Xonanda Shahzodani nafaqat O‘zbekistonda, balki butun Markaziy Osiyo davlatlarida mashhurlikka erishgan desak mubolag‘a bo‘lmaydi. U 28-iyul kuni 44 yoshni qarshi oldi. Tasodifan san’atkor bo‘lgan, ijodining eng jo‘shqin damlarini taqiqlarda o‘tkazgan ijodkorning hayot va ijodi haqida ko‘pchilik bilmagan ma’lumotlar bilan bo‘lishamiz.
“Ota-onam ajrashib ketishgan”
Asl ismi Zilola Musayeva bo‘lgan xonanda 1979-yil Farg‘ona viloyatida dunyoga kelgan. Onasi Maya Musayeva rus tili va adabiyoti o‘qituvchisi, otasi Bahodir Musayev falsafa fanlari doktori. U oilada kenja farzand, Erkin ismli akasi bor. Akasining san’atga umuman aloqasi yo‘q, u tadbirkorlik bilan shug‘ullanadi.
— Oilam haqida gapirishni istamaganim ular bilan munosabatim yomon degani emas. Ular bilan hamisha munosabatimiz yaxshi bo‘lgan. Yashirmayman, ota-onam bolaligimda ajrashib ketishgan. Dadam bizdan alohida yashardi. Bolaligim juda chiroyli o‘tgan. Yetti yoshimga qadar dadamning ish faoliyati sabab Moskvada yashaganmiz. Undan keyin O‘zbekistonga qaytganmiz. Onam ishda bo‘lgani uchun ko‘p vaqtimni buvim bilan o‘tkazardim. Buvim taqvodor inson, u kishi ota-onamdan farqli ravishda o‘zbekona muhitda tarbiyalardi. U kishidan juda ko‘p narsalarni o‘rganganman, — deydi xonanda.
“Rus maktabida o‘qiganim bois...”
1987-yili Bahodir Musayev oilasi bilan Toshkentga ko‘chib keladi. U avvaliga poytaxtdagi 80-maktabga, undan so‘ng 307-ixtisoslashtirilgan maktabga o‘qishga boradi. Xonanda rus tilida gaplashishiga nafaqat oilasi, balki maktabdagi ta’lim ham sababchi bo‘lganligini aytib o‘tadi.
— Oilamizda asosan rus tilida gaplashilsa ham, hamma o‘zbek tilini ham bilardi. Bolaligimning bir qismi Moskvada o‘tgani uchun shu tilda gaplashish qulay bo‘lib qolgandi. Uning ustiga Toshkentda ham aynan rus tili sinflarida tahsil oldim. O‘zbek tilini 70 foiz bilaman, ammo talaffuzim unchalik to‘g‘ri emas. Shu bois, asosan rus tilida gaplashaman. Ota-onam juda ilmli insonlar. Onam rus tilida juda chiroyli gapiradi, balki oiladagi muhit ham menga ta’sir qilgandir, — deydi xonanda Shahzoda.
Uzoqqa bormagan “Jonim”
Zilola Musayevaning ota-onasi uni ilmga qiziqtirish uchun ko‘p marta harakat qilishadi. Ammo xonanda maktabning yuqori sinfida o‘qiyotganida Natella ismli dugonasi bilan san’atga qiziqib qoladi. Natella esa iste’dodli bastakor Vagif Zokirov bilan yaqin munosabatda edi. Vagif Zokirov keyinchalik Shahzodani Aziza Nasriddinova bilan tanishtiradi.
