• Profilga Kirish
  • 1751972643_633.png 1751972643_245.png 1751959824_218.svg 1751959824_520.svg

  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
Ўзбекча
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
    • USD12653.48
    • RUB159.75
    • EUR14871.64
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Toshkentda
      +31°C
      • Andijon
      • Qarshi
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Farg‘ona
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Termiz
      • Namangan
      • Toshkent
      • Navoiy
      • Toshkent vil
      • Nukus
      • Urganch
    • Daryo
      • Internet-nashr
      • Tahririyat haqida
      • Aloqa ma'lumotlari
      • Foydalanish shartlari
      • Maxfiylik siyosati
      • Yangiliklar arxivi
    • Reklama
    • Ijtimoiy tarmoqlar
      • Instagram | Rasmiy
      • Instagram | Lifestyle
      • Instagram | Sport
      • Facebook | Rasmiy
      • OK | Rasmiy
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Rus tilida
      • YouTube | Daryo Global
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • O‘zbekiston
      • Boshqalar
      • Navoiy
      • Toshkent viloyati
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Qashqadaryo
      • Surxondaryo
      • Xorazm
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Namangan
      • Farg‘ona
      • Andijon
      • Qoraqalpog‘iston
      • Toshkent sh.
      • Mehridaryo
      • Ob-havo
    • Markaziy Osiyo
      • O‘zbekiston (Mahalliy)
      • Afg'oniston
      • Qirg‘iziston
      • Qozog‘iston
      • Turkmaniston
      • Tojikiston
    • Dunyo
    • Pul
      • Biznes
      • Iqtisodiyot
      • Moliya
      • Kripto
    • Madaniyat
      • Kino
      • Kitob
      • Musiqa
      • Shou-biznes
    • Layfstayl
      • Ayollar sahifasi
        • Farzand
        • Go‘zallik
        • Karyera
        • Maslahatlar
        • Moda
        • Retseptlar
      • Texnologiyalar
        • Arxitektura
        • Gadjetlar
        • Ilm-fan
        • Koinot
        • Media
      • Avto
      • Qo‘ziqorin
      • Sayohat
      • Salomatlik
      • Ta’lim
        • Abituriyent
        • Ingliz tilini o’rganamiz
    • Sport
      • Futbol
      • UFC
      • Boks
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Layfstayl

    Sovuq ob-havo inson organizmiga qanday ta’sir o‘tkazadi?

    Jahon prognoz markazlarining dastlabki hisob-kitoblariga ko‘ra, Ural va G‘arbiy Qozog‘iston orqali Rossiyasining shimoliy Yevropa hududlaridan 9—10-dekabr kunlari O‘zbekistonning shimoliy hududlariga, 11—12-dekabrda esa butun respublika hududiga juda sovuq havo massasi kirib kelishi kutilmoqda. Sovuq ob-havoda organizmda qanday o‘zgarishlar yuz beradi? Nima uchun qishda boshni, lab va qo‘llarni himoya qilish kerak? Quyida Elle nashri eksperti Deniel Atkinson ma’lumotlariga asoslanib ushbu savollarga javob izlaymiz.

    Foto: Elle
     

    Ma’lum bo‘lishicha, past harorat organizmning turli qismlariga turli xil ta’sir ko‘rsatadi.

    Miya

    Miyadagi gipotalamus sovuqqa sezgir nerv signallariga javob beradi, tana haroratini tartibga solish va muhim organlarni issiq tutish uchun gormonlar chiqaradi. Shu bilan birga, past haroratdan qon tomirlari torayadi. Organizm uzoq vaqt davomida qattiq sovuqqa (gipotermiya) ta’sir qilganda, gipotalamusning funksiyasi fikrlash jarayoniga ta’sir qilishi mumkin, shuning uchun sovuqdan muzlagan odam aniq fikrlash qobiliyatini yo‘qotadi.

    Yurak

    Qish mavsumida isinish uchun ko‘proq kislorod olish va hayotiy organlar atrofida ko‘proq qon aylanishi kerak bo‘ladi, shuning uchun yurak bu ehtiyojni qondirish uchun tezroq ishlaydi.

    Oyoq va qo‘l barmoqlari

    Qon aylanishining buzilishi, ayniqsa, qo‘l va oyoq barmoqlariga ta’sir qiladi. Bu darhol seziladi, chunki barmoqlar oqarib, keyin ko‘k rangga kiradi, uvushish va oxir-oqibat muzlashga olib keladi. Murakkab holatlarda uzoq vaqt davomida salbiy haroratga duchor bo‘lgan to‘qimalar o‘lishi mumkin (nekroz boshlanadi) va bu jarrohlik yo‘li bilan olib tashlashni talab qiladi.

    Soch

    Gipotalamus tomonidan chiqariladigan gormonlar inson terisida izolyator vazifasini bajaradi va tana haroratini ushlab turadi. Sovuqda sochlar tana haroratidan ajralib qoladi va terida sovqotish paydo bo‘ladi.

