AQSH prezidenti ma’muriyati Eronga fuqarolik maqsadidagi yadro energiyasi dasturini rivojlantirish uchun 30 milliard dollargacha mablag‘ ajratish, sanksiyalarni yumshatish va milliardlab dollarlik Eronning muzlatilgan aktivlarini ochishni muhokama qilmoqda. Bu haqda manbalarga tayanib CNN xabar berdi.
Bunday imtiyozlar Tehronni yadroviy muzokaralar stoliga qaytarish uchun diplomatik urinish ekani aytilmoqda.
So‘nggi ikki hafta ichida Eron va Isroilda harbiy zarbalar almashinuvi davom etayotgan bir paytda, AQSH va Yaqin Sharqning asosiy vakillari sahna ortida eronliklar bilan muzokaralar olib borgan, deydi manbalar.
Muzokaralar Eron va Isroil o‘rtasida o‘t ochishni to‘xtatish kelishuvi imzolanganidan keyin ham davom etgan. AQSH bir qator takliflarni ilgari surgan, ammo bitta o‘zgarmas shart qo‘yilgan. Jumladan, Eron uranni boyitishni nolga tenglashtirishi kerak. Dastlabki taklif loyihasi Eron uchun bir nechta rag‘batlarni o‘z ichiga oladi.
Ba’zi tafsilotlar 20-iyun kuni AQSH maxsus vakili Stiv Uitkoff va Fors ko‘rfazidagi arab hamkorlar o‘rtasida bo‘lib o‘tgan bir necha soatlik maxfiy uchrashuvda muhokama qilingan. Bu uchrashuv AQSHning Eronga harbiy zarbalaridan (22-iyun) bir kun oldin bo‘lib o‘tgan.
Taklif etilayotgan rejaga ko‘ra, Eronda yangi — uran boyitilmaydigan — yadro dasturiga 20–30 milliard dollar miqdorida sarmoya kiritilishi mumkin. Bu mablag‘ to‘g‘ridan to‘g‘ri AQSH tomonidan ajratilmaydi, balki arab davlatlari tomonidan moliyalashtiriladi.
Boshqa choralar qatorida Eronga nisbatan ba’zi sanksiyalarni olib tashlash va Tehronga xorijdagi banklarda muzlatib qo‘yilgan 6 milliard dollarga yaqin mablag‘ni qaytarish imkoniyati ham ko‘rib chiqilmoqda.
Shuningdek, muhokama qilinayotgan yana bir variantga ko‘ra, AQSH tomonidan qo‘llab-quvvatlanayotgan Fors ko‘rfazi davlatlari Eronning Fordo yadro inshooti o‘rniga, uran boyitilmaydigan fuqarolik yadro loyihasi uchun yangi obyekt qurishga homiylik qilishi mumkin. Biroq bu obyektni Eron qanday maqsadda ishlatishi noma’lumligicha qolmoqda. Taklif jiddiy ko‘rib chiqilayotgani yoki yo‘qligi ham ma’lum emas.
Muzokaralarda turli tomonlar juda ko‘p g‘oyalarni ilgari surmoqda, ularning ko‘pi kreativ yondashuvga asoslanmoqda, dedi suhbatlardan xabardor manba.
Menimcha, nima sodir bo‘lishi butunlay noaniq, dedi AQSH va Eron o‘rtasidagi muzokaralarning dastlabki besh raundidan xabardor bo‘lgan boshqa manba.
AQSH rasmiysiga ko‘ra, Eron fuqarolik maqsadlarida tinch yadro dasturiga ega bo‘lishi mumkin, biroq bu dasturda uran boyitish qat’iyan man etiladi. Buning o‘rniga AQSH Tehronga xorijdan tayyor boyitilgan uranni import qilishni taklif qilgan.
Izoh (0)