• Profilga Kirish
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
Ўзбекча
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
    • USD12831.13
    • RUB161.07
    • EUR14542.8
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Toshkentda
      +30°C
      • Andijon
      • Qarshi
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Farg‘ona
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Termiz
      • Namangan
      • Toshkent
      • Navoiy
      • Toshkent vil
      • Nukus
      • Urganch
    • Daryo
      • Internet-nashr
      • Tahririyat haqida
      • Aloqa ma'lumotlari
      • Foydalanish shartlari
      • Maxfiylik siyosati
      • Yangiliklar arxivi
    • Reklama
    • Ijtimoiy tarmoqlar
      • Instagram | Rasmiy
      • Instagram | Lifestyle
      • Instagram | Sport
      • Facebook | Rasmiy
      • OK | Rasmiy
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Rus tilida
      • YouTube | Daryo Global
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • O‘zbekiston
      • Boshqalar
      • Navoiy
      • Toshkent viloyati
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Qashqadaryo
      • Surxondaryo
      • Xorazm
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Namangan
      • Farg‘ona
      • Andijon
      • Qoraqalpog‘iston
      • Toshkent sh.
      • Mehridaryo
      • Ob-havo
    • Markaziy Osiyo
      • O‘zbekiston (Mahalliy)
      • Afg'oniston
      • Qirg‘iziston
      • Qozog‘iston
      • Turkmaniston
      • Tojikiston
    • Dunyo
    • Pul
      • Biznes
      • Iqtisodiyot
      • Moliya
      • Kripto
    • Madaniyat
      • Kino
      • Kitob
      • Musiqa
      • Shou-biznes
    • Layfstayl
      • Ayollar sahifasi
        • Farzand
        • Go‘zallik
        • Karyera
        • Maslahatlar
        • Moda
        • Retseptlar
      • Texnologiyalar
        • Arxitektura
        • Gadjetlar
        • Ilm-fan
        • Koinot
        • Media
      • Avto
      • Qo‘ziqorin
      • Sayohat
      • Salomatlik
      • Ta’lim
        • Abituriyent
        • Ingliz tilini o’rganamiz
    • Sport
      • Futbol
      • UFC
      • Boks
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    O‘zbekiston

    “Xatoni tuzatish xatodan qimmatga tushmasligi kerak”. Tilshunos Baxtiyor Mengliyev lotin alifbosidagi islohotlarga qarshi chiqdi

    “‘Lotin yozuviga asoslangan o‘zbek alifbosini joriy etish to‘g‘risida’gi qonunga o‘zgartirishlar kiritish haqida”gi qonun loyihasi jamoatchilik muhokamasi uchun e’lon qilingani to‘g‘risida xabar berilgandi. Filologiya fanlari doktori, professor Baxtiyor Mengliyev lotin alifbosidagi islohotlarga qarshi chiqdi.

    Foto: “Kun.uz”

    Foto: “Kun.uz”
    Alifbo masalasi, qo‘yib bersang, har doim ham munozarali mavzu. Birorta tilning alifbosi mukammal emas, boz ustiga, rivojlangan xalqlarning alifbosi yanada g‘arib. Ayniqsa, bizning o‘zbek tilimiz kabi murakkab tarkibli (kamdan kam uchraydigan ko‘p lahjalilik) tillarning alifbosini takomillashtirishga urinish samara bermaydi. Chunki barcha lahjalarning fonetik xususiyatini grafik ifodalash mumkin emas.

    Dunyo tillari sun’iy intellekt tiliga aylanib ketayotgan bir zamonda bizning hanuz alifbo muammosiga o‘ralashib yotishimiz esa yanada achinarli holat.

    Amaldagi alifboga xalqimiz, nima bo‘lganda ham, ko‘nikdi (aslida lotin harf shakllaridan kirill harf shakllari mukammalroq). Endi hamma ko‘nikkan bir paytda yana millat tinchini buzishning nima keragi bor!? Shuningdek, o‘zgartirishning musbat va manfiy tomonlarini hisob-kitob qilmasdan, ola-tasir ish ko‘rish to‘g‘ri emas.