— Vagif bilan xalqaro tanlovlarda ishtirok etib yurganimdayoq tanishganman. Shahzoda bilan tanishishimga ham u sababchi bo‘lgan. Ya’ni Shahzoda uning turmush o‘rtog‘i bilan sinfdosh dugona bo‘lgan. Men Vagif Zokirovning uyiga repetitsiya qilish uchun borganimda, u guruh tuzish taklifini bergan. Vagifning taklifidan hayron bo‘lib kim bilan guruh tuzamiz deganimda Natella va Zilolani aytgan. “Guruh tuzish menga kerakmi yo‘qmi” deb ancha ikkilanganman. Keyin mayli kerakdir deb rozi bo‘lganman. Natella Vagifning ayoli edi, u oranjirovka uchun pul to‘lamasdi, asosiy xarajatlarni esa men qoplaganman. Zilola Musayevaning onasi ham unga pul masalasida yordam bergan. Xullas, “Jonim” guruhining qo‘shiqlarini o‘z pulimiz evaziga yaratganmiz. “Tarona rekords”dan umuman yordam olmaganmiz. Faqatgina kasseta, konsert va radioda qo‘shiqlarimiz berib borilishiga yordam berishgan. U paytda san’atkorlar ancha kam edi. Kim yaxshi qo‘shiq yaratsa, klipsiz ham mashhurlikka erishish mumkin edi. 2000-yil “Tarona taqdimoti”da “O‘tib ketadi” qo‘shig‘i bilan sahnaga chiqqanmiz. Aslida, guruh nomi ham prodyuserlik kompaniyasiga tegishli emas. Bu nomni Vagif Zokirov qo‘ygan, — deydi xonanda Aziza Nasriddinova.
“Jonim”ning tarqalishiga kim aybdor?
“Jonim” guruhi ko‘p vaqt ijod qilmagan bo‘lsa-da, katta natijalarni qo‘lga kiritgan. Ular ikki oyda “O‘tib ketadi” nomli albomni tugatishadi, “Qarama ko‘zlarimga” qo‘shig‘iga esa BFS studiyasi tomonidan zamonaviy klip suratga olinadi. Ammo, negadir guruh tarqalishini istashadi. Buning sabablarini Shahzoda ochiqlashni itsamaydi, Aziza Nasriddinova esa bu dugonasining istagi ekanligini aytadi.
— Guruhning tarqatilishiga Zilola Musayeva sababchi bo‘lgan. “Qarama ko‘zlarimga” qo‘shig‘i “hit” bo‘lganidan keyin 2001-yilning 1-yanvar kuni bir dugonam qo‘ng‘iroq qilib “Tinchlikmi? Nega bunday qilyapsan? Taniqli guruh bo‘lgandi-ku” deb so‘ragan. Keyin bilsam ular radioga yakkaxon xonanda bo‘lib guruhni tark etganim haqida intervyu berishgan ekan. Bu xabarni eshitib “shok” holatiga tushdim. Sababini so‘rasam kulib “Bu hayot” deb javob berishgan. U paytlari yosh qiz edim, shartnomani aniq o‘qimay qo‘l qo‘yganman. Xullas, guruhning barcha muallif qo‘shiqlari, nomi kompaniyaga tegishli degan bandi bor ekan. “Axir qo‘shiqlarning yaratilishiga pulni men tikkanman-ku”, deb so‘raganimda “Bu hayot”, deb kulib javob berishgan, — deydi xonanda Aziza Nasriddinova.
Klubda qo‘shiq kuylash va turmushidan ajrashishi haqida
Zilola Musayevaning onasi moliyaviy jihatdan qo‘llab-quvvatlagan bo‘lsa-da, u ham hammasini noldan boshlagan. U san’atkor bo‘lgunga qadar qanday qiyinchiliklarni boshdan kechirganini aytishni istamaydi. Ammo u ham ko‘p xonandalar singari klubda 10 ming so‘m evaziga qo‘shiq kuylagan. Zilola ancha erta oila qurgan, ammo yosh oilaning turmushi uzoqqa cho‘zilmagan. Buni ko‘pchilik uning san’atni tanlagani sabab deb bilishadi. Xonanda esa buning sabablari butunlay boshqa ekanligini aytib o‘tgan.