    Burun

    Burun ichidagi teri sovuq havoda qurib, yorilib, yallig‘lanishi mumkin.

    O‘pka

    Odatda burun, og‘iz va tomoq o‘pkaga yetib borguncha havoni isitadi va namlaydi. Ammo havo juda sovuq bo‘lsa, u isinishga vaqt topolmaydi, buning natijasida nafas olish yo‘llarining mushak to‘qimalari qurishi va spazm paydo bo‘lishi mumkin. Bu nafas olish va yo‘talishda qiyinchiliklarga olib keladi. Shuning uchun quruq sovuq havo astma xurujlarini kuchaytirishi mumkin.

    Lablar

    Sovuqda lablarning yupqa terisi qurib, yorilib ketishi mumkin. Shuning uchun uni odatdagidan ko‘ra ehtiyotkorlik bilan himoya qilishni unutmaslik lozim.

    Muskullar

    Sovuq ob-havoning dastlabki daqiqalarida organizmda mushaklarning majburiy qisqarishi paydo bo‘lishi mumkin — bu organizm energiya ishlab chiqarishi va qon aylanishini oshirish uchun zarurdir. Shu bilan birga, yengil titroq hissi kuzatiladi. Organizm past haroratga o‘rganib qolgandan so‘ng titroq yo‘qoladi.

    Tomirlar

    Kislorodni muhim organlarga tezda yetkazib berish uchun qon tomirlari torayadi. Gipotalamus tomonidan chiqariladigan gormonlar tomirlarga shunday signal beradi — hayotiy organlarga qon oqimini ta’minlash. Ammo o‘ta muhim bo‘lmagan organlar yetarli kislorod ololmaydi. Organizmning bu qismlariga oyoq-qo‘llar kiradi.

    Teri

    Sovuq havo allergik reaksiyaga olib kelishi mumkin. Bunda terida qizil, toshmaga o‘xshash dog‘lar paydo bo‘ladi.

    Peshob chiqarish tizimi

    Sovuqda hojatxonaga tez-tez boradigan bo‘lsangiz, hayron bo‘lmang. Buning sababi shundaki, qon bosimi ortishi buyraklar qondan ko‘proq suyuqlikni filtrlashiga olib keladi, bu esa peshob chiqarishga bo‘lgan ehtiyojni oshirishi mumkin.

    Sovuq ob-havoda nimalar tavsiya etiladi?

    Doktor Atkinson sovuq havoda sog‘liqni himoya qilish uchun ehtiyot choralarini ko‘rish juda muhimligi haqida ogohlantirdi. Chunki haroratning kuchli pasayishida organizm kasalliklarga ko‘proq moyil bo‘ladi. “Sovuqda sog‘liq uchun tug‘iladigan jiddiy xavflarni bilish va himoya qilish uchun tegishli choralarni ko‘rish muhimdir”, — deydi mutaxassis.

    06.12.2023, 10:50   Izoh (0)   26120
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Izoh (0)

    Kirish
    Javob qoldiring Bekor qilish

    Mavzuga doir

    Kechasi sovuq qotadiganlar uchun uyqu bo‘yicha mutaxassislardan 7 ta maslahat

    27.01.2023, 19:15

    Folga ekran, pardalar va elektr ko‘rpa: Sovuq uyni isitishning noodatiy usullari

    17.02.2023, 12:04

    Sovuq mavsumda organizmni energiya bilan ta’minlab, tetiklashishga hissa qo‘shadigan mahsulotlar

    04.12.2023, 16:29

    Evjen va O‘zchivit, Erchel va Bursin: bir-birini suratga olish maydonchasida sevib qolgan turk serialidagi juftliklar (foto)

    06.12.2023, 09:47

    Qirol Lyudovik XV, detektiv Puaro, harbiy fotograf, professor — Jonni Depp turli obrazlarda namoyon bo‘lgan yangi filmlar (foto)

    05.12.2023, 10:50

    “Yer Quyosh atrofida emas, mening atrofimda aylanadi”. Gollivudning chidab bo‘lmas darajadagi eng takabbur yulduzlari (foto)

    05.12.2023, 09:50
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Sizning muammoingiz yechimi


    Mobiuz — 8 milliondan ortiq abonentlar tanlovi 


    “Euromoney” talqinida “O‘zsanoatqurilishbank” O‘zbekistonning eng yaxshi banki deb e’tirof etildi


    Biznes va tadbirkorlik oliy maktabi magistratura dasturlariga qabul jarayonlari davom etayotganini ma’lum qiladi


    OKMKda yangi sulfat kislota sexi qurilmoqda


    Visa Kapitalbank bilan Xitoyga: WeChat Pay va Alipay orqali naqd pulsiz to‘lovlar – erkin, oson va xavfsiz


    Vaqt sinovidan o‘tgan tarmoq: 33-yillik faoliyat, 12 million foydalanuvchi tanlovi va mobil aloqaning yangi arxitekturasi


