• Profilga Kirish
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
Ўзбекча
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
    • USD12676.11
    • RUB161.56
    • EUR14975.56
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Toshkentda
      +37°C
      • Andijon
      • Qarshi
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Farg‘ona
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Termiz
      • Namangan
      • Toshkent
      • Navoiy
      • Toshkent vil
      • Nukus
      • Urganch
    • Daryo
      • Internet-nashr
      • Tahririyat haqida
      • Aloqa ma'lumotlari
      • Foydalanish shartlari
      • Maxfiylik siyosati
      • Yangiliklar arxivi
    • Reklama
    • Ijtimoiy tarmoqlar
      • Instagram | Rasmiy
      • Instagram | Lifestyle
      • Instagram | Sport
      • Facebook | Rasmiy
      • OK | Rasmiy
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Rus tilida
      • YouTube | Daryo Global
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • O‘zbekiston
      • Boshqalar
      • Navoiy
      • Toshkent viloyati
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Qashqadaryo
      • Surxondaryo
      • Xorazm
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Namangan
      • Farg‘ona
      • Andijon
      • Qoraqalpog‘iston
      • Toshkent sh.
      • Mehridaryo
      • Ob-havo
    • Markaziy Osiyo
      • O‘zbekiston (Mahalliy)
      • Afg'oniston
      • Qirg‘iziston
      • Qozog‘iston
      • Turkmaniston
      • Tojikiston
    • Dunyo
    • Pul
      • Biznes
      • Iqtisodiyot
      • Moliya
      • Kripto
    • Madaniyat
      • Kino
      • Kitob
      • Musiqa
      • Shou-biznes
    • Layfstayl
      • Ayollar sahifasi
        • Farzand
        • Go‘zallik
        • Karyera
        • Maslahatlar
        • Moda
        • Retseptlar
      • Texnologiyalar
        • Arxitektura
        • Gadjetlar
        • Ilm-fan
        • Koinot
        • Media
      • Avto
      • Qo‘ziqorin
      • Sayohat
      • Salomatlik
      • Ta’lim
        • Abituriyent
        • Ingliz tilini o’rganamiz
    • Sport
      • Futbol
      • UFC
      • Boks
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Ilm-fan

    Fizika bo‘yicha 2019-yilgi Nobel egalari e’lon qilindi

    Bugun Nobel haftaligining ikkinchi kunida, fizika sohasi bo‘yicha joriy yilgi mukofot egalari ma’lum qilindi. Shvetsiya Qirollik Akademiyasi a’zolaridan iborat hay’at “Koinotning tadrijiy evolyutsiyasi va Yerning Koinotdagi o‘rnini tushuntirib bergani uchun” ta’rifi bilan, Jeyms Piblsga teng yarim ulush bilan, hamda, “fizik kosmologiya sohasidagi nazariy kashfiyotlari uchun ta’rifi” bilan Mishel Mayorga chorak ulush bilan, hamda, “Quyosh turidagi yulduz atrofida aylanayotgan ekzosayyorani kashf qilgani uchun” ta’rifi bilan Didye Kelozga chorak ulushdan taqsimlab beriladigan bo‘ldi.

    Demak, bu yilgi Nobel mukofoti Koinotning o‘tmishi hamda, Koinot ilk paydo bo‘lgan zamonlardagi strukturasini nazariy jihatdan asoslab bergan olimga, hamda, Quyosh sistemasidan tashqarida, lekin, Quyosh bilan bir xil turda bo‘lgan yulduz atrofida aylanadigan ekzosayyorani kashf qilgan olimga berildi.