    Men alifboni isloh qilish masalasida quyidagilarni alohida ta’kidlashni istar edim:

    • Oldimizda shuncha katta muammolar turganda foydasidan zarari ko‘p bu isloh mutlaqo ortiqcha.
    • ‘Yangilangan’ alifboni qanday joriy qilamiz? Birdan qilib bo‘lmasligi aniq, chunki bunga qancha ko‘p mablag‘ ketishini tasavvur ham qilib bo‘lmaydi; yoki bu ham o‘n yillar mobaynida ‘bosqichma-bosqich’ amalga oshiriladimi?
    • Isloh muammosini ko‘tarib chiqayotganlarning o‘zlari lotin imlosida yolchitib yozayotganmikan (qancha isloh qilinmasin, ularning o‘zlari baribir kirillda yozishadi, bu aniq).
    • Isloh sababli alifboda hozirgidan ko‘proq yangi muammolar paydo bo‘lmasligiga tashabbuskorlar kafolat berishadimi?
    • Masala kun tartibiga qo‘yilgan zahoti muvaffaqiyatsiz yakun topishi ko‘rinib turibdi.
    • Tilshunoslik masalasini ijtimoiy muammoga aylantirmaylik, aksincha ijtimoiy muammolar yechimiga tilshunoslik bilan ko‘maklashaylik.
    Men tilshunos sifatida alifboni isloh qilishga qarshiman.

    Baxtiyor Mengliyev, filologiya fanlari doktori, professor

    Eslatib o‘tamiz, hukumat qarori bilan 2023-yil 1-yanvardan boshlab barcha tashkilotlarda ish yuritishda lotin yozuviga asoslangan o‘zbek alifbosiga to‘liq o‘tilishi belgilangan. Bundan tashqari, markaziy, mahalliy bosma va elektron OAV, internet saytlari, nashriyotlar, matbaa korxonalari faoliyati to‘liq lotin yozuviga asoslangan o‘zbek alifbosiga o‘tkaziladi.

    Mavzuga doir:

    • “Uzog‘i bilan ikki yilda to‘liq lotin yozuviga o‘tishimiz kerak” – Inomjon Azimov kirill-lotin muammosi haqida
    • “Lotin alifbosiga o‘tishga siyosiy motivlar sabab bo‘lgan” — adliya vaziri maslahatchisi Shahnoza Soatova

    20.03.2021, 13:12   Izoh (0)   22690
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Izoh (0)

    Kirish
    Javob qoldiring Bekor qilish

    Mavzuga doir

    Chimyonda oxirgi 40 yillikda to‘rtinchi marta eng ko‘p hajmda qor ko‘chkilari kuzatildi

    20.03.2021, 12:40

    Jizzaxda elektr qarmoqda baliq ovlab, hayvonot dunyosiga 10 mln so‘m zarar yetkazgan shaxslarga chora ko‘rildi

    20.03.2021, 12:30

    Andijonda “Agrobank” xodimi 219,5 mln so‘mni talon-toroj qilgani aniqlandi

    20.03.2021, 11:33

    O‘zbekistonda 2021-yildagi yangi antirekord — bir sutkada 126 kishida koronavirus aniqlandi

    20.03.2021, 10:51

    Surxondaryodagi “Sharg‘unko‘mir” generatorining ikki akkumulyatori o‘g‘irlab ketildi

    20.03.2021, 09:30

    Farg‘onada ichki ishlar organlariga ishga kiritib qo‘yish uchun ayoldan 2 ming dollar talab qilganlar qo‘lga olindi

    20.03.2021, 07:59
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Sizning muammoingiz yechimi


    Ipoteka Bank OTP Group o‘zini o‘zi band qilganlarga yangi ipoteka dasturini ishga tushirdi: hujjatlarsiz, asabbuzarliksiz, samarali natijalar bilan


    InfinBANK Visa Direct orqali xalqaro pul o‘tkazmalariga qo‘yilgan limitlarni oshirdi 


    Tarmoqda bolalar xavfsizligi : Octobankdan maslahatlar


    Acıbadem shifoxonalar tarmog‘ida qon kasalliklarini zamonaviy davolash usullari: leykoz va boshqa kasalliklar


    Kapitalbank xodimlarining raqamli ko‘nikmalarini rivojlantirmoqda 


    Oqtepa Lavashdan “Kulgili narxlar”: sevimli taomlar — har bir pozitsiya 10 mingdan 20 ming so‘mgacha bo‘lgan maxsus narxlarda


    “Akkermann sement” xalqaro forumi: qurilish materiallari sohasidagi muammolar keng tahlil qilindi


    “O‘zbekinvest” IUA aʼzosiga aylandi va Londonning global sug‘urta bozorida o‘z mavqeini mustahkamladi


    UZTELECOM 10 Gbit/s tezlikdagi uy internetini foydalanuvchilarga taqdim etdi


    Eng chuqur g‘or, eng baland ko‘prik va eng sirli maskan – Namanganga boramiz


    Ilg‘or qurilish texnologiyalari asosida qad rostlayotgan Quyi Chotqol GES


    Jamg‘armalar bilan qanday ishlash zarur: bank omonatlari, aksiyalar yoki investitsion paketlar? (davomi)


    Abadiy ishonchlilik va xavfsizlik: GWM sohaning yangi standartlarini joriy etmoqda


    Chery gazga o‘tmoqda: kafolat to'liq saqlanib qolinadi, o‘rnatish esa 31 maygacha bepul! 


