O‘zbekistonda elektron hisobvaraq-fakturalar bo‘yicha jarimalar qo‘llash 1-aprelga qadar kechiktirildi

O‘zbekiston Davlat soliq qo‘mitasi (DSQ) elektron hisobvaraq-faktura (EHF)larni rasmiylashtirish muddatlari kechiktirilganligi uchun jarimalar qo‘llanilishini 1-aprelga qadar uzaytirdi. Bu haqda qo‘mita matbuot xizmati ma’lum qildi.

“Gazeta.uz”ning yozishicha, avvalroq EHFlarni rasmiylashtirish muddatlari kechiktirilganligi uchun jarimalar qo‘llashni 1-martdan boshlab joriy etish rejalashtirilgandi, ammo “obnalchilar” bilan bog‘liq vaziyatdan so‘ng DSQ rahbari Sherzod Kudbiyev uning muddatini bir oyga kechiktirishga qaror qildi.

Shunday qilib, 2021-yil 1-apreldan boshlab o‘tgan davrlar uchun hisobvaraq-fakturani rasmiylashtirish imkoniyati bo‘yicha cheklovlar bekor qilinishi rejalashtirilmoqda, lekin shu bilan birga tovarlarni (xizmatlarni) rasmiylashtirmasdan realizatsiya qilganlik va elektron hisobvaraq-fakturalarni o‘z vaqtida taqdim etmaganlik uchun soliq to‘lovchilar qonun hujjatlarida belgilangan tartibda tegishli jarimalarga tortiladi.

Qo‘mitaning eslatib o‘tishicha, tovarlarni (xizmatlarni) jo‘natilgan sanada hisobvaraq-fakturani rasmiylashtirmaslik, shuningdek, hisobvaraq-faktura bilan rasmiylashtirilmagan tovarlarni (xizmatlarni) sotib olish soliq bazasini yashirish (kamaytirib ko‘rsatish) deb e’tirof etiladi va yashirilgan (kamaytirib ko‘rsatilgan) soliq bazasi summasining 20 foiz miqdorida jarima solishga sabab bo‘ladi (Soliq kodeksining 223-moddasi).

Shu munosabat bilan, javobgarlikka tortilish xavfining oldini olish uchun DSQ o‘z vaqtida hisobvaraq-fakturalarni rasmiylashtirish va elektron shaklda taqdim etishni so‘ragan. Tovarlar jo‘natish yoki xizmatlar ko‘rsatishda hisobvaraq-faktura, tovarlar jo‘natilgan (topshirilgan) yoki xizmatlar ko‘rsatilgan kalendar sanasida rasmiylashtirilishi lozim.

“Dastur shunday ishlaydi: masalan, siz o‘tgan davr uchun EHF rasmiylashtirmoqchisiz, ‘20 foiz jarima to‘lashga rozimisiz yoki yo‘q’, degan xabarnoma olasiz. Agar rozi bo‘lsangiz, jarimani to‘laysiz, agar norozi bo‘lsangiz, shu kuniyoq EHF rasmiylashtirasiz”, — deb tushuntirgan DSQ rahbarining birinchi o‘rinbosari Mubin Mirzayev.

Elektr va (yoki) issiqlik energiyasini, suvni, gazni, kommunal xizmatlarni, aloqa xizmatlarini, temiryo‘l transportini, transport-ekspeditorlik xizmatlarini, quvurlarda tashish tizimi orqali yuklarni tashish bo‘yicha xizmatlarni realizatsiya qilishda, shuningdek, boshqa holatlarda tovarlar (xizmatlar)ni doimiy (uzluksiz) ravishda realizatsiya qilishda, hisobvaraq-faktura kalendar oyining oxirgi kunida ma’lum bir oy ichida yetkazib berilgan mahsulotlar (ko‘rsatilgan xizmatlar)ning butun hajmi uchun bir marta rasmiylashtiriladi.

Bunday holda, hisobvaraq-faktura realizatsiya qilingan oyning oxirgi sanasida rasmiylashtiriladi va tovarlar (xizmatlar) sotilgan oydan keyingi oyning 10-kunigacha (ya’ni 9-kunni hisobga olgan holda) rasmiylashtiriladi.

Eslatib o‘tamiz, O‘zbekistonda 2019-yil 1-iyuldan boshlab hisobvaraq-fakturalarni elektron shaklda rasmiylashtirish, saqlash va hisobini yuritish ixtiyoriy ravishda, 2020-yil 1-yanvardan boshlab esa barcha xo‘jalik yurituvchi subyektlar uchun majburiy tartibda joriy etildi.