    Foto: Nobel qo‘mitasi

    Foto: Nobel qo‘mitasi

    Jeyms Pibls 1960-yillardan buyon, Koinotdagi milliardlab galaktikalarni va galaktika to‘dalarini tadqiq qilib keladi. Koinotning tadrijiy rivojlanishi tarixi borasidagi bugungi kun fizikasi egallagan bilimlarning aksariyati Ulkan Portlashdan boshlab, keyingi muttasil kengayishi va hozirgi holatga yetib kelishi jarayonlarini o‘z ichiga oladi va ushbu jarayonlarning nazariy asoslarini zamonaviy fizika aynan Piblsning ilmiy ishlari orqali bilib olgan. Aynan Piblsning ishlari orqali biz, o‘zimizni o‘rab turgan atrof Koinotning strukturasi haqida bilimlarni qo‘lga kiritdik va xususan, biz tanigan va bilgan oddiy materiya Koinotning atigi ≈5 foizini tashkil qilishini, qolgan 95% Koinot esa bizdan maxfiy bo‘lgan hamda, zamonaviy fizika anglay olmayotgan mavhum materiya va mavhum energiyadan iborat ekanligini bilib oldik. Zamonaviy fizika yechishi kerak bo‘lgan eng asosiy masalalar hozirda aynan shu – mavhum materiya va mavhum energiya masalalari bo‘lib turibdi.

    Mishel Mayor va Didye Keloz esa o‘zimizning Somon Yo‘li galaktikasini tadqiq qilishgan. Ular ekzosayyoralarni izlash bilan mashg‘ul bo‘lishgan. 1995-yilda ushbu olimlarning sayi-harakatlari natijasidan odamzot ilk bora Quyosh sistemasida tashqarida ham, boshqa yulduzlar atrofida ham sayyoralar mavjudligini bilib oldi. O‘shanda, bu olimlar, ilk bora Quyosh tipidagi yulduz atrofida aylanayotgan ekzosayyorani kashf qilishgan edi. Didye Keloz va Mishel Mayorlarning mazkur kashfiyoti astrofizika sohasida inqilob yasadi va aslida, bizning Yer kabi sayyoralar Koinotda milliardlab sonda mavjudligini ko‘rsatib berdi. Hozirda, astronomiya 4000 dan ziyod ekzosayyorani aniqlagan. Ulardan aksariyati tuzilishi va o‘z yulduziga nisbatan joylashuviga ko‘ra bizning Yer singari bo‘lib, ularda hayot mavjud bo‘lishi ehtimolini fan istisno qilmayotir. Bu kashfiyotlar ortida, astronomiyada shuningdek, sayyoralarning paydo bo‘lishi va shakllanishiga oid yangi nazariyalari ham tug‘ildi.

    Bu yilgi fizika bo‘yicha Nobel laureatlari bizning Koinot haqidagi tasavvurlarimizni o‘zgartirishdi, aniqrog‘i, uni yanada boyitishdi, Jeyms Piblsning nazariy kashfiyotlari Koinotning ulkan portlashdan keyin qay tariqa rivojlanganligini ochib bergan bo‘lsa, Mishel Mayor va Didye Keloz Koinot sarhadlaridan yangi sayyoralarni izlashgan va muvaffaqiyat bilan bir necha ekzosayyoralarni aniqlashgan.

    08.10.2019, 15:49   Izoh (0)   56279
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Izoh (0)

    Kirish
    Javob qoldiring Bekor qilish

    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Sizning muammoingiz yechimi


    Faqat tekshirilgan foydalanuvchilar: nima uchun to‘lov ilovalari  shaxsni tasdiqlashni so‘raydi


    Qashqadaryoning Chimyoni – Miraki haqida siz bilmagan faktlar


    BI Group va Asakabank O‘zbekistonda tijorat ko‘chmas mulki uchun biznes ipotekasini ishga tushirdi


    “Kia Go!”: Kia Sonet egalarining uchrashuvi – yil davomida birga


    Fitch Ratings “Biznesni rivojlantirish banki” ATB kredit reytingini oshirdi 


     Navoiy innovatsiyalar universiteti: zamonaviy bilim sari ishonchli qadam 


    Kapitalbank investitsiyalari – O‘zbekiston yoshlari kelajagiga sarmoya


    Qayerga investitsiya kiritish mumkin? Qanday aktiv turlari mavjud? 


