O‘zbekiston kichik quvvatli AES qurilishi uchun hududni tasdiqladi

O‘zbekiston kichik quvvatli AES qurilishi uchun hududni tasdiqladi, deb xabar bermoqda “Uzatom” agentligi.

Ma’lum qilinishicha, 6-may kuni Energetika xavfsizligi masalalari bo‘yicha prezident maslahatchisi Alisher Sultonov raisligida kichik quvvatli atom elektr stansiyasi (AES) qurilishi loyihasini amalga oshirishga bag‘ishlangan operativ shtab va ilmiy-texnik kengashning qo‘shma yig‘ilishi bo‘lib o‘tdi.

Yig‘ilish davomida loyiha doirasidagi asosiy yo‘nalishlar, jumladan, texnik, tashkiliy va infratuzilmaviy masalalar muhokama qilindi. “Atomstroyeksport” AJ bilan tuzilgan shartnoma asosida olib borilayotgan ishlarning joriy holatini yorituvchi taqdimot namoyish etildi. Unda loyihalash bosqichlari, tayyorgarlik ishlari va xalqaro hamkorlik borasidagi natijalar ko‘rib chiqildi.

Muhokamalar chog‘ida qurilish-montaj bazasini tashkil etish, yer bo‘limlarini ajratish, tashqi infratuzilmani ta’minlash kabi masalalar yuzasidan mahalliy hokimiyatlar va pudrat tashkilotlari bilan yaqin hamkorlik zarurligi ta’kidlandi.

Ilmiy-texnik kengash tomonidan loyiha joylashadigan maydon — Jizzax viloyati Forish tumani rasman tasdiqlandi. Bu tanlov mintaqaviy energetika ehtiyojlarini hisobga olgan holda elektr energiyasi ishlab chiqarishni optimallashtirish imkonini beradi.

Shuningdek, yig‘ilishda O‘zbekistonning tabiiy uran resurslaridan foydalanish orqali yadro yoqilg‘isi ishlab chiqarish istiqbollari muhokama qilindi. Bu esa loyiha iqtisodiy samaradorligini oshirish hamda mamlakatning energetik mustaqilligini mustahkamlashga xizmat qiladi.

Loyiha doirasida yuqori sifatli va xalqaro standartlarga mos hujjatlarni tayyorlash maqsadida muntazam ishchi yig‘ilishlar o‘tkazilmoqda. Muhandislik tadqiqotlari, seysmik monitoring, gidrologik va boshqa tabiiy muhit bo‘yicha kuzatuvlar davom etmoqda.

Yig‘ilish yakunida barcha ishtirokchilar kichik quvvatli atom elektr stansiyasi qurilishi loyihasini muvaffaqiyatli amalga oshirishga to‘liq tayyor ekanliklarini bildirgan holda, belgilangan vazifalarni izchil davom ettirishga kelishib oldi.

AES energiya mustaqilligini ta’minlashda yangi imkoniyat

Ma’lumotlarga ko‘ra, dunyoda birinchi bo‘lib Rossiyada 1954-yilda quvvati 6 MVt bo‘lgan AES ishga tushirilgan. Oradan 70 yildan ortiq vaqt o‘tib, AES imkoniyatlaridan foydalanadigan mamlakatlar soni anchaga ko‘paydi. 

Bugunga kelib dunyoning 32 ta mamlakatida umumiy quvvati jami 377 GVt bo‘lgan 417 ta atom reaktorlari faoliyatini davom ettirmoqda. Shuningdek, 61 ta atom reaktorlari qurilish jarayonida.

AES qurgan va ulardan to‘liq foydalanayotgan mamlakatlar ro‘yxatiga Yaponiya, Janubiy Afrika, Janubiy Koreya, Shvetsiya, Shveysariya, Fransiya, Turkiya, AQSH, Rossiya, Pokiston, Eron, Xitoy, Hindiston, Germaniya, Angliya, Belarus va boshqa davlatlar kiradi. Aynan shu davlatlar qurilgan AES hisobiga o‘zlarining energiya mustaqilligini ta’minlagan hamda iqtisodiy o‘sishda sezilarli natijalarga erishgan.

So‘nggi yillarda O‘zbekiston ham ko‘plab rivojlangan mamlakatlar qatori zamonaviy AES qurish borasida bir qancha loyihalarni boshlagan edi. Kuni kecha davlat rahbariga mazkur masalaga daxldor bo‘lgan mas’ullar tomonidan respublikada atom energetikasini rivojlantirishga qaratilgan vazifalar ijrosi yuzasidan axborot berildi. 

AESda ishlab chiqarilgan elektr energiyasi narxi an’anaviy energiya resurslariga (gaz, ko‘mir, mazut) nisbatan barqaror, arzon, ekologik toza elektr manbai hisoblanadi.

Shu bilan birga AESlarning uglevodorodli yoqilg‘i qo‘llaniladigan an’anaviy elektr stansiyalariga nisbatan yana bir afzalligi kam hajmdagi yoqilg‘i sarf qilgan holda ulkan miqdorda energiya ishlab chiqarish xususiyatiga ega ekani.

Atom elektr stansiyalarini qurish istiqbolli loyiha bo‘lib, kelajak avlod uchun energiya xavfsizligini ta’minlashda muhim zamin yaratadi.