Tramp prezident saylovidagi mag‘lubiyatidan so‘ng, hokimiyatni kuch bilan ushlab turmoqchi edi. Uning harbiy maslahatchilaridan biri shu fikrda prezidentga qarshi kurashga tayyorlangan

AQSh shtab boshliqlarining birlashgan qo‘mitasi raisi general Mark Milli 2020-yil noyabr oyida bo‘lib o‘tgan AQSh prezidenti saylovi arafasida Donald Tramp mag‘lubiyatga uchragan taqdirda hokimiyatni tinch yo‘l bilan topshirishiga rozi bo‘lmasligidan shunchalik xavotirga tushganki, bunday vaziyatda qanday harakat qilish bo‘yicha ssenariy ishlab chiqqan. Bu haqda The Washington Post gazetasi jurnalistlari, Pulitser mukofoti sovrindorlari Kerol Leonnig va Filip Raker muallifligidagi “Buni faqat men tuzata olaman” (I Alone Can Fix It) kitobida aytib o‘tilgan, deb yozadi Meduza.

Kitobda Tramp prezidentligi muddatining so‘nggi (kitob muqovasida aytilganidek, “halokatli”) yili haqida so‘z boradi, xususan uning koronavirus xavfini qanchalar past baholagani, irqchilik va politsiya zo‘ravonliklariga qarshi namoyishlarni tarqatish uchun harbiylarni ko‘chaga olib chiqishni taklif qilgani, prezidentlik saylovlari soxtalashtirilgan, degan fikrda turib olgani va hokimiyatni Jo Baydenga topshirishni istamagani birma-bir yoritib berilgan. Kitob 140 dan ortiq manbalar bilan qilingan intervyularga asoslangan bo‘lib, ularning aksariyati anonim. Shuningdek, Trampning o‘zi kitob uchun intervyu berib, mualliflar bilan ikki yarim soat suhbatlashgan.

“Buni faqat men tuzata olaman” kitobi keyingi haftadan sotuvga chiqadi. 15-iyul kuni The Washington Post gazetasi kitobdan parcha e’lon qildi. Shundan so‘ng boshqa Amerika nashrlari, jumladan CNN, The New York Times, NBC va New Yorker 2019-yilda shtab boshliqlari birlashmasini boshqargan general Mark Millining Tramp prezidentligi muddatining so‘nggi oylarida o‘ynagan roli haqida yoza boshladi.

General Milli Trampning hokimiyatni tinch yo‘l bilan topshirmaslik uchun armiyani ko‘chaga olib chiqishga yoki undan tashqi inqirozni, xususan Eron bilan urushni qo‘zg‘ashda foydalanishga harakat qilishidan xavotirda edi. Kitobda ta’kidlanishicha, Milli Trampni “yo‘qotadigan hech narsasi bo‘lmagan klassik avtoritar rahbar” deb bilgan va unda Germaniyada Reyxstag saylovlaridan ko‘p o‘tmay hokimiyatga kelgan Adolf Gitler bilan o‘xshash jihatlarni ko‘rgan. U Trampning faol tarafdorlarini “jigarrang ko‘ylaklilar” va “natsistlar” deb atardi.

Millining so‘zlariga ko‘ra, Tramp 1807-yilda qabul qilingan qo‘zg‘olon to‘g‘risidagi qonunni amalga oshirish uchun o‘z tarafdorlarining noroziligini kuchaytirgan. Qonun prezidentga mamlakat ichida armiyadan foydalanishga ruxsat berardi. Milli va shtab boshliqlarining boshqa a’zolari noqonuniy buyruqlarni bajarmaslikka, bosim o‘tkazilsa, birma-bir iste’fo berishga kelishib oldi. “Ular urinib ko‘rishi mumkin, ammo la’nati maqsadlariga yetolmaydi. Buni harbiylarsiz amalga oshirib bo‘lmyadi. Buni Markaziy razvedka boshqarmasi va Federal qidiruv byurosiz amalga oshirib bo'‘maydi. Biz qurollanganmiz”, — degandi general.

Kapitoliyga uyushtirilgan hujumdan so‘ng, Vakillar palatasi spikeri Nensi Pelosi Milliga “aqldan ozgan” va “xavfli” Tramp o‘zining hokimiyatdagi so‘nggi kunlarida yadro qurolidan foydalanishga qaror qilishidan xavotirdaligini aytdi. Milli bunday bo‘lmasligiga kafolat berdi.

“Xonim, jarayon ketyapti. Biz faqat qonuniy buyruqlarni bajaramiz. Faqat qonuniy, axloqiy va to‘g‘ri ishlarni qilamiz”, — dedi u.

Kapitoliyga hujumdan so‘ng general har kuni Oq uy apparati rahbari Mark Meadouz va AQSh davlat kotibi Mayk Pompeo bilan uchrashuvlar o‘tkazdi.

“Ushbu uchrashuvlarning asosiy mavzusi quyidagilar edi: nima bo‘lishidan qat’i nazar, 20-yanvar kuni hokimiyat tinch yo‘l bilan topshiriladi. Go‘yoki biz ketayotgan samolyotning qo‘nish g‘ildiraklari qisilib qolgan, faqat bitta dvigatel omon qolgan, yonilg‘i esa tugagan edi. Va biz uni amallab qo‘ndirishimiz kerak edi”, — deydi ismini oshkor qilmagan yuqori lavozimli amaldor kitob mualliflariga.

12-yanvar kuni Bosh shtab boshliqlari Kapitoliyga qilingan hujumni qoralovchi bayonot chiqarib, sakkiz kundan keyin Bayden rasman prezident lavozimiga kirishishini ta’kidladi. 20-yanvar kuni bo‘lib o‘tgan inauguratsiya marosimida Milli AQShning sobiq birinchi xonimi Mishel Obamaga shunday dedi: “Bugun hech kimning tabassumi menikiga yetmaydi”.

Amerika OAVlarida kitob haqida maqolalar nashr etilgandan so‘ng, Tramp Millini tanqid qildi va to‘ntarish qilishni rejalashtirmaganini aytdi: “Sizlarga shuni afsus bilan ma’lum qilamanki, mening ‘davlatni to‘ntarish’ usulim — bu saylovlar va agar men to‘ntarishni amalga oshirmoqchi bo‘lganimda, general Mark Milli men bu ishni amalga oshirishda hamkorlik qilishni istagan so‘nggi odamlardan biri bo‘lardi”.

Millining o‘zi kitob mazmuni haqida izoh bermaydi, degan CNN’ga mudofaa sohasidagi unga yaqin amaldor. Shu bilan birga, u Trampning prezidentlik muddati tugashida Milli o‘z lavozimiga xos bo‘lmagan “faoliyat va aloqalar” bilan shug‘ullanganini inkor etmadi. “U armiyani amerikaliklarga qarshi qo‘llashga bo‘lgan har qanday urinishlarga jim qarab o‘tirmaydi”, — dedi CNN suhbatdoshi.