    “AloqaBank” yoshlar bilan ishlashga oid dasturlarni kengaytirmoqda


    Toshkentda Sting brendi homiyligida "Formula-1" filmining premyerasi bo‘lib o‘tdi


    Qashqadaryo va Buxoroda amalga oshirilgan quyosh energiyasi loyihalariga 1 yil to‘lishi munosabati bilan rasmiy tadbir bo‘lib o‘tdi


    “Kia Go!”: Kia Sonet egalarining uchrashuvi – yil davomida birga


    NRG Uzbekistan zamonaviy va keng majmua — Maftun Makon turar joy mavzesini qurish bo‘yicha ulkan loyihani amalga oshirmoqda


    Yoz osmonning o‘zidayoq boshlanadi: Silk Avia Toshkentdan Issiqko‘lga kunlik aviaqatnovlarni yo‘lga qo‘ymoqda


    Fitch Kapitalbankning reytingini "Ijobiy" prognoz bilan tasdiqladi

     

    Tavsiya etamiz

    NATO tarixi – dunyodagi eng qudratli harbiy tashkilotning obro‘si pasaymoqdami?

    26 iyun, 20:31
    Audio Icon

    Joy hammaga yetardi: Jeyms Kemeronga ko‘ra, “Titanik” yo‘lovchilarining omon qolish imkoniyati bo‘lgan

    25 iyun, 23:50

    “Trampning Titanigi to‘xtaydi” — Eron elchisi

    25 iyun, 13:39

    AQSHning Yaqin Sharqdagi harbiy bazalari soni nechta va qayerda joylashgan?

    24 iyun, 19:05
     
     
     

    So‘nggi yangiliklarga o‘tish

    Hayot uchun xavfli: nima uchun tor kelib qolgan kiyimlardan qutulish kerak?

    Maslahatlar | 2 iyul, 15:20

    HAMAS Trampning o‘t ochishni to‘xtatish taklifiga javob qaytardi

    Dunyo | 2 iyul, 15:05

    Bolgariya va Ruminiya chegara nazoratini bekor qildi

    Dunyo | 2 iyul, 14:50

    Opta nashri Klublar o‘rtasidagi JCHda jamoalarning g‘alaba qozonish imkoniyatini baholadi

    Sport | 2 iyul, 14:45

    Donald Tramp saylov g‘alabalariga bag‘ishlab Victory 45-47 atirlarini taqdim etdi

    Layfstayl | 2 iyul, 14:35

    Fransiyada ochiq joylarda tamaki chekkanlar jarima to‘laydi

    Dunyo | 2 iyul, 14:20

    “To‘yga taklif qilinmasa ham, boraveradimi?” — Ravshan Komilovning videomurojaatiga javob berildi

    O‘zbekiston | 2 iyul, 14:10

    Shavkat Mirziyoyev Ozarbayjonga davlat tashrifi bilan keldi (foto)

    O‘zbekiston | 2 iyul, 14:03
    Daryo About Us

    “Daryo” internet-nashrining (O‘zbekiston matbuot va axborot agentligi (O‘zMAA, hozirgi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi) tomonidan 13.03.2015 yil sanasida 0944-sonli guvohnoma bilan ommaviy axborot vositasi sifatida ro‘yxatga olingan. Matnli materiallarni to‘liq ko‘chirish yoki qisman iqtibos keltirishga, shuningdek, fotografik, grafik, audio va/yoki videomateriallaridan foydalanishga “daryo.uz” saytiga giperhavola mavjud bo‘lgan va/yoki “Daryo” internet-nashrining muallifligini ko‘rsatuvchi yozuv ilova qilingan taqdirda yo‘l qo‘yiladi. Chop etiladigan ba’zi ma’lumotlar 18 yoshga to‘lmagan foydalanuvchilarga mo‘ljallanmagan bo‘lishi mumkin. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» MChJ, 2013–2025

    Yosh bo‘yicha cheklov

    Xato topdingizmi? Ctrl+Enter’ni bosing

    • Foydalanish shartlari
    • Maxfiylik siyosati
    • Reklama
    Nimani qidiramiz?

    Sign In or Register

    Xush kelibsiz!

    Tizimga kiring yoki Roʻyxatdan oʻting.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Roʻyxatdan oʻting

    Roʻyxatdan oʻtganmisiz? Login.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Sizga parol elektron pochta orqali yuboriladi.

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Matnda xato topdingizmi?

    ×

    Rahmat. Biz sizning xabaringizni oldik va xatoni imkon qadar tezroq tuzatamiz.