Қуёш батареяларини таннархнинг қимматлигининг энг асосий сабаби шуки, бунда хом ашё сифатида нодир металлар қўлланилади. Лекин швециялик олимлар Science журналида эълон қилган мақолаларига кўра, эндиликда Қуёш энергиясини электр энергиясига айлантирувчи ускуналарнинг нархини бир неча маротаба пасайтириш имконини берувчи арзон хом ашёни саноат усулида олиш мумкин бўлади. Бунинг учун Швециянинг Лунд университети профессори Кеннет Вермарк бошчилигидаги илмий гуруҳ ўзлари синтез қилган муайян турдаги темир молекуласига таяниш кераклигини таъкидламоқда.
Ҳозирда фотокатализаторлар ва Қуёш элементларини ишлаб чиқаришда одатда металлар комплексидан ташкил топган молекулаларга таянилади. Хусусан, ушбу комплекс таркибида анчайин қимматбаҳо рутений, осьмий ва иридий албатта мавжуд бўлиши керак бўлади. Бундай қимматбаҳо металлар комплексидан иборат молекулаларнинг вазифаси Қуёш нурларини ютиш ва уни қайта энергияга айлантиришдан иборат.
Вермаркнинг илмий гуруҳи эса ушбу нодир металлар ўрнига Ерда нисбатан кенгроқ тарқалган ва нархи ҳам анчайин арзон бўлган бошқа металларни, хусусан, темирни қўллаш масаласини ўрганиб чиққан ва қатор тажрибалар натижасида катта муваффақият билан ушбу ишни уддалай билган. Бу эса эндиликда Қуёш элементларини ишлаб чиқаришда туб бурилиш ясаши кутилмоқда. Чунки темир Ер қобиғида тарқалганлиги бўйича ноёб металл саналмайди ва Ер сиртининг тахминан 6 фоиз миқдори айнан темир элементидан иборат. Қолаверса, темирни қазиб олиш борасида ҳам одамзот олдида катта муаммо йўқ. Чунки инсоният минг йиллардан буён бу металлни аллақачон ўзлаштириб келмоқда.
Бу мақсад йўлида швециялик олимлар Қуёш энергиясини тутувчи молекулаларнинг темир асосида ишловчи янги турини синтез қилган. Ушбу молекула Қуёш нури энергиясини тутиб олиш ва уни узоқ муддат сақлаш хусусиятига эга бўлиб, бу муддат ичида мазкур нур яна бошқа молекулалар билан реакцияга киришини ҳам таъминлай олади. Боз устига, ушбу молекула ўзи ҳам узоқ вақт мобайнида нур чиқариб турар экан ва бу орқали олимлар темир асосидаги ёруғликни хона ҳароратида ҳам кўришга муваффақ бўлгани тажрибанинг яна бир ютуғи сифатида баҳоланган.
Олимларнинг айтишича, синтез қилинган ушбу темир молекуласи Қуёш ёқилғисини ишлаб чиқариш ишларида янги турдаги фотокатализаторларни яратиш имконини берар экан. Масалан, сувни парчалаш учун водород кўринишида ва углерод икки оксиди учун метанол кўринишида фотокатализатор бўлиб хизмат қилиши мумкин дейилмоқда. Бундан ташқари, ушбу темир молекуласи нур диодлари тайёрлаш учун ҳам хом ашё сифатида қўллаш мумкин бўлади. Олимлар темир асосидаги ушбу муҳим фотокимёвий молекулага эга бўлиш учун 5 йил давомида изланганини таъкидлаган.