    O‘zbekistonda tibbiy sug‘urta nima uchun zarur: shifokor qarashi va Neo Insurance tajribasi


    Yandex Music’da jazirama kayfiyat uchun maxsus “Chilla” bo‘limi paydo bo‘ldi


    Mirzo Ulug‘bek tumanida joylashgan yirik ko‘chmas mulk auksionga qo‘yildi


    Kia Sonet va ADM Global: O‘zbekiston avtomobil klasterini mahalliylashtirilishiga qariyb 260 mln AQSH dollari miqdorida sarmoya


    “O‘zbekinvest” sug‘urta kompaniyasi 2025-yilning I yarim yilligi yakunlarini eʼlon qildi


    “Biznesni rivojlantirish banki” 2025 yilda 138 mingdan ortiq fuqaro bandligini ta’minladi


    Navoiy innovatsiyalar universiteti 2 milliard so‘mlik grant dasturini e’lon qildi 


    Sug‘urta sohasidagi uzoq kutilgan islohotlar: manfaatlar qonun himoyasida 


    “Biznesni rivojlantirish banki” BMT Taraqqiyot Dasturi bilan hamkorlik qiladi

     

    Tavsiya etamiz

    Audio Icon

    Andijoncha hotamtoylik: “Dunyo sadolari”ga sarflanayotgan milliardlar va shubhali shartnomalar

    24 iyul, 21:25

    “Rossiya allaqachon katta og‘alik maqomini yo‘qotib bo‘ldi”. Ukraina urushi postsovet hududida nimalarni o‘zgartirdi?

    24 iyul, 15:15

    Nildan Frot daryosigacha: maxfiylikdan tobora reallikka aylanib borayotgan “Katta Isroil” konsepsiyasi

    22 iyul, 12:22

    KGB soxtalashtirgan jinoyat – SSSR parchalanishi arafasida o‘lim jazosi berilgan qariya kim edi?

    21 iyul, 21:06
     
     
     

    So‘nggi yangiliklarga o‘tish

    “Qaytmas bo‘lib ketdi”. Rossiyaning yagona aviatashuvchisi sotilishi yoki utilizatsiya qilinishi mumkin

    Dunyo | 26 iyul, 23:07

    UFC on ABC 9. Abu-Dabidagi musobaqaning ilk janglarining birida o‘ziga xos natija qayd etildi

    Sport | 26 iyul, 23:06

    “Barselona” tarixidagi eng yaxshi futbolchilar reytingi tuzildi

    Sport | 26 iyul, 22:46

    Fabrika matolarga ishlatilgan suvni kanalga tashlagan — Andijondagi kanaldan nega ko‘pik oqqaniga izoh berildi

    O‘zbekiston | 26 iyul, 22:35

    AQSH Isroilni himoyalash uchun sarflagan havo mudofaa raketalarini tiklashga 1 yil va 2 mlrd dollar kerak — WSJ

    Dunyo | 26 iyul, 22:32

    Ukraina armiyasiga 23 ming zirhli transport vositasi kerak — OAV

    Dunyo | 26 iyul, 22:13

    Gaz va elektr tokini behuda sarflaganlar javobgarlikka tortiladi — Bosh prokuratura

    O‘zbekiston | 26 iyul, 22:07

    Mahkumni ozodlikka chiqarib berish uchun 30 ming dollar talab qilgan advokat qo‘lga olindi

    O‘zbekiston | 26 iyul, 22:02
    Daryo About Us

    “Daryo” internet-nashrining (O‘zbekiston matbuot va axborot agentligi (O‘zMAA, hozirgi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi) tomonidan 13.03.2015 yil sanasida 0944-sonli guvohnoma bilan ommaviy axborot vositasi sifatida ro‘yxatga olingan. Matnli materiallarni to‘liq ko‘chirish yoki qisman iqtibos keltirishga, shuningdek, fotografik, grafik, audio va/yoki videomateriallaridan foydalanishga “daryo.uz” saytiga giperhavola mavjud bo‘lgan va/yoki “Daryo” internet-nashrining muallifligini ko‘rsatuvchi yozuv ilova qilingan taqdirda yo‘l qo‘yiladi. Chop etiladigan ba’zi ma’lumotlar 18 yoshga to‘lmagan foydalanuvchilarga mo‘ljallanmagan bo‘lishi mumkin. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» MChJ, 2013–2025

    Yosh bo‘yicha cheklov

    Xato topdingizmi? Ctrl+Enter’ni bosing

    • Foydalanish shartlari
    • Maxfiylik siyosati
    • Reklama
    Nimani qidiramiz?

    Sign In or Register

    Xush kelibsiz!

    Tizimga kiring yoki Roʻyxatdan oʻting.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Roʻyxatdan oʻting

    Roʻyxatdan oʻtganmisiz? Login.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Sizga parol elektron pochta orqali yuboriladi.

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Matnda xato topdingizmi?

    ×

    Rahmat. Biz sizning xabaringizni oldik va xatoni imkon qadar tezroq tuzatamiz.