Касб-ҳунар коллежларини навбатдаги битирувчилар тарк этиб, ишга жойлашиш босқичига йўл олганига кўп вақт ўтмади. Бухоро вилоятида 2016—2017-ўқув йилида 26 166 нафар ўқувчи, улардан 12 640 нафар қиз ўқишни якунлади. Кўпчилик ўқув муассасаси, битирувчи, иш берувчи ва ҳокимият ўртасидаги тўрт томонлама шартнома доирасида вилоят корхона, ташкилот ва муассасаларида ўз иш фаолиятини бошлади. Давлат томонидан тақдим этилган имкониятлардан фойдаланиб, бизнес ғоясини амалга оширишга киришганлар ҳам бир талай, деб ёзади «Правда Востока».
Райҳон Расулова Жондор қурилиш ва миллий ҳунармандчилик касб-ҳунар коллежини тугатди. Узоқ ўйланмасдан, ўз ишини бошлашга қарор қилди. Бизнес-режа тайёрлаб, уни «Ипотека» банкнинг вилоят филиалига тақдим қилди. Лойиҳа қўллаб-қувватланиб, ёш тадбиркорга 26 миллион сўм миқдоридаги имтиёзли кредит ажратилди. У бу маблағлар ҳисобидан замонавий тикув машиналарини харид қилиб, тайёр маҳсулот чиқариш бўйича цех очди. Коллеж битирувчиларидан икки қизни ишга олди. Маҳсулотлари қисқа вақт ичида ўз харидорини топди. Райҳон маҳсулотлари ассортиментини 20 тагача етказиш, янги иш ўринлари яратишни режалаштирмоқда.
Касб-ҳунар коллежининг яна бир битирувчиси Жаҳонгир Нарзуллаев балиқчилик билан шуғулланишга қарор қилди. «Нарзулло Нодир ифтихори» МЧЖ ташкил қилиб, балиқчилик хўжалигига асос солди, икки нафар тенгдошини иш билан таъминлади. 60 миллион сўмлик банк кредити истиқболли бизнес-лойиҳани амалга оширишга ёрдам берди.
Ҳудуднинг ёш тадбиркорлари саноат, миллий ҳунармандчилик, шунингдек, чорвачилик, паррандачилик, асаларичилик ва аграр соҳанинг бошқа кўплаб истиқболли йўналишлари бўйича лойиҳаларни амалга оширишга дадиллик билан киришмоқда.
«Менинг бизнес-ғоям» танловининг якуний босқичи натижаларига кўра, жорий йилда ҳудуднинг етти нафар тадбиркори ғолибликни қўлга киритди. Энг яхши деб топилган лойиҳаларни амалга ошириш учун тантанали равишда сертификатлар топширилганлар орасида Когондан Назира Каримова ва Маржона Хайриддинова, Ғиждувондан Дилноза Валиева ва Фармон Истамова, Вобкент туманидан Фотима Эргашева ҳам бор. Бироқ ёш тадбиркорлар ҳозирга қадар шахсий бизнесини бошлай олгани йўқ.
«Анча вақт ўтди. Бироқ қизим ҳамон ваъда қилинган 20 миллион сўм миқдоридаги имтиёзли микрокредитни олмади, — дейди М.Хайриддинованинг онаси Мунира опа. — ‘Қишлоқ қурилиш банкъига бир неча марта мурожаат қилдик, бироқ бизга бажара олмайдиган шартлар қўйилаяпти».
Ёшлар орасида тадбиркорлик билан шуғулланишни истовчилар тобора кўпаймоқда. Бухоро нефть ва газ саноати коллежида 45 нафар битирувчи бизнес очиш учун имтиёзли кредит олишга ариза берган, банк-иқтисодиётда — 32, туризм коллежида — 52 ...
«Анчадан буён ўз бизнесимни ташкил этиш ҳақида ўйлайман, — дейди Қоракўл тиббиёт коллежи битирувчиларидан бири Саломат Хўжаниёзова. — Бироқ бошланғич маблағ зарур. Шунинг учун барча ҳужжатларни тайёрлаб, имтиёзли кредит олиш учун банкка мурожаат қилдим. Кредит ишлаб чиқаришни ташкил этиш учун зарур қурилмаларни харид қилишга ёрдам берар эди. Бироқ барча мурожаатлар натижасиз қолмоқда».