    “Biznesni rivojlantirish banki” biznes uchun qulay innovatsion bank bo‘lishga intilmoqda

     

    Tavsiya etamiz

    “Ikki xonali uy uchun 715 mln so‘mdan”. “Daryo”dagi maqoladan so‘ng poytaxt hokimligi uysiz qolgan aholiga xonadon sotib olish uchun mablag‘ ajratdi

    28 may, 21:15

    Budapesht fasadlari: sanʼat ko‘chada yashaydi (foto)

    27 may, 10:00

    Gestapo va KGB xizmatida bo‘lgan buxorolik “Shtirlits”

    26 may, 19:00

    Ayol ovchilardan ilg‘or samolyotlarga qadar — Ukraina rus Shahed’larini qanday ovlaydi?

    19 may, 20:10
     
     
     

    So‘nggi yangiliklarga o‘tish

    “An-Nassr” Ronaldu klubdan ketishini e’lon qilishga tayyorlamoqda — Marca

    Sport | 29 may, 14:12

    Chery gazga o‘tmoqda: kafolat to'liq saqlanib qolinadi, o‘rnatish esa 31 maygacha bepul!

    Reklama | 29 may, 13:30

    Moskva viloyatida O‘zbekiston va Rossiya muzeylarining bir asrlik noyob suratlari ko‘rgazmasi ochildi

    Madaniyat | 29 may, 14:06

    O‘zbekistonda may oyida qancha pensiya to‘langani ochiqlandi

    Iqtisodiyot | 29 may, 14:05

    O‘zbekistonda Italiya yetakchi kompaniyalari bilan Texnologik sheriklik dasturini ishga tushirish taklif qilindi

    O‘zbekiston | 29 may, 13:56

    Fransiyada 299 nafar bolani zo‘rlagan jarroh 20 yilga qamaldi

    Dunyo | 29 may, 13:35

    Abadiy ishonchlilik va xavfsizlik: GWM sohaning yangi standartlarini joriy etmoqda

    Reklama | 29 may, 12:00

    “Sun’iy intellektdan umumbashariyat manfaatlari yo‘lida oqilona va samarali foydalanish zarur” — Shavkat Mirziyoyev

    O‘zbekiston | 29 may, 13:05

    U-23 Osiyo Kubogi saralashiga qur’a tashlandi. O‘zbekiston E guruhidan joy oldi

    Sport | 29 may, 13:00

    Samarqandda Italiya bosh vazirini rasmiy kutib olish marosimi bo‘lib o‘tdi (foto)

    O‘zbekiston | 29 may, 12:48
    Daryo About Us

    “Daryo” internet-nashrining (O‘zbekiston matbuot va axborot agentligi (O‘zMAA, hozirgi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi) tomonidan 13.03.2015 yil sanasida 0944-sonli guvohnoma bilan ommaviy axborot vositasi sifatida ro‘yxatga olingan. Matnli materiallarni to‘liq ko‘chirish yoki qisman iqtibos keltirishga, shuningdek, fotografik, grafik, audio va/yoki videomateriallaridan foydalanishga “daryo.uz” saytiga giperhavola mavjud bo‘lgan va/yoki “Daryo” internet-nashrining muallifligini ko‘rsatuvchi yozuv ilova qilingan taqdirda yo‘l qo‘yiladi. Chop etiladigan ba’zi ma’lumotlar 18 yoshga to‘lmagan foydalanuvchilarga mo‘ljallanmagan bo‘lishi mumkin. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» MChJ, 2013–2025

    Yosh bo‘yicha cheklov

    Xato topdingizmi? Ctrl+Enter’ni bosing

    • Foydalanish shartlari
    • Maxfiylik siyosati
    • Reklama
    Nimani qidiramiz?

    Sign In or Register

    Xush kelibsiz!

    Tizimga kiring yoki Roʻyxatdan oʻting.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Roʻyxatdan oʻting

    Roʻyxatdan oʻtganmisiz? Login.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Sizga parol elektron pochta orqali yuboriladi.

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Matnda xato topdingizmi?

    ×

    Rahmat. Biz sizning xabaringizni oldik va xatoni imkon qadar tezroq tuzatamiz.