Биринчи водород бомбаси яратувчиси Ричард Гарвин вафот этди

Американинг биринчи водород бомбасини ишлаб чиқувчилардан бири Ричард Гарвин 97 ёшида вафот этди. Бу ҳақда CBC News хабар берди.

Гарвин 13 май куни Скарсдейлдаги (Нью Йорк штати) уйида вафот этган. Марҳум бир неча АҚШ президентларига маслаҳатчи бўлган. У ядро қуроллари, физика ва ҳарбий технология ҳамда бошқа соҳаларга ўз ҳиссасини қўшган. Гарвин 500 дан ортиқ илмий мақола чоп этган ва 47 та АҚШ патентини олган.

21 ёшида физик олим, Нобель мукофоти совриндори Энрико Ферми раҳбарлигида докторлик диссертациясини ёқлаган. Кейинчалик уни лабораторияга ишга таклиф қилишган. Мазкур лабораторияда Роберт Оппенгеймер атом бомбаси устида ишлаган. У ерда 1951 йилда Гарвин биринчи самарали термоядровий бомба конструкциясини яратган. Ўшанда у атиги 23 ёшда бўлган.

Бу қурол 1952 йил ноябрь ойида Эневетак атоллида “Майк” номи остида синовдан ўтказилган. У 10,4 мегатонна ТНТ кучига тенг портлаш ҳосил қилган. Бу ўлчов бирлиги ядро қуролларининг кучини миқдорий жиҳатдан ифодалайди.

Гарвин бир неча ўн йиллар давомида АҚШнинг турли президентлари администрациясида — Дуайт Эйзенхауэр (1953–1961)дан то Билл Клинтон (1993–2001)гача (фақат Жералд Форд ва Роналд Рейган давридан ташқари) — фан ва хавфсизлик масалалари бўйича маслаҳатчи бўлиб ишлаган.

У Пентагон ҳузуридаги Маслаҳат қўмитаси аъзоси бўлган, Марказий разведка бошқармаси ва Ташқи ишлар вазирлиги билан ҳамкорлик қилган, Кариб инқирози (1962) ва Чернобил фожиаси (1986) оқибатларини таҳлил қилган.

Гарвин қуролларни назорат қилиш ва ядровий қуролсизланиш тарафдори эди. У очиқчасига янги қурол турларини ишлаб чиқишга қарши чиққан ва давлатларнинг мудофаа сиёсатида шаффофлик ғояларини илгари сурган. Гарвиннинг илмий қизиқишлари лазер физикаси ва биотиббиёт технологиялари билан ҳам боғлиқ эди. У ўз фаолияти давомида кўплаб мукофотларга сазовор бўлган, жумладан, АҚШнинг энг олий фуқаролик мукофоти — президентнинг Озодлик медалини қўлга киритган.