Ўзбекистоннинг Қозоғистондаги элчиси Саидикром Ниёзхўжаев: Актауда бош консулхона очилади. Келгусида Қозоғистоннинг бошқа йирик шаҳарларида ҳам

«Дарё» мухбири Азизбек Абдувалиев  Нур-Султон шаҳрида ташкил қилинган «Радикализмнинг олдини олишда Қозоғистон тажрибаси» мавзусидаги медиатур давомида Ўзбекистоннинг Қозоғистондаги элчиси Саидикром Ниёзхўжаев билан учрашди.

Ниёзхўжаев мазкур вазифага 2018 йил мартидан бошлаб киришди, бунгача Ташқи ишлар вазирининг ўринбосари бўлиб ишлаган. Дастлабки савол бугунги кунда Ўзбекистоннинг хориждаги элчиларидан талаб этилаётган асосий миссия — мамлакатга инвестициялар олиб келишда кўмаклашишга тааллуқли бўлди.

— Нафақат инвестициялар киритиш, балки икки томонлама савдо-сотиқ ва иқтисодий муносабатларни яхшилаш бўйича ҳам жиддий иш олиб борилмоқда. Элчихона Ўзбекистоннинг барча минтақалари, хусусан, Тошкент, Сирдарё, Навоий ва Наманган вилоятлари билан яқин ҳамкорлик ўрнатган. Ҳафтанинг ҳар чоршанбаси инвестициялар куни деб эълон қилинган. Айтайлик, бу гал Навоий вилояти билан видеоконференция ўтказиб, қозоғистонлик инвесторларни вилоятнинг имкониятлари билан таништирдик, уларни бу ерда бўлиб ўтадиган инвестицион форумга таклиф этдик.

Элчихона ташаббуси билан бир қатор лойиҳалар тайёрланди. Масалан, Наманган вилоятида синтетик тола ишлаб чиқариш лойиҳаси. Қозоғистонлик инвесторлар вилоят ҳокими Хайрулло Бозоров билан учрашди, бундан ташқари наманганликларга яна 4 та лойиҳа бўйича таклифлар етказилган. Сирдарёда ҳам 5 та лойиҳа бўйича иш олиб борилмоқда, улар асосан маиший кимё ва агросаноат, хусусан, чорвачилик ва паррандачилик билан боғлиқ.

— Бу саъй-ҳаракатлар рақамларга ўгирилганда қандай натижа беряпти?

— 2019 йилнинг январь—февраль ойларида икки давлат ўртасидаги товар айланмаси ўтган йилнинг шу даврига нисбатан 20 фоизга ошди. Бу қарийб 500 миллион доллар дегани. Бу борада нафақат маҳсулотлар олди-бердиси, балки хизматлар ҳам инобатга олинади. Масалан, транзит—темир йўл, автомобиль транспорти орқали юк ташиш ва ҳоказо.

— Қозоғистон инвесторларининг Ўзбекистонга киришга қизиқиши ҳақида гапирилганда банк сектори ва автомобиль саноати ҳақида ҳам эшитяпмиз.

—Бу бор гап. Мамлакатнинг энг йирик банкларидан бири — Halyk Bank шўъбаси бўлган Tenge Bank Тошкентда филиалини очишга ҳозирлик кўряпти. Биз уларнинг бир қанча масалаларини ҳал этишда кўмаклашдик. Тошкент шаҳри марказида улар учун ер ажратилган. Банк 20 миллион долларлик инвестиция билан киради, бизнес-комплекс қуради.

Автосаноат масаласига келсак, биласиз, «Ўзавтосаноат» Қозоғистонда Ravon автомобилларини йиғишни йўлга қўйди. Бу йилги режа 18 мингта автомобиль ишлаб чиқаришдан иборат, уларнинг бир қисми экспортга чиқарилади. Қозоғистон автосаноати вакиллари ҳам Ўзбекистонга кириш бўйича ўз таклифларини берган, уларни мутасаддиларимиз кўриб чиқяпти. «Қарс икки қўлдан» дейишади-ку!

— Қозоғистоннинг янги раҳбари Қосим-Жўмарт Тўқаевнинг Ўзбекистонга илк ташрифи давомида имзоланган муҳим ҳужжатлардан бири Ўзбекистон ва Қозоғистонда фаолият юритаётган икки мамлакат фуқароларининг меҳнат ҳуқуқларини ҳимоя қилиш тўғрисида битим бўлди.

—Бу ҳужжат икки йил давомида ишлаб чиқилди ва бунда элчихонанинг ҳам маълум ҳиссаси бор. Унда Ўзбекистоннинг Қозоғистондаги ва Қозоғистоннинг Ўзбекистондаги меҳнат муҳожирлари ҳақ-ҳуқуқлари ҳимояси аниқ кўрсатиб ўтилган. Элчихонамизда Бандлик ва меҳнат муносабатлари вазирлиги вакили — атташе бор, унинг асосий вазифалари сирасига киради бу йўналиш. Улар ҳам, биз ҳам иш берувчилар мониторингини юритамиз, керак бўлса, ўзига яраша «қора рўйхатлар» ҳам бор.

Меҳнат муҳожирларимизга бу битим қабул қилингунча ҳам муаммоларини ҳал этишда кўмак бериб келганмиз. Чунки икки давлатнинг ўзаро қонунчилик базасида 212 та ҳужжат — қарор ва келишувлар бор, шуларнинг ўзи етарли асос бўла олади. Ундан ташқари, Ўзбекистонда қабул қилинган янги таҳрирдаги Консуллик уставида ҳам консуллик амаллари қаторида фуқароларимиз ҳақ-ҳуқуқларини ҳимоя қилиш бўйича аниқ вазифалар белгилаб берилган.

— Навбатдаги саволга ўзингиз олиб келдингиз. Россиянинг қатор йирик шаҳарларида Ўзбекистон консулхоналари бирин-кетин очилмоқда. Қозоғистонда бу борада аҳвол қандай?

—Ҳозир мамлакат пойтахти Нур-Султонда элчихона ва Олмаота шаҳрида бош консулхона фаолият кўрсатмоқда. Бугун-эрта Актауда бош консулликни очамиз, дипломатларимиз ҳозир ўша ерда бўлиб турибди.

— Нега энди Актау?

— Шаҳар Қорақалпоғистон Республикаси ва Хоразм вилоятларига қўшни бўлган ҳамда меҳнат муҳожирлари Россияга йўл олганда ўтадиган Манғистов вилоятининг маъмурий маркази. Актау Қозоғистоннинг тез ривожланаётган ҳудудлари қаторига киради. Энг муҳими, бу ерда Каспий денгизига олиб чиқадиган икки порт, «Шеврон» каби кўплаб йирик хорижий компаниялар ваколатхоналари жойлашган.

Келгусида Қозоғистоннинг шу каби йирик ва муҳим бошқа минтақаларида ҳам бош консулхоналар очишни мақсад қилганмиз. Бу меҳнат муҳожирлари, сайёҳлар, талабалар учун қулайлик ва енгиллик бўлади, деган умиддамиз.

Медиатур доирасидаги материаллар Европа Иттифоқи молиявий кўмагида тайёрланган.