Истиқболли лойиҳалар миллий агентлиги криптоактивлар фаолиятини лицензиялаш нархлари бўйича изоҳ берди

Ўзбекистонда крипто-активлар айланмаси соҳасидаги хизматлар провайдерлари фаолиятини амалга оширишга лицензиялар берилгани учун давлат божи миқдорлари белгиланганди. Истиқболли лойиҳалар миллий агентлиги бож миқдори юқори эканлиги бўйича ижтимоий тармоқлардаги фикрларга муносабат билдирди.

Криптоактивлар айланмаси соҳасидаги хизматлар провайдерлари фаолиятини амалга оширишга лисензиялар берилгани учун давлат божи миқдорлари тўлаш санасида амалда бўлган базавий ҳисоблаш миқдорининг қуйидаги бараварларида белгиланди (амалда БҲМ 375 минг сўм):

• крипто-биржа учун – 73 400 (27,525 миллиард сўм);
• майнинг-пул учун – 3 000 (1,125 миллиард сўм);
• крипто-депозитарий учун – 7 000 (2,625 миллиард сўм);
• крипто-дўкон учун – 3 700 (1,3875 миллиард сўм).

Истиқболли лойиҳалар миллий агентлиги муносабатида айтилишича, ушбу миқдорлар жаҳон тажрибасини ҳамда ушбу соҳада фаолият юритиб келаётган халқаро компаниялар (халқаро криптобиржалар) ва мутахассисларнинг (жумладан, Европа иттифоқи мамлакатларидан) тавсияларини ўрганган ҳолда белгиланган.

“Ушбу миқдорлар криптоактивлар айланмаси соҳасидаги хизматлар провайдерлари фаолияти туридан келиб чиқиб, шунингдек, мамлакат ҳудудига ҳар хил турдаги фирибгарлик лойиҳалари ташкилотчиларининг кириб келишига тўсиқ бўлиб хизмат қилиши сифатида белгиланган”, дейилади агентлик муносабатида.

Агентлик мисол тариқасида Эстонияни келтирди. Ушбу давлатда 2017 йилдан бошлаб крипто-активлар билан фаолиятни амалга оширувчи қарийиб 1,5 мингдан ортиқ компанияларга лицензия нархи хизмат туридан келиб чиқиб, 1 000-1 500 доллар оралиғида белгиланган. Бироқ 2019 йилга келиб, Эстония молия институтлари орқали жиноий даромадларни легаллаштириш билан боғлиқ бўлган ҳолатлар аниқлангандан сўнг, ҳукумат крипто-активлар билан шуғулланувчи компаниялар учун талабларни кучайтирган. Натижада 500 дан ортиқ лисензиялар бекор қилинган ҳамда 2020 йилга келиб крипто-бозорда фақатгина бир неча юз компанияларгина қолган.

Қайд этилишича, бугунги кунда Ўзбекистон ҳудудида криптоактивлар айланмаси соҳаси тўлиқ тартибга солинган, жисмоний ва юридик шахслар учун криптоактивлар билан операцияларни (сотиб олиш, сотиш, чиқариш ва бошқа) амалга ошириш учун ҳеч қандай тўсиқлар мавжуд эмас.

“Ушбу соҳада амалга оширилган барча ишларнинг натижаси сифатида 2024 йилда  мамлакатимиз крипто-активлар соҳасидаги халқаро рейтингларда 151 мамлакат ичида нуфузли 33-ўринда, Марказий Осиё мамлакатлари орасида эса 1-ўриндалигини келтириш лозим”, дейилади агентлик хабарида.

2019 йил декабрь ойида Kobea Group Ўзбекистонда криптобиржа фаолиятини юритиш учун лицензия олган биринчи ташкилот бўлганди. 

2023 йил 1 январдан эътиборан Ўзбекистон фуқаролари ва юридик шахслар крипто-активлар билан боғлиқ операцияларни фақат миллий провайдерлар орқали амалга оширилиши белгиланган.

2024 йил январида Ўзбекистонда криптоактивларни қонунга хилоф равишда олганлик учун маъмурий жавобгарлик белгиланди. Криптоактивларни қонунга хилоф равишда олиш, ўтказиш ёки айирбошлаш, лицензия олмасдан криптоактивлар айланмаси соҳасидаги хизматлар провайдерлари фаолиятини амалга ошириш 15 суткагача маъмурий қамоққа олишга ёки маъмурий қамоқ қўлланилиши мумкин бўлмаган шахсларга БҲМнинг 20 бараваридан 30 бараваригача миқдорда жарима солишга сабаб бўлади. Бунда криптоактивларни ҳамда мазкур ҳуқуқбузарликларни содир этиш қуроллари мусодара қилинади.