Ўқув муассасаси раҳбари Г.Раҳимованинг фикрича, тиббиёт коллежи битирувчиларининг иш топиши осон бўлмаганлиги учун вазият мураккаблашади. Бундай вазиятда шахсий иш — бандлик билан таъминлаш йўлларидан бири. Бироқ «Агробанк» туман бўлинмаси раҳбарлари буни тушунмаётган кўринади.
Насим Чориев «Микрокредитбанк» вилоят бўлимига уч йилдан буён қатнайди. У 2015 йилда ўз лойиҳаси билан «Ёш тадбиркор — мамлакат таянчи» танловининг кўрик босқичида иштирок этган эди. Унинг иккиламчи хом ашёни қайта ишлаш бўйича лойиҳаси энг юқори баҳога, ғолиб эса 65 миллион сўмлик имтиёзли кредит олиш учун махсус сертификатга лойиқ деб топилди. Бироқ банк ходимлари турли йўриқномаларни асос қилиб, маблағ ажратишни рад қилмоқда.
Ёшлар бизнес ташаббусларини қўллаб-қувватлаш билан боғлиқ бу каби вазиятлар вилоятнинг кўплаб шаҳар ва туманларида юзага келган. Вилоят Марказий банк бош бошқармаси маълумотига кўра, ҳудудда тадбиркорлик фаолияти билан шуғулланиш истагини икки мингга яқин битирувчи билдирган. Жорий йилнинг тўққиз ойи давомида улардан минг нафаридан ортиғига 18,9 миллиард сўм, жумладан, 2016—2017-ўқув йилининг 312 битирувчисига 3,6 миллиард сўм кредит маблағи ажратилган. Молиялаштиришнинг бундай суръат ва ҳажмида иш билан банд ёшлар сони қисқариш ўрнига ошиб боради.
2015—2016-ўқув йилида 27 066 коллеж битирувчисидан 22 777, жумладан 7 768 нафар қиз ишга жойлашган. Бу битирувчилар умумий сонининг 71,2 фоизини ташкил этади. 494 нафар битирувчи бизнес йўналишидан кетган, улардан 241 нафари қизлар. 2016—2017-ўқув йилининг 26 мингдан ортиқ битирувчисидан атиги 17 587 нафари ёки 67,2 фоизи иш билан таъминланган. Бу кўрсаткич бўйича Бухоро педагогик коллежи етакчилик қилмоқда. 2015—2016-ўқув йилида уни 724 киши тамомлаган бўлса, улардан 116 нафари иш билан таъминланган. Фақат вилоят маркази бўйича иш билан банд бўлмаган битирувчилар деярли 800 киши, жумладан, 430 нафар қизни ташкил этди.
Шу муносабат билан ҳақли савол пайдо бўлади: тўрт томонлама шартномалар шартлари қай даражада бажарилаяпти? Нега битирувчилар ишлаб чиқариш амалиётини ўтаган корхона ва ташкилотларга бириктирилмаяпти?
«Жорий йилда Бухоро маданият коллежининг архив иши йўналишини битирдим, — дейди Зебо Раҳмонова. — Тўрт томонлама шартнома доирасида шаҳар архивида амалиёт ўтадим. Шу муассасада меҳнат фаолиятимни бошлашни истагандим. Бироқ менга бўш жой йўқлиги маълум қилинди, энди эса ишлаб чиқариш корхоналаридан бирига тўқувчи бўлиб ишга жойлашишни таклиф қилишмоқда. Шунинг учун танлаган мутахассислигим бўйича иш қидиришни давом эттираяпман».
Тўрт томонлама шартномалар баъзан фақат хўжакўрсинга имзоланаётгандек таассурот юзага келмоқда. Уларни имзолай туриб баъзи корхона ва ташкилотлар раҳбарлари ёш инсоннинг кейинги ҳаёти, унинг жамиятда ўз ўрнини топиши шунга боғлиқ эканлиги ҳақида ўйлаб ҳам кўрмайди.
Янги авлод бандлигини таъминлаш, жумладан, уларнинг бизнес-ғояларини қўллаб-қувватлаш бугуннинг муҳим вазифаларидан биридир. Давлат ташкилотлари, бутун жамиятнинг ҳаракатлари шунга қаратилган. Банк ва бошқа муассасалар ҳам бунга ўз улушини қўшиши лозим. Бироқ меҳнат билан бандлик масаласи кўпчилик учун ҳамон очиқлигича қолмоқда. Ахир бу масаланинг ҳақиқий ечими ёшларнинг эртанги кунга ишончини мустаҳкамлайди.
Изоҳ (0)