, ayni vaqtga qadar koronavirusning delta shtammi kamida 170 ta mamlakat va hududlarda aniqlangan. Qayd etilishicha, 170 ta mamlakatdan 7 tasida delta variant birinchi marta qayd etilgan.

Dunyo bo‘ylab tarqalgan koronavirusning boshqa shtammlari bo‘yicha statistik ma’lumotlar quyidagicha:

• alfa variant (birinchi marta Buyuk Britaniyada topilgan) — 193 mamlakat va hududlarda;
• beta variant (birinchi marta Janubiy Afrikada qayd etilgan) — 141 ta mamlakat va hududlarda;
• gamma variant (birinchi marta Braziliyada aniqlangan) — 91 mamlakat va hududlarda qayd etilgan.