СССРда ҳамма нарсани ким ҳал қилишини айтган Сталин, кириш имтиҳонларининг 60 йил аввалги шартлари, «қоқлаш ва тузлаш билан ҳамма шуғулланиши керак». Ўзбек матбуоти 6 июнда нималар ҳақида ёзган?

Тарих — ҳаёт такрорлардан иборат экани ҳақида сабоқ берувчи энг яхши устоз; ҳар кунлик бу сабоқлардан доим ҳам вақтида ва тўғри хулосалар чиқарилмаса-да, тарих барибир беқиёс устозлигича қолаверади.

Ўзбекистон ва жаҳоннинг бундан 90, 60 ва 30 йил аввалги манзарасига ўзбек матбуоти кўзи билан имкон қадар назар солиш ҳам қизиқ, ҳам фойдали кўринди. Ўн йиллар муқаддам айнан бугунги санада нималар бўлган, давр матбуоти улар ҳақида нима деб ёзган, ушбу воқеа-ҳодисаларга жамоатчиликнинг муносабати қандай эди — бари «Кун матбуоти тарихи» рукни материалларида.

90 йил аввал. 1932 йил 6 июнь, душанба

«Яқин ўрталарда мева ҳосили (ўрик ва бошқалар) ҳам сабзавот йиғила бошлаши муносабати билан», Бутуниттифоқ коммунистик партияси (БКП) Ўрта Осиё бюроси барча корхона ва ташкилотларга ҳосилни нес-нобуд қилмай йиғиб олишни таклиф қилган. «Меваларни куз ва қиш учун тайёрлаш, қоқлаш ва тузлашни кенгайтириш зарур. Ҳар бир ишчи ва хизматчининг оиласи бу иш билан шуғулланмоғи лозим», — дейилади БКП қарорида.

Германиялик ёзувчи Эмиль Людвиг 1931 йил 13 декабрида СССР етакчиси Иосиф Сталиндан интервью олган — бу Сталиннинг чет элликларга берган илк катта интервьюси бўлган. «Ёш ленинчи»нинг 1932 йил 6 июнь сонида шу интервьюнинг таржимаси босилган (тўлиқ эмас). Сталиннинг сўзларидан бир парча: «Сиз ҳозиргина мендан хабар олувдингиз: бизда ҳамма нарсани бир киши ҳал қиладирми? Бизнинг ишчиларимиз ҳеч қачон қандай шароитда ҳозир бир шахснинг ҳокимиятига чидая олмас эдилар. Энг улуғ нуфузли кишилар ҳам ишчилар оммасининг ишончини йўқотганидан кейин, ишчилар оммаси билан алоқани йўқотганидан кейин, ҳеч даражасига тушиб кетадилар. Плеханов жуда мустасно нуфузга эга эди. Нима бўлди? Қачонки у сиёсий жиҳатдан оқсай бошлади, ишчилар уни унутдилар, ундан узоқлашдилар ва уни эсдан чиқардилар. Бошқа бир мисол: Троский. Троский ҳам Плеханов қадарли бўлмаса ҳам, катта нуфузга эга эди. Нима бўлди? Қачонким у ишчилардан узоқлашди, уни унутдилар».

Тошкент ва шу каби баъзи катта шаҳарларда бадантарбия масаласи бир қадар тузук бўлса-да, «Ёш ленинчи»нинг ёзишича, «узоқ-узоқ раёнлар бу йўлда очиқдан-очиқ оппортунизм кайфиятига ботганлар». «Ғиждувон, Эски Бухоро, Жарқўрғон, Паттакесар, Ойим, Қуйи Чирчиқ ва шунга ўхшаш бир қатор раёнларда бадан тарбия ишининг қайси системада қўйилиши, бу йўлда комсомол ташкилотининг роли мутлақо маълум эмас. Баъзи комсомол ташкилотлар соғлом бадан учун кураш шиори остида бадан тарбия ишини жонлантириш, бу йўлдаги 9-қурултой қарорларини тўлиқ бажариш соҳаларида кўзга кўринарли конкрет ишга эга эмаслар», — дейилади «Соғлом танда — соғлом ақл» материалида.

60 йил аввал. 1962 йил 6 июнь, чоршанба

Совет Иттифоқида ташриф билан бўлиб турган Сенегал бош вазири Мамаду Диа Ўзбекистонга келмоқда (аввалроқ Мали президенти келиб кетганди). «Барча совет кишилари каби Ўзбекистон меҳнаткашлари ҳам африкалик азиз меҳмон — Сенегал ҳукуматининг бошлиғи Мамаду Диани очиқ кўнгил билан кутиб оладилар ва бу визит Совет—Сенегал муносабатлари равнақига хизмат қилишига ишонадилар», — дейилади «Қизил Ўзбекистон»даги таништирув материалида.

1962 йили абитуриентларнинг олий ўқув муассасаларига кириш имтиҳонлари қандай бўлган? Қуйида — деярли барча саволларга жавоб:

30 йил аввал. 1992 йил 6 июнь, шанба

Покистон бош вазири Навоз Шариф Ўзбекистонга келмоқда (қизиғи, у орадан 23 йил ўтиб, яна Покистон бош вазири сифатида Ўзбекистонга келади).

Тошкентда янги ташкил этилган «Экосан» хайрия жамғармасининг тақдимоти бўлиб ўтган.

Яна тил масаласи (қизиғи, бу материалда тилга олинган айрим масалалар орадан 30 йил ўтса ҳамки долзарб).

Суратда — Термиз ҳайвонот боғидаги зебралар. Ҳозир бунақа манзарани Тошкент ҳайвонот боғида ҳам кўрмайсиз (эҳтимол, шаҳарларда бундай манзара бўлиши керак ҳам эмасдир — барча жониворлар ўз табиий муҳитида яшагани маъқулдир).

 

Ушбу материал ҳуқуқлари муаллифларида сақланган ҳолда эълон қилиш шарти билан «Дарё» интернет-нашрига тақдим этилди