Kasb-hunar kollejlarini navbatdagi bitiruvchilar tark etib, ishga joylashish bosqichiga yo‘l olganiga ko‘p vaqt o‘tmadi. Buxoro viloyatida 2016—2017-o‘quv yilida 26 166 nafar o‘quvchi, ulardan 12 640 nafar qiz o‘qishni yakunladi. Ko‘pchilik o‘quv muassasasi, bitiruvchi, ish beruvchi va hokimiyat o‘rtasidagi to‘rt tomonlama shartnoma doirasida viloyat korxona, tashkilot va muassasalarida o‘z ish faoliyatini boshladi. Davlat tomonidan taqdim etilgan imkoniyatlardan foydalanib, biznes g‘oyasini amalga oshirishga kirishganlar ham bir talay, deb yozadi “Pravda Vostoka”.
Rayhon Rasulova Jondor qurilish va milliy hunarmandchilik kasb-hunar kollejini tugatdi. Uzoq o‘ylanmasdan, o‘z ishini boshlashga qaror qildi. Biznes-reja tayyorlab, uni “Ipoteka” bankning viloyat filialiga taqdim qildi. Loyiha qo‘llab-quvvatlanib, yosh tadbirkorga 26 million so‘m miqdoridagi imtiyozli kredit ajratildi. U bu mablag‘lar hisobidan zamonaviy tikuv mashinalarini xarid qilib, tayyor mahsulot chiqarish bo‘yicha sex ochdi. Kollej bitiruvchilaridan ikki qizni ishga oldi. Mahsulotlari qisqa vaqt ichida o‘z xaridorini topdi. Rayhon mahsulotlari assortimentini 20 tagacha yetkazish, yangi ish o‘rinlari yaratishni rejalashtirmoqda.
Kasb-hunar kollejining yana bir bitiruvchisi Jahongir Narzullayev baliqchilik bilan shug‘ullanishga qaror qildi. “Narzullo Nodir iftixori” MChJ tashkil qilib, baliqchilik xo‘jaligiga asos soldi, ikki nafar tengdoshini ish bilan ta’minladi. 60 million so‘mlik bank krediti istiqbolli biznes-loyihani amalga oshirishga yordam berdi.
Hududning yosh tadbirkorlari sanoat, milliy hunarmandchilik, shuningdek, chorvachilik, parrandachilik, asalarichilik va agrar sohaning boshqa ko‘plab istiqbolli yo‘nalishlari bo‘yicha loyihalarni amalga oshirishga dadillik bilan kirishmoqda.
“Mening biznes-g‘oyam” tanlovining yakuniy bosqichi natijalariga ko‘ra, joriy yilda hududning yetti nafar tadbirkori g‘oliblikni qo‘lga kiritdi. Eng yaxshi deb topilgan loyihalarni amalga oshirish uchun tantanali ravishda sertifikatlar topshirilganlar orasida Kogondan Nazira Karimova va Marjona Xayriddinova, G‘ijduvondan Dilnoza Valiyeva va Farmon Istamova, Vobkent tumanidan Fotima Ergasheva ham bor. Biroq yosh tadbirkorlar hozirga qadar shaxsiy biznesini boshlay olgani yo‘q.
“Ancha vaqt o‘tdi. Biroq qizim hamon va’da qilingan 20 million so‘m miqdoridagi imtiyozli mikrokreditni olmadi, — deydi M.Xayriddinovaning onasi Munira opa. — ‘Qishloq qurilish bank’iga bir necha marta murojaat qildik, biroq bizga bajara olmaydigan shartlar qo‘yilayapti”.
Yoshlar orasida tadbirkorlik bilan shug‘ullanishni istovchilar tobora ko‘paymoqda. Buxoro neft va gaz sanoati kollejida 45 nafar bitiruvchi biznes ochish uchun imtiyozli kredit olishga ariza bergan, bank-iqtisodiyotda — 32, turizm kollejida — 52 ...
“Anchadan buyon o‘z biznesimni tashkil etish haqida o‘ylayman, — deydi Qorako‘l tibbiyot kolleji bitiruvchilaridan biri Salomat Xo‘janiyozova. — Biroq boshlang‘ich mablag‘ zarur. Shuning uchun barcha hujjatlarni tayyorlab, imtiyozli kredit olish uchun bankka murojaat qildim. Kredit ishlab chiqarishni tashkil etish uchun zarur qurilmalarni xarid qilishga yordam berar edi. Biroq barcha murojaatlar natijasiz qolmoqda”.
