AQSH Yaponiya va Avstraliyadan Xitoy—Tayvan o‘rtasidagi ehtimoliy urushda tutadigan pozitsiyasini ochiqlashni talab qilmoqda — FT

AQSH Mudofaa vazirligi Tayvan uchun Xitoy bilan urush yuzaga kelgan taqdirda, ittifoqchilari Yaponiya va Avstraliya o‘zlarini qanday tutishini bilmoqchi. Vashington ulardan voqealar shunday o‘zanga burilgan taqdirda, qanday harakat qilishlarini aniq bayon etishni talab qilmoqda. Bu haqda Financial Times nashri xabar berdi.

Materialga ko‘ra, Pentagon AQSHning Hind-Tinch okeani mintaqasidagi eng muhim ittifoqchilaridan bo‘lgan Tokio va Kanberraga bosim o‘tkazib, ularning noroziligini kuchaytirgan. 

Nashrning beshta manbaga tayanib maʼlum qilishicha, AQSH mudofaa vaziri o‘rinbosari Elbrij Kolbi Yaponiya va Avstraliya mudofaa vazirliklari vakillari bilan uchrashuvlarda ushbu masalani ko‘tarib chiqqan.

Bu Kolbi tomonidan Qo‘shma Shtatlarning mintaqadagi ittifoqchilarini Tayvan uchun Xitoy bilan ehtimoliy urushga tayyorlash va bunga qarshi turish choralarini kuchaytirishga undash yo‘lidagi navbatdagi qadamdir. 

Ushbu xabar tarqalganidan so‘ng Kolbi ijtimoiy tarmoqdagi sahifasida post qoldirib, Pentagon prezident Donald Trampning “kuch orqali tinchlik” tamoyiliga asoslangan dasturni amalga oshirayotganini bildirdi.

Uning so‘zlariga ko‘ra, bu tashabbus doirasida ittifoqchilardan mudofaa xarajatlarini oshirish, shuningdek, umumiy mudofaani mustahkamlash bo‘yicha boshqa choralarni kuchaytirish talab qilinadi.

Pentagon vakilining bayon qilishicha, ittifoqchilar bilan olib borilgan suhbatlarda to‘qnashuvlarning oldini olish uchun kuchli va adolatli tiyib turish mexanizmlarini shakllantirish asosiy mavzulardan bo‘lgan. 

Biroq ayni vaqtda, Tayvan uchun ehtimoliy urush sharoitida aniq majburiyatlar olish talabi AQSH tomonidan ittifoqchilariga ilgari surilgan yangi talab hisoblanadi.

“Yaponiya va Avstraliya bilan Tayvan uchun ehtimoliy urush sharoitida bevosita qo‘llanishi mumkin bo‘lgan amaliy rejalar va mashg‘ulotlar allaqachon olib borilmoqda. Biroq AQSHning bu safargi talabi Tokio va Kanberrani hayratga soldi. Chunki AQSHning o‘zi Tayvanga hech qanday kafolatli ‘blank chek’ bermagan”, dedi nashr manbalaridan biri. 

Yana bir manbaning aytishicha, Yaponiya, Avstraliya va AQSHning boshqa ittifoqchilari bunday da’volardan birdek hayratda qolgan.

Yaponiya Mudofaa vazirligi esa FT so‘roviga javoban “Tayvanda favqulodda holat yuz berishi haqidagi gipotetik savolga javob berish qiyinligi, biroq har qanday qaror Yaponiya konstitutsiyasi, xalqaro huquq hamda ichki qonun va me’yorlarga muvofiq tarzda yakka holda qabul qilinishi”ni taʼkidladi.