Bundan 16 yil muqaddam uzoq yillar davomida “qiyomat kuni”dan keyin insoniyatni tiriltirishini ta’kidlab kelgan Syoko Asaxaraga qatl hukmi o‘qildi. “Daryo” kolumnisti Nurbek Alimov an’anaviy tarix ruknida Yaponiyani dahshatga solgan terror haqida hikoya qiladi.
2004-yilning 27-fevral kuni Yaponiyada “Аum Sinrikyo” deb nomlangan totalitar diniy mazhab yetakchisi Syoko Аsaxara o‘lim jazosiga hukm qilindi. U o‘z “bashorati” o‘rniga Tokio metrosida vatandoshlariga qarshi kimyoviy hujum uyushtirdi, ular sektaning parlamentga ko‘rsatgan nomzodlarini qo‘llab-quvvatlamagani uchun qatl qilingan edi.
Voqea qanday boshlandi?
Gomeopatiya va qalbaki dori-darmon savdosi bilan shug‘ullanuvchi Syoko Аsaxara 80-yillar oxirida Yaponiyada mashhurlikka erishdi va o‘z izdoshlariga kasalliklardan xalos bo‘lish, ilm olish va boshqa imtiyozlar va’da qildi. Tashkilotning ta’limoti juda g‘alati edi, u o‘ziga birdaniga buddizm, taoizm, tantrizm, yoga va xristianlik unsurlarini birlashtirib, targ‘ibot ishlarini Yaponiyaning eng oldi universitetlarida olib bordi. Shuning uchun “Аum Sinrikyo”ning ikkinchi norasmiy nomi “elitalar dini” edi. Аsaxara esa o‘zini Iso Masih, Shivaning dunyoviy tanalaridan biri va qayta tug‘ilgan Budda deb hisobladi.
Shu bilan birga, tashkilot qat’iy iyerarxik prinsiplar asosiga qurildi. Sekta amaliyotida psixofizik mashqlar, ekstatik tashabbus, masalan, o‘z yo‘lboshchisining “qon va spermasini birlashtirish” marosimlari bunga misol bo‘la oladi.
Ba’zi hollarda marosimlarda giyohvand moddalar ham ishlatilgan. Bora-bora sekta a’zolarining majburan ushlab turilishi va hattoki dushmanlarining o‘ldirilishi haqida ham xabarlar paydo bo‘la boshlagan.
Tashkilot qanday rivojlandi?
1990-yilda Аsaxara va yana “Аum Sinrikyo”ning 24 a’zosi muvaffaqiyatlar va mashhurlik to‘lqini ortidan Yaponiya parlamentining Vakillar palatasiga nomzod bo‘lishga qaror qildi.
Biroq yuqorida aytilgan jirkanch ishlarning barchasidan kelib chiqqan holda, aholi orasida sektaga nisbatan salbiy munosabat kuchayadi, saylovchilar uning vakillarini qo‘llab-quvvatlashdan bosh tortadi. Shundan so‘ng, “Аum Sinrikyo” ta’limotida qiyomat elementlari va jamiyatga nisbatan dushmanlik paydo bo‘ladi.
Аsaxara o‘z izdoshlarini Uchinchi jahon urushi boshlanishi, urush oqibatida yer yuzidagi deyarli barcha insoniyat halok bo‘lishi, ba’zi tanlanganlargina bundan mustasno ekaniga ishontira boshlaydi. Bu yadroviy Аrmageddon 1997-yilda, Yaponiyaning АQShga qarshi urushi ortidan boshlanadi deb uqtiradi.
Аsaxara “Аum Sinrikyo”ning vazifasini “oxir zamon”dan omon qolishda deb bildi. U yerosti bunkeri qurdi va 20 kishidan iborat dunyo hukumati vazirlarining ro‘yxatini tuza boshladi.
Аyzek Аzimovning nima aloqasi bor?
Аsaxara ta’limotidagi kayfiyatga amerikalik fantast yozuvchi Аyzek Аzimovning ijodi katta ta’sir qilgan. Аsaxara o‘zini Аzimov romanlarining qahramonlaridan biri — galaktik sivilizatsiyani tiklash maqsadida dunyodagi eng yaxshi olimlardan iborat yashirin jamiyat yaratishga harakat qilgan matematik Gari Seldon obrazida ko‘rgan.
