АҚШ Миллий разведка бошлиғи идораси журналист Жамол Қошиқчининг 2018 йилнинг 2 октябрида Истанбулда ўлдирилиши тўғрисидаги ҳисоботни эълон қилди ва журналистни қўлга олиш ёки ўлдириш бўйича операцияни Саудия Арабистони валиаҳд шаҳзодаси Муҳаммад бин Салмоннинг шахсан ўзи маъқуллаганини таъкидлади. Бу ҳақда «РИА Новости» хабар берди.
Фото: «РИА Новости»
Разведка бирлашмасининг фикрича, шаҳзоданинг мамлакатда қарор қабул қилиш устидан назорат даражаси шу қадар баландки, қотиллик унинг розилигисиз амалга ошмаслиги мумкин эди.
«Валиаҳд шаҳзода Қошиқчини қиролликка таҳдид сифатида кўрган ва уни ‘тинчитиш’ учун зўравонлик чораларини қўллаб-қувватлаган», — дейилади ҳисоботда.
Ҳисоботда Саудия Арабистони расмийлари ушбу операцияни олдиндан режалаштиргани ва Қўшма Штатлар Қошиқчини ўлдиришда «ўта аниқликда» гумон қилинаётган 21 кишининг рўйхати келтирилган. Шу билан бирга, разведка ушбу шахсларни операция нима билан тугашини олдиндан билган, деб даъво қила олмайди.
«РИА Новости» хабарига кўра, Разведка ҳисоботи эълон қилингандан сўнг, АҚШ давлат котиби Энтони Блинкен «Қошиқчи тақиқи» номли санкциялар жорий этилганини эълон қилинган. Унга кўра, Саудия Арабистонининг 76 нафар фуқаросига журналист Жамол Қошиқчининг қотиллиги юзасидан виза чекловлари белгиланади.
«Мен ‘Қошиқчи тақиқи’ номи билан янги виза чекловларини эълон қиламан… Бу чет эл ҳукуматлари номидан иш юритиб, оппозиционларга қарши шу жумладан, журналистлар, фаоллар ёки фаолиятига асосланиб оппозицион деб ҳисобланган бошқа шахсларни йўқ қилиш, таъқиб қилиш, кузатиш, таҳдид қилиш ёки уларга зарар етказиш каби экстриториал ҳаракатларда иштирок этган шахсларга нисбатан виза чекловларини жорий этишга имкон беради»,— деди давлат котиби.
«Давлат департаменти, аввало, ‘Қошиқчи тақиқи’га биноан чоралар кўрди ва 76 нафар Саудия Арабистони фуқаросига виза чекловларини киритди, улар бизнинг фикримизча, нафақат Қошиқчининг ўлдирилишига алоқадор бўлган, балки чет элдаги бошқа оппозиционларга таҳдид қилган», — қўшимча қилди Блинкен.
Эслатиб ўтамиз, Жамол Қошиқчи The Washington Post журналисти бўлган ва ўз мақолаларида Саудия Арабистони ҳукуматини танқид қилган. У 2018 йилнинг октябрь ойида Саудия Арабистонининг Истанбулдаги элчихонасида боши танасидан жудо қилиниб ўлдирилган. Унинг жасади ҳозиргача топилмаган.
Туркия ҳукумати, АҚШ Сенати ва Марказий разведка бошқармаси журналистни ўлдириш ҳақидаги буйруқни Саудия Арабистонининг меросхўр шаҳзодаси Муҳаммад ибн Салмон берганлигини маълум қилган. Саудия Арабистони ҳукумати эса журналистнинг ўлимини куч тузилмаларининг шахсий ташаббуси деб атаган.
Жиноятда гумонланганлар Саудия Арабистони судига топширилган. 2019 йилнинг декабрь ойида уларнинг беш нафари ўлим жазосига ҳукм қилинган, яна уч нафарига тайинланган қамоқ жазосининг умумий муддати 24 йилни ташкил этган.
2020 йилнинг сентябрида беш кишига тайинланган ўлим жазоси журналистнинг ўғиллари сўровига асосан қамоқ жазосига алмаштирилган. 2020 йилнинг май ойида журналистнинг ўғиллари отасининг ўлимида айбдор бўлганларни кечиришини маълум қилган. Бироқ журналистнинг дўсти Қошиқчининг ўғиллари айбдорларни кечириш ҳақида ўз ихтиёри билан маълум қилганига шубҳа билдирган.