— Biz u bilan do‘stmiz. U ayni paytda Amerikada yashaydi. Nikohimiz aynan shuning uchun ham bekor qilingan. Men Amerikaga ko‘chib borishni istamaganman. Lekin hozir munosabatlarimiz do‘stona. U O‘zbekistonga kelganida albatta Solih bilan uchrashadi va muloqot qiladi, — deydi Shahzoda.
Boshqa intervyusida esa onalik mas’uliyatini birinchi farzandida his qilmagani, shu bois o‘g‘lini onasi Maya Musayeva katta qilib berganini aytib o‘tgan.
Shahzoda Lolaning ota-onasi orasini buzganmidi?
Zilola Musayeva Kiyev davlat xalqaro universitetiga o‘qishga kiradi. Ammo ijodga kirishib ketishi va prodyuserlik kompaniyasining taklifiga rozi bo‘lgach, o‘qishni yakunlay olmaydi. U “Tarona rekrods” podyusserlik kompaniya bilan shartnoma imzolagach, Shahzoda taxallusi ostida ijod qilishni boshlaydi. Bu nomli unga Ravshan Yo‘ldoshev beradi. Omadli tahallus va “hit” qo‘shiqlar uni bir zumda mashhurlik shohsupasiga olib chiqadi. Ammo ba’zi muxlislar uning tanilishida xonanda va prodyusserning ishqiy aloqalari ham sabab bo‘lganini aytib o‘tishadi. Ayrimlar esa Shahzodani tinch oilani buzganlikda ayblashadi. Xonanda esa bu gap-so‘zlarga quyidagicha javob bergandi.
— Ravshan Yo‘ldoshev rafiqasi bilan 1998-yilda ajrashgan. O‘shanda men u bilan tanish emasdim. Men Ravshan bilan 2000-yilda tanishganman. U 6 yil davomida mehrimni qozonishga harakat qilgan. Men vijdonlilik, intizom va haqqoniylik doim birinchi o‘ringa qo‘yiladigan oilada katta bo‘lganman. Shuning uchun ham u o‘zining vijdonli, chiroyli qalb egasi ekanligi bilan mehrimni qozondi.
Agar biron inson birinchi nikohida topolmagan baxtini ikkinchi nikohida topsa, men buni to‘g‘ri qabul qilaman. Qandaydir sabablarga ko‘ra, birinchi oilasi bilan ajrashganlarga qarata aytmoqchiman: Hali hammasi yaxshi bo‘ladi. Hayotda birinchi oilasi bilan ajrashib, ikkinchi marta mustahkam oila bunyod etilgan holatlar ko‘p uchraydi.
Ravshandagi og‘ir-vazminlik, o‘ylab ish tutish, kam va past ovozda gapirish kabi xislatlar menga manzur bo‘lgan. Bundan tashqari, eng asosiysi u yaxshi ota. O‘shanda, u bilan tanishganimda ajrashgan bo‘lishiga qaramay, farzandlarini jonidan ortiq yaxshi ko‘rishi e’tiborimni tortgan. U bolalarni judayam yaxshi ko‘radi. Aqlliligi, bolalarni sevishi, va albatta mehr to‘la qalbi meni o‘ziga rom etgan, — deb javob bergandi xonanda.
“Lola oila qurishimizni eshitib xursand bo‘lgan”
Mish-mishlarga qaraganda, Shahzoda Lola Yo‘ldosheva bilan dugona bo‘lgan. Lola dugonasining otasi bilan munosabatlaridan xabar topgach, u bilan aloqalarini uzgan. Bu gap-so‘zlarga esa xonanda Shahzoda quyidagicha javob bergan.
