O‘zbekiston dunyodagi eng yirik uzum eksport qiluvchi davlatlar reytingida keskin pastladi

O‘zbekiston 2023-yil yakunlariga ko‘ra eng yirik uzum eksport qiluvchi davlatlar reytingida pastladi.

EastFruit tahlilchilariga ko‘ra, mamlakat 2020-yilda uzum eksporti bo‘yicha dunyoda 9-o‘rinda bo‘lgan bo‘lsa, 2023-yilga kelib birdaniga 11 o‘rinni yo‘qotdi va 20-o‘ringa ilindi.

Shu bilan birga, eksport hajmi bir yilda 8 marta pasaydi. Bu haqiqiy uzum falokati — anomal sovuq tufayli katta maydonlarda uzumzorlarning nobud bo‘lishi natijasi bo‘ldi. Qo‘shni mamlakatlarda ham uzumzorlarning katta qismi nobud bo‘ldi.

Qayd etilishicha, uzumzorlarning nobud bo‘lishi meva-sabzavot sanoati uchun og‘ir zarba bo‘ldi, chunki xo‘raki uzum mamlakatning asosiy eksport mahsuloti va O‘zbekistondagi ko‘plab kichik fermerlar uchun eng muhim daromad manbai bo‘lgan.

Shu bilan birga, yo‘qotishlar nafaqat yangi meva eksport sanoatiga, balki quritilgan mevalar bo‘yicha ham ta’sir ko‘rsatdi, chunki mayiz ham O‘zbekistonning asosiy eksport mahsulotlaridan biridir, ayniqsa, agrar sohada.

Bunda yangi uzum murakkab logistika tufayli asosan qo‘shni mamlakatlarga sotilsa, mayiz eksporti haqiqatan ham diversifikatsiyalangan edi. Eng ahamiyatli jihati, yangi xo‘raki uzumlarni sotib oluvchi mamlakatlardan farqli ravishda, mayiz eksportida yuqori daromadli mamlakatlar ulushi ortib borayotgan edi.

Ta’kidlanishicha, vaziyat shu qadar og‘irlashdiki, O‘zbekistonga uzum hatto import qilindi. “Biroq, aftidan, uzumzorlar  juda tez tiklanganga o‘xshaydi, chunki bu mavsumda uzumning asosiy navlari va turlarining aksariyatida narxlar bu vaqt uchun odatiy bo‘lgan darajaga allaqachon qaytdi”, deyiladi xabarda

Shu bois tahlilchilar O‘zbekistondan uzum eksporti hajmi ham asta-sekin tiklanib borishi ehtimoli yo‘q emas, degan fikrda.

Ma’lumot uchun, O‘zbekistonda 2021-yil holatiga ko‘ra, uzum yetishtirish bo‘yicha 157 ming gektar maydon mavjud edi. Uzumchilikda olib borilayotgan islohotlar natijasida ushbu mevaning sifatli va eksportbop navlarini ko‘paytirish uchun unga ajratiladigan maydonni kengaytirish, yaʼni tokzorlar 2025-yilgacha 307 ming gektar bo‘lishi rejalashtirilgan.