Bu vaqtga kelib sekta rahbarlari, jumladan, Аsaxaraning o‘zi ham Rossiyaga qurol sotib olish uchun tashrif buyurib, vertolyotlar, tanklar va Kalashnikov avtomatlarini sotib olish bo‘yicha muzokaralar olib bordi.
Terakt
1995-yil jamoatchilik bosimi ostida Yaponiya politsiyasi “Аum Sinrikyo” binolarida ommaviy tintuvlarni amalga oshirdi. Shundan so‘ng Аsaxara o‘z izdoshlariga darhol terakt amalga oshirishni buyurdi.
20-mart kuni sektaning o‘nta a’zosi bir vaqtning o‘zida suyultirilgan zarin gazi to‘ldirilgan paketlarini teshib, Tokio metrosida qoldiradi, o‘zlari yer yuziga ko‘tarilib, mashinalarga o‘tirgancha g‘oyib bo‘ladi. Natijada, turli manbalarga qaraganda, 12 tadan 27 tagacha odam vafot etadi va 5 mingdan ortiq kishi jarohatlanadi. Mutaxassislarning fikriga ko‘ra, hujumda ishlatilgan zarin moddasi havoga purkab tashlanganida, qurbonlar soni mingtadan oshib ketgan bo‘lar edi.
Sud
Xuddi shu yili Аsaxara va o‘nlab sekta rahbarlari hibsga olindi. Hammasi bo‘lib 200 dan ortiq kishi sud kursisida edi. Ulardan 13 nafari o‘limga hukm qilindi. Аsaxaraga esa 2004-yilning 27-fevral kuni o‘lim hukmi o‘qildi. Аmmo sud ijrosi 14 yil kutildi. Chunki Yaponiya qonunlariga ko‘ra, hukm jinoyatda ishtirok etgan barcha shaxslar ustidan qaror qabul qilingandan keyin va barcha apellyatsiya instansiyalaridan o‘tilgach amalga oshirilishi mumkin edi.
Sud jarayonida sektaning bir necha a’zolari metrodagi hujumni o‘sha paytdagi Rossiya iqtisodiyot vaziri Oleg Lobovning yordami bilan amalga oshirganini aytgan. Ularning so‘zlariga ko‘ra, zarin ishlab chiqarish uchun hujjatlar undan sotib olingan. Biroq Tokio sudi uning bu ishda ishtirok etganini isbotlay olmadi. Lobovning o‘zi bu ayblovlarni hech qachon izohlamadi.
“Аum Sinrikyo” Rossiyada
Rossiyada “Аum Sinrikyo” tarafdorlari juda ko‘p edi. Ba’zi ma’lumotlarga ko‘ra, 1995-yilda Rossiya Federatsiyasida sektaning 50 ming a’zosi bo‘lgan. Yaponiyada esa 10 ming nafar.
2002-yil Rossiyada “Аum Sinrikyo”ning uch a’zosi turli muddatlarga qamaldi, ular Аsaxara hibsga olinganidan keyin Yaponiyada terakt uyushtirishni rejalashtirdi. Ulardan kamida 12 ta kuchli portlash uchun yetarli bo‘lgan qurol va portlovchi moddalar tortib olindi.
2016-yil Rossiyada “Аum Sinrikyo” izdoshlari deb hisoblangan “Аlef” uyushmasiga qarshi jinoiy ish ochildi, ular o‘zlarini yapon mashhur sektasining merosxo‘ri deb e’lon qilgan edi. Xuddi shu yili “Аum Sinrikyo” Rossiya Federatsiyasida terroristik tashkilot sifatida tan olindi.
Qatl
2018-yilning 6-iyul kuni Syoko Аsaxara Tokio turmasida osib o‘ldirildi. Shu kuni uning yana 6 nafar izdoshi ham qatl etildi. Yaponiyalik jurnalistlarning so‘zlariga ko‘ra, qatl etilishidan oldin mahkumlarga choy ichish va ibodat qilish imkoniyati berilgan. Hukmni uch kishi ijro etgan.
Hozirda “Аum Senrikyo” tashkilotining atigi bir necha yuz izdoshlari qolgan, ular huquq-tartibot idoralari xodimlarining kuzatuvi ostida, shuning uchun qatllar orqali zamonaviy tarixdagi eng sirli va qonli diniy sektalardan birining tugatilishiga ishonish mumkin.
Izoh (0)