— Hamma Shahzoda Lola bilan dugona edi. Keyin uning otasini tortib oldi, oilasini buzdi, deb gapiradi. Ravshaning o‘zi meni Lola bilan tanishtirgan. Biz u bilan “Sevinch” filmida suratga tushganmiz. Ravshan o‘shanda men bilan uchrashib yurardi. Ravshan menga uylanishi haqida birinchi bo‘lib, Lolaga aytgan. Ravshan Lolaga: “Onang bilan, afsuski munosabatlarimiz yakun topdi. Men aynan Zilola bilan oila qurmoqchiman” degan. Ravshanning aytishicha, o‘shanda Lola judayam xursand bo‘lgan. Otasiga uni baxtli bo‘lishini istashini aytgan. Shundan so‘ng biz Lola bilan tez-tez gaplashadigan bo‘ldik. Keyin u turmushga chiqdi. Biz uning to‘yiga bordik. 5 yil uning ijodida tanaffus bo‘ldi. Keyin esa bizning munosabatlarimizga nimadir bo‘ldi... Nimaligini bilmayman, — degandi Shahzoda.
Rayhon va Shahzoda munosabatlari...
Shahzoda nafaqat, Lola balki Rayhon G‘aniyeva bilan ham yaqin dugona bo‘lgan. Afsuski, ularning munosabati ham uzoqqa bormay darz ketgan. Shahzoda bu haqda gapirishni istamaydi, Rayhon esa o‘z fikrlarini aytib o‘tgan.
— Shahzoda bilan juda yaqin bo‘lganmiz, hatto bir bulochkani bo‘lishib, gastrollarda bir krovatda uxlardik. Ammo Shahzoda qiyin vaziyatga tushib, Rossiyaga ketib qoldi. U bilan bir necha marta bog‘lanishga, hol-ahvol so‘rashga harakat qildim. Ammo imkoni bo‘lmadi. Menimcha, Shahzoda buni noto‘g‘ri qabul qildi. Go‘yoki men boshiga ish tushganida chetda qarab turadigan insondek bo‘lib ko‘rindim. Ammo uni haligacha hurmat qilaman. Unga faqat omad tilayman, — deydi xonanda Rayhon.
Rayhon sobiq dugonasining taklifiga ko‘ra konsertlariga tashrif buyurardi. Ammo Shahzoda Rayhonning birorta konsertida ko‘rinish bermagan.
— Taklifnoma jo‘natdi, safarda bo‘lganim uchun konsertiga borolmadim. Atayin qilganim yo‘q. Rayhonga omad va baxt tilayman, — deb mish-mishlarga nuqta qo‘ygan Shahzoda.
Shahzoda nega “zapret”ga tushgan?
Shahzoda Rossiya shou-biznesida ham bir muddat ijod qilgan. To‘g‘rirog‘i, o‘sha davrdagi vaziyat uni yurtidan ketishga majbur qilgan.
— Otamning faoliyati sabab, ijodiy cheklovlar bo‘lgan. 6 yil davomida deyarli hamma narsadan uzilib qolganman. Uning qanday cheklov bo‘lgani, otamning siyosatga qanday aloqasi borligini tushunmayman. U ilm bilan shug‘ullanadigan inson xolos. Ba’zi insonlar Rossiyada ham ijod qilgani uchun “zapret”ga uchragan deb hisoblashar ekan. Aksincha, bu yerda taqiqlarga uchragandan keyin rossiyalik prodyuserlardan takliflar olganman. Chunki bu yerda qolishim nimanidir o‘zgartirmas edi, — deydi xonanda Shahzoda.
“Juda qo‘rqinchli holat edi”
Shahzoda Dog‘istonda gastrol safari bilan borganda aviaholakatga uchrashiga bir baxya qolgani va juda qo‘rqinchli vaziyatga tushgani haqida so‘zlab berdi.
— Gastrol safarlarida noqulay vaziyatlar ham bo‘lib turadi. Ammo eng qo‘rqinchlisi Dog‘istonga safar qilganimizda bo‘lgan. Samolyot birdan silkinib, vahimali vaziyat bo‘lgan. Yuqoridagi chamadonlar otilib, hamma kislorod moslamalarini taqish bilan ovora edi. Yo‘lovchilar shunchalik baqir-chaqir qilishganki, bu vaziyatni yana-da og‘irlashtirar edi. Biz esa jamoamiz bilan jim o‘tiraverganmiz. Birozdan keyin vaziyat o‘nglangan, samolyot qiyinchilik bilan bo‘lsa-da, qo‘ngan. Ammo juda qo‘rqib ketganman, — deydi Shahzoda.
