2019 йилда эронлик юристлар ва ҳисобчилар томонидан танкер флоти яратилган бўлиб, бу орқали Хитой санкция остидаги мамлакатлар — Эрон, Венесуэла, шунингдек, 2022 йил кузидан бери Россиядан ҳам нефть ташийди. Бу ҳақда Британиянинг Financial Times газетаси АҚШнинг нодавлат ташкилоти C4АDС билан ҳамкорликда суриштирув эълон қилди.
Нашрнинг тахминича, флот қандайдир хитойлик бенефициарга тегишли. Аммо аниқ кимлиги номаълум: у Хитойдаги кўплаб номигагина мавжуд компаниялар, Панама ва Виржиния оролларидаги оффшор фирмалар, шунингдек, Швейцариядаги молиявий ва юридик воситачилар тармоғи орқали яширилган.
Қайд этилишича, флот таркибида 30 дан ортиқ кема мавжуд. Уларнинг айримлари фақат бир мартагина рейс қилган, бошқалари эса мунтазам ишлатилади. Флотнинг умумий қиймати бир миллиард доллардан ошади. У ташиган нефтнинг умумий қиймати эса 9,6 миллиард долларга тенг. Нефтьнинг ярми Эрон, чорак қисми Россия ва 20 фоизи Венесуэлага тўғри келади. Деярли барча нефть охир-оқибат Хитойга етиб келган.

Баъзи кемалар ва номинал эгалар (яъни номига мавжуд компаниялар ва уларнинг раҳбарлари) АҚШ томонидан иккиламчи санкцияларга учраган. Бунга сабаб — Эрон, Венесуэла ва Россияга қарши қўйилган чекловларни четлаб ўтиб, нефть савдосини амалга оширганлари.
АҚШ илгари ҳам Россия нефтини сотиб олмаган, шунинг учун Вашингтоннинг Россияга қарши асосий босим воситаси айнан иккиламчи санкциялар ҳисобланади: кимки америкаликлар билан бизнес қилишни ва долларда ҳисоб-китоб юритишни истаса, Россияга қарши санкцияларга риоя қилиши керак.
Расмий Пекин эса АҚШ санкцияларини тан олмаслигини ва уларни бир томонлама ҳамда ноқонуний деб ҳисоблашини билдиради. Хитой ташқи ишлар вазирлиги бу позицияни яна бир бор тасдиқлади.
Журналистлар танкерларнинг “расмий” эгалари сифатида кўрсатилган хитойлик компаниялар билан боғланишга уринганида, кўрсатилган манзиллар йўқ ёки сохта шахсларга тегишли эканини аниқлашган.
Financial Times суриштирувидаги энг муҳим хулоса шундан иборатки, Эрон нафақат нефтни, балки санкцияларни четлаб ўтиш усулларини ҳам экспорт қилмоқда. Россия унинг дастлабки “харидорлари”дан бирига айланган.
Россиянинг ўзида ҳам яширин флот мавжуд бўлиб, жами мингдан ортиқ кемани ўз ичига олади. Бу кемалар мунтазам равишда ушлаб қолиняпти ва санкция рўйхатларига киритиляпти. 2024 йилнинг биринчи ярмидаги ҳисоб-китобларга кўра, Россия нефть экспортининг қарийб 45 фоизи яширин флот орқали ташилган.
Изоҳ (0)