Халқ таълими вазирининг 2018 йил 26 декабрдаги «Умумий ўрта таълим муассасасининг кузатув кенгаши ҳақидаги намунавий низомни тасдиқлаш тўғрисида»ги 16-мҳ-сонли буйруғи тасдиқланди деб хабар берди халқ таълими матбуот хизмати.
2018 йилнинг ёз ойида «Менинг фикрим» оммавий мурожаатлар порталига мактаб директорини сайлаш тизимини таклиф қилиб оммавий мурожаатнома жойлаштирилган эдим. Муҳокама халқ томонидан катта қизиқиш билан кутиб олиниб имзолар йиғилди.
Халқ таълими вазири Шерзод Шерматов мансабга келганидан сўнг ушбу таклифни амалга татбиқ қилишини эълон қилди. Июль ойига келиб мактаб директорларини кузатув кенгашлари томонидан сайлаш режалаштирилаётгани ҳақидаги хабарлар тарқади.
2018 йил 5 сентябрь куни Ўзбекистон Президентининг «Халқ таълимини бошқариш тизимини такомиллаштириш бўйича қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида»ги фармонида вазирликнинг 2018 йил 1 октябрдан бошлаб умумтаълим муассасаларининг васийлик кенгашларини тугатиш, юридик шахс мақомисиз умумтаълим муассасаларининг кузатув кенгашларини ташкил этиш тўғрисидаги таклифлари маъқуллангани эълон қилинди ҳамда вазирлик Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси билан биргаликда умумтаълим муассасасининг кузатув кенгаши тўғрисидаги низомни ва унинг намунавий таркибини тасдиқлаш вазифаси берилди..
Ниҳоят, 2019 йил 14 январь куни халқ таълими вазирлигиннг «Умумий ўрта таълим муассасасининг кузатув кенгаши ҳақидаги намунавий низомни тасдиқлаш тўғрисида»ги тасдиқлангани эълон қилинди. Демак, эндиликда умумтаълим мактабларни кузатув кенгашлари томонидан бошқарувга ўтилмоқда.
Кузатув кенгашлари қандай тузилади, унинг қандай ваколатлари бор ва бошқа кўплаб саволларга низом бўйича жавоб топиб йиғдик, уларни эътиборингизга ҳавола қиламиз.
Кузатув кенгашлари сони ва таркиби қандай бўлади?
Кузатув кенгаш аъзолари етти кишидан кам бўлмаган тоқ сондан иборат таркибда тузилади. Бунда кенгаш таркибига ўқувчиларнинг ота-оналари орасидан камида икки нафар, собиқ битирувчилар орасидан икки нафар ва нафақадаги собиқ педагоглар орасидан бир нафар ҳамда ҳомийлар орасидан икки нафар аъзо киритилади.
Кенгаш аъзолари сони кўпи билан нечтагача бўлиши мумкинми?
Сони чекланмайди.
Кенгаш аъзолари кимлар томонидан, қандай сайланади?
Кенгаш аъзолари тегишли таълим муассасаси умумий йигилишида ўқувчиларнинг ота-оналари ёки уларнинг ўрнини босувчи шахслар томонидан очиқ овоз бериш орқали сайланади
Кенгаш раисини ҳам ўша йигилишда сайланадими?
Кенгаш раиси ва котиби Кенгаш аъзолари томонидан кенгашнинг биринчи йигилишида сайланади.
Кенгаш таркибига директор қариндошларини тайинлаб қўяқолсачи?
Таълим муассасаси директори ёки унинг ўринбосарлари, шунингдек, уларнинг яқин қариндошлари Кенгаш аъзолари сифатида сайланишига йўл қўйилмайди.
Кенгаш аъзолари қанча муддатга сайланади?
Кенгаш таркиби уч йил муддатга сайланади. Бунда Кенгаш таркиби ҳар ўқув йили бошида кўриб чиқилиши мумкин.
Кенгашда овозлар тенг бўлиб қолса нма бўлади?
Овозлар тенг бўлган ҳолларда кенгаш раисининг овози ҳал қилувчи ҳисобланади.
Кенгаш ҳуқуқлари нималардан иборат?
Таълим муассасасининг тегишли давридаги фаолияти бўйича таълим муассасаси директоридан маълумотларни сўраш ва олиш; таълим муассасасининг молиявий ҳисоботлари билан танишиш; ҳомийлик ва ҳайрия маблағларининг кирим қилиниши ҳамда сарфланиши ҳақидаги маълумотлар билан танишиш; таълим муассасаси педагогларининг шаъни, қадр-қиммати, обрўсини ҳимоя қилиш бўйича таклифлар киритиш, ўқувчилар ва улар ота-оналарининг мурожаатларини кўриб чиқиш, таълим муассасасининг педагог ва раҳбар ходимлари фаолияти тўғрисида ижтимоий сўровларни ўтказиш.
Директорликка номзодни ким танлайди?
Кенгаш ўзи танламайди, халқ таълими вазирлиги ва унинг ҳудудий бошқармалари томонидан таълим муассасаси директори лавозимига тавсия этилган номзодларнинг меҳнат фаолияти, хулқ-атвори, тажрибаси, ташаббускорлиги ҳамда жамоадаги обрўсини ўрганади ва тавсия этилган номзодлар орасидан энг муносиб номзодни очиқ овоз бериш йўли билан директор лавозимига сайлайди.
Кенгаш таклиф этилган нозодларни рад этишга ҳаққи борми?
Ҳа бор, буни ўша номзодларни тақдим этган халқ таълими вазирлигига ёки унинг ҳудудий бошқармаларга маълум қилади.
Кенгаш мактаб директорини ишдан бўшатиши мумкинми?
Таълим муассасасида ижтимоий-маънавий муҳитнинг бузилиши, таълим сифатининг пасайиб кетиши, тизимли муаммоларнинг келиб чиқиши, педагоглар билан маъмурият ўртасида ёки ота-оналар билан маъмурият ўртасида низоли ҳолатлар келиб чиққан тақдирда, таълим муассасаси директорини лавозимидан озод этиш бўйича ҳудудий бошқармаларга таклиф киритади.
Маълумки мактаб директорлари шу вақтга қадар туман (шаҳар) халқ таълими бўлими мудирлари томонидан тайинланар эди. Мактаб директорларини сайлаш тизимига ўтилиши жойларда коррупция холатларини олдини оолиш, мактабга муносиб рахбарларни ўша худуддаги кадрларни яхш билган кишилар томондан тайинланишига эришишига хизмат қилади. Бу халқ таълими вазирлигининг ислоҳотларидаги ката қадам бўлиши аниқ.
Исроил Тиллабоев, ўқитувчи, халқ таълими аълочиси