Hammasi yaxshidek ko‘rinsa-da...
Shahzoda 2013-yili ikkinchi bor onalik baxtiga musharraf bo‘ldi. Bir qarashda uning hayotida hammasi risoladagidek edi. Afsuski, 2020-yilning 30-mart kuni u turmush o‘rtog‘i Ravshan Yo‘ldoshevdan ayrildi. Shundan so‘nggina u allaqachon “Tarona rekrods”dan ketgani va turmush o‘rtog‘i bilan ham ancha vaqtdan buyon birga yashamayotgani haqidagi gap-so‘zlar tarqaldi.
— “Tarona”dan o‘z ixtiyorim bilan ketdim. Hammasi chiroyli yakunlandi. Yangi studiya ochildi, prodyuserlik loyihalari amalga oshirilyapti. Studiyamiz hamma xonandalar uchun ochiq. Bir narsadan voz kechsam, yoki nimagadir erisholmasam boshqa ishlarim o‘xshaydi. Masalan, O‘zbekistonda zapretda bo‘lganimda Rossiyadan takliflar ko‘p bo‘lgandi. “Tarona”dan ketganimdan keyin reklama roliklariga juda ko‘p taklif etishdi. Pul kerak, yangi studiya ochish va kerakli uskunalarni xarid qilish ozmuncha mablag‘ talab etmaydi, — deb javob bergandi xonanda Shahzoda.
Shahzodaning “yorib” chiqolmagan davomchilari...
Shahzoda prodyuser bo‘lishga bir necha marta harakat qildi. Hatto, “Jonim” guruhini yangi tarkibda chiqarishga ham urinishlar bo‘ldi. Afsuski, bu borada unga omad kulib boqmadi. Prodyuserlik qilgan xonandalarining hech biri “yorib” chiqolmadi.
Shahzoda nega bugun sahnada emas?
Xonandaning o‘zi ham ijoddan chekindi. Mish-mishlarga qaraganda, u oilasi bilan xorijga ko‘chib ketgan, turmushga chiqqan. Bu savolga oydinlik kiritish maqsadida xonandaning do‘sti va sobiq ma’muri Davron Muqimov bilan bog‘landik.
— Bugungi kunda Shahzoda hordiq chiqarmoqda. Qachondan ijodga qaytishi haqida ham ma’lumot berolmayman. Chunki u ich-ichidan ijodga qaytishni istashi kerak. Sog‘inib sahnaga qaytgandagina, haqiqiy ijod bo‘ladi. Muxlislarga faqat bir narsani ayta olaman. Balki, Shahzodaning ijodga qaytishiga ilhomning yetishmayotgani sabab bo‘lishi ham mumkin. Ishonchim komilki, u sahnaga qaytsa, san’atimizda haqiqiy “portlash” bo‘ladi, — deydi Davron Muqimov.
Shahzoda o‘z prinsiplariga amal qiladigan xonanda hisoblanadi. Masalan, u 25 yildan buyon sochining rangini o‘zgartirmaydi. Unga yorqinlik emas, tabiiy va oddiylik yoqadi.
Shahzoda O‘zbekiston davlat san’at va madaniyat institutining “Teatrshunoslik” bo‘limiga budjet asosida o‘qishga qabul qilingandi. Ammo oilaviy masalalar bois, akademik ta’til olishga majbur bo‘ldi.
U onalarga atab ikkita qo‘shiq ijro etgan. Otalar haqida negadir kuylolmaydi.
U suratga tushgan Fotima va Zuhra filmi nafaqat O‘zbekistonda, balki xorij telekanallarida ham namoyish etilgan.
Izoh (0)