O‘quv muassasasi rahbari G.Rahimovaning fikricha, tibbiyot kolleji bitiruvchilarining ish topishi oson bo‘lmaganligi uchun vaziyat murakkablashadi. Bunday vaziyatda shaxsiy ish — bandlik bilan ta’minlash yo‘llaridan biri. Biroq “Agrobank” tuman bo‘linmasi rahbarlari buni tushunmayotgan ko‘rinadi.
Nasim Choriyev “Mikrokreditbank” viloyat bo‘limiga uch yildan buyon qatnaydi. U 2015-yilda o‘z loyihasi bilan “Yosh tadbirkor — mamlakat tayanchi” tanlovining ko‘rik bosqichida ishtirok etgan edi. Uning ikkilamchi xom ashyoni qayta ishlash bo‘yicha loyihasi eng yuqori bahoga, g‘olib esa 65 million so‘mlik imtiyozli kredit olish uchun maxsus sertifikatga loyiq deb topildi. Biroq bank xodimlari turli yo‘riqnomalarni asos qilib, mablag‘ ajratishni rad qilmoqda.
Yoshlar biznes tashabbuslarini qo‘llab-quvvatlash bilan bog‘liq bu kabi vaziyatlar viloyatning ko‘plab shahar va tumanlarida yuzaga kelgan. Viloyat Markaziy bank bosh boshqarmasi ma’lumotiga ko‘ra, hududda tadbirkorlik faoliyati bilan shug‘ullanish istagini ikki mingga yaqin bitiruvchi bildirgan. Joriy yilning to‘qqiz oyi davomida ulardan ming nafaridan ortig‘iga 18,9 milliard so‘m, jumladan, 2016—2017-o‘quv yilining 312 bitiruvchisiga 3,6 milliard so‘m kredit mablag‘i ajratilgan. Moliyalashtirishning bunday sur’at va hajmida ish bilan band yoshlar soni qisqarish o‘rniga oshib boradi.
2015—2016-o‘quv yilida 27 066 kollej bitiruvchisidan 22 777, jumladan 7 768 nafar qiz ishga joylashgan. Bu bitiruvchilar umumiy sonining 71,2 foizini tashkil etadi. 494 nafar bitiruvchi biznes yo‘nalishidan ketgan, ulardan 241 nafari qizlar. 2016—2017-o‘quv yilining 26 mingdan ortiq bitiruvchisidan atigi 17 587 nafari yoki 67,2 foizi ish bilan ta’minlangan. Bu ko‘rsatkich bo‘yicha Buxoro pedagogik kolleji yetakchilik qilmoqda. 2015—2016-o‘quv yilida uni 724 kishi tamomlagan bo‘lsa, ulardan 116 nafari ish bilan ta’minlangan. Faqat viloyat markazi bo‘yicha ish bilan band bo‘lmagan bitiruvchilar deyarli 800 kishi, jumladan, 430 nafar qizni tashkil etdi.
Shu munosabat bilan haqli savol paydo bo‘ladi: to‘rt tomonlama shartnomalar shartlari qay darajada bajarilayapti? Nega bitiruvchilar ishlab chiqarish amaliyotini o‘tagan korxona va tashkilotlarga biriktirilmayapti?
“Joriy yilda Buxoro madaniyat kollejining arxiv ishi yo‘nalishini bitirdim, — deydi Zebo Rahmonova. — To‘rt tomonlama shartnoma doirasida shahar arxivida amaliyot o‘tadim. Shu muassasada mehnat faoliyatimni boshlashni istagandim. Biroq menga bo‘sh joy yo‘qligi ma’lum qilindi, endi esa ishlab chiqarish korxonalaridan biriga to‘quvchi bo‘lib ishga joylashishni taklif qilishmoqda. Shuning uchun tanlagan mutaxassisligim bo‘yicha ish qidirishni davom ettirayapman”.
To‘rt tomonlama shartnomalar ba’zan faqat xo‘jako‘rsinga imzolanayotgandek taassurot yuzaga kelmoqda. Ularni imzolay turib ba’zi korxona va tashkilotlar rahbarlari yosh insonning keyingi hayoti, uning jamiyatda o‘z o‘rnini topishi shunga bog‘liq ekanligi haqida o‘ylab ham ko‘rmaydi.
Yangi avlod bandligini ta’minlash, jumladan, ularning biznes-g‘oyalarini qo‘llab-quvvatlash bugunning muhim vazifalaridan biridir. Davlat tashkilotlari, butun jamiyatning harakatlari shunga qaratilgan. Bank va boshqa muassasalar ham bunga o‘z ulushini qo‘shishi lozim. Biroq mehnat bilan bandlik masalasi ko‘pchilik uchun hamon ochiqligicha qolmoqda. Axir bu masalaning haqiqiy yechimi yoshlarning ertangi kunga ishonchini mustahkamlaydi.
Izoh (0)