Respublika ixtisoslashgan terapiya va tibbiy reabilitatsiya ilmiy-amaliy tibbiyot markazi shifokori Muxtorjon Ilyosov xurmoning foydali xususiyatlari borasidagi ma’lumotlar bilan bo‘lishdi.
Foto: Wikipedia
Xitoylik uzoq umr ko‘radigan odamlar asosan xurmo bilan oziqlanishar, arablar xurmoni “saxro noni” deb e’zozlashar va xurmodan 100 xildan ortiq taom tayyorlashar ekan. Xurmo antiqa meva bo‘lib ko‘pchilik diyetologlar shirinlik o‘rnida xurmoni tavsiya qilishadi. Undan tashqari, xurmo qadim zamonlardan davo sifatida ham iste’mol qilingan.
Odam organizmida qondagi qand miqdorining kamayishi natijasida ochlik hissi paydo bo‘ladi, xurmo yegandan so‘ng bu his yo‘qoladi. Ro‘zadorlar xurmoni iftorlikdan oldin yesa, organizmda ochlik hissi bartaraf etiladi, ishtaha orom oladi va shuning natijasida birdan ko‘p ovqat yeb qo‘yishning oldi olinadi.
Boshqa mevalardan farqli o‘laroq, xurmoda 23 xil aminokislota mavjud.
Masalan, triptofan aminokislotasi miyaning funksional va ruhiy holatini me’yorda ushlab turadi. Tinchlantiruvchi va biroz uyqu chaqiruvchi xususiyatga ega. Natijada miya hujayralari faoliyati tezlashadi, skleroz oldi olinadi.
Glyutamin aminokislotasi oshqozon kislotasini (shirasini) kamaytiradi.
Xurmo tarkibidagi glyukoza va fruktoza (26-55%) vitamin V5 bilan organizmda faol so‘rilib, ochlik hissini yo‘qotadi, jismoniy quvvatni oshiradi. Miya va asab tizimi faoliyatini to‘liq tiklaydi.
Boshqa mevalar kabi xurmo tarkibida xolesterin saqlanmaydi.
Energetik quvvati yangi pishgan mevada 142-274 kalloriyaga teng. Xurmo o‘zida 77% gacha quruq moddalar saqlaydi va kam kalloriyali mahsulot hisoblanadi. Shuning uchun. boshqa shirinliklar o‘rniga qo‘rqmay iste'mol qilish mumkin, semizlikka olib kelmaydi.
Olimlarning fikricha, bir kunda 10 dona xurmo yesa, odam sutkalik magniy, mis, oltingugurt, temir, kalsiyning o‘rni qoplanadi. Soddaroq qilib aytganda, faqat xurmo va suv bilan inson bemalol bir necha yil yashashi mumkin.
Xurmoning xususiyatlari va organizmga ta’sirini o‘rganish jarayonida quyidagi foydali xususiyatlari aniqlangan:
- Xurmo tarkibida xavfli parazitlar, bakteriyalar, mikroblar saqlanmaydi;
- Xurmo tarkibidagi moddalar odam organizmidagi kasallik chaqiruvchi zararli bakteriyalarni o‘ldiradi;
- Xurmo ayollarda bachadon qisqarishini yaxshilaydi va shu tufayli tug'ruqlar yengil kechadi;
- Ishtahani me’yoriga keltiradi;
- Mushaklar funksiyasini yaxshilaydi va tiklaydi;
- Och qoringa iste'mol qilish organizmdagi parazitlarni o‘ldiradi.
Xurmo – bu taom, dori, shirinlik va sharbatdir. Albatta, odam xurmo iste’mol qilmasdan yashashi mumkin, lekin xurmo organizm uchun nihoyatda foydali.
