• Profilga Kirish
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
Ўзбекча
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
    • USD12694.97
    • RUB161.6
    • EUR14878.5
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Toshkentda
      +25°C
      • Andijon
      • Qarshi
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Farg‘ona
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Termiz
      • Namangan
      • Toshkent
      • Navoiy
      • Toshkent vil
      • Nukus
      • Urganch
    • Daryo
      • Internet-nashr
      • Tahririyat haqida
      • Aloqa ma'lumotlari
      • Foydalanish shartlari
      • Maxfiylik siyosati
      • Yangiliklar arxivi
    • Reklama
    • Ijtimoiy tarmoqlar
      • Instagram | Rasmiy
      • Instagram | Lifestyle
      • Instagram | Sport
      • Facebook | Rasmiy
      • OK | Rasmiy
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Rus tilida
      • YouTube | Daryo Global
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • O‘zbekiston
      • Boshqalar
      • Navoiy
      • Toshkent viloyati
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Qashqadaryo
      • Surxondaryo
      • Xorazm
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Namangan
      • Farg‘ona
      • Andijon
      • Qoraqalpog‘iston
      • Toshkent sh.
      • Mehridaryo
      • Ob-havo
    • Markaziy Osiyo
      • O‘zbekiston (Mahalliy)
      • Afg'oniston
      • Qirg‘iziston
      • Qozog‘iston
      • Turkmaniston
      • Tojikiston
    • Dunyo
    • Pul
      • Biznes
      • Iqtisodiyot
      • Moliya
      • Kripto
    • Madaniyat
      • Kino
      • Kitob
      • Musiqa
      • Shou-biznes
    • Layfstayl
      • Ayollar sahifasi
        • Farzand
        • Go‘zallik
        • Karyera
        • Maslahatlar
        • Moda
        • Retseptlar
      • Texnologiyalar
        • Arxitektura
        • Gadjetlar
        • Ilm-fan
        • Koinot
        • Media
      • Avto
      • Qo‘ziqorin
      • Sayohat
      • Salomatlik
      • Ta’lim
        • Abituriyent
        • Ingliz tilini o’rganamiz
    • Sport
      • Futbol
      • UFC
      • Boks
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Iqtisodiyot

    “Iqtisodiyotning sekinlashtirilishi”— O‘zbekistonda asosiy stavka keskin oshdi. Bu nimani anglatadi va nimaga ta’sir qiladi?

    Avvalroq 17-mart kuni Markaziy bank asosiy stavkani bir yo‘la 14 foizdan 17 foizga ko‘tarishga qaror qilgani haqida xabar berilgandi. Buning ahamiyati nimada va O‘zbekiston hayoti qanchalik o‘zgarishi —“Daryo” sharhida.

    Foto: “Daryo” / Madina Nurman

    Foto: “Daryo” / Madina Nurman

    Asosiy stavka o‘zi nima va u nimalarga ta’sir qiladi?

    Markaziy bank asosiy stavkasi O‘zbekiston hayotiga jiddiy ta’sir qiladi. 

    Mazkur stavkaga mamlakatdagi qolgan barcha stavkalar (omonatlar, kreditlar va h.k)  bog‘liqdir. Stavka talab va taklifni o‘zgartiradi, ular esa, o‘z navbatida, aholi va biznes qarorlariga. Bularning barchasi esa narxlar o‘z ta’sirini ko‘rsatadi.

    Asosiy stavka nafaqat O‘zbekiston, balki xorijdagi vaziyatdan kelib chiqqan holda Markaziy bank tomonidan belgilanadi. 

    Uning darajasi inflyatsiya (narxlar o‘zgarishi) bilan kuchli aloqador. Agar narxlar o‘ssa, stavka ham ko‘tariladi, agar pasaysa – u ham pasayadi.

    Stavka mablag‘larni jalb qilish qanchaga baholanishini ko‘rsatadi. U qanchalik yuqori bo‘lsa, likvidlik ham shunchalik baland bo‘ladi. Likvidlik qanchalik baland bo‘lsa, kreditlar va omonatlar bo‘yicha stavkalar ham shunchalik yuqori bo‘ladi.

    17 foiz — bu ko‘pmi, kammi? 

    O‘zbekistonda asosiy stavka 1994-yildan beri belgilanadi. 1990-yillarda iqtisodiyot bozor qonunlariga o‘tgan davrda ushbu ko‘rsatkich 300 foizga yetgan edi.

    Vaqt o‘tishi bilan stavka pasayib, hatto 9 foizgacha tushgan, biroq o‘sha yillardagi O‘zbekiston iqtisodiyotining o‘ziga xos xususiyatlari hisobga olinadigan bo‘lsa, ushbu raqamlar shubhali hisoblanadi.

    2017-yilda islohotlar boshlanib, erkin konvertatsiya joriy etilganda, stavka 14 foiz etib belgilangan edi. O‘shandan beri u bozordagi real vaziyatga qarab o‘zgarib boradi.

    Ayni paytdagi o‘sish tarixiy hodisa – oxirgi marta stavka 2018-yili ko‘tarilgan edi. Bundan tashqari, 2004-yildan beri birinchi marta stavka 16 foizdan yuqori bo‘ldi.

    Markaziy bank stavkani nima uchun ko‘tardi va endi nimalar o‘zgaradi?

    Asosiy stavkaning ko‘tarilishi inflyatsiyani nazoratga olish va uni pasaytirishga imkon beradi. Bu O‘zbekistonda narxlarning keskin oshib ketshining oldini olish uchun amalga oshiriladi. 

    Biroq ushbu jarayonning salbiy oqibatlari ham bor: aholining xarid qobiliyati va iqtisodiyotning rivojlanish sur’atlari sekinlashadi.

    Yuqori stavkaning asosiy oqibatlari:

    • kreditlar bo‘yicha yuqori stavkalar;
    • bank depozitlari bo‘yicha yuqori stavkalar;
    • iqtisodiyot va ishlab chiqarishning sekinlashishi;
    • xarid qobiliyatining kamayishi;
    • inflyatsiyaning pasayishi.
     

    Sodda qilib aytganda, stavkaning oshishi iqtisodiyotning sekinlashtirilishi anglatadi. Agar bu ish qilinmasa, bozor “qizib ketib”, mislsiz inqirozlar holati yuz berishi mumkin. 

    Stavkaning 17 foizga oshishi kreditlarning avvaliga banklar, keyin korporatsiyalar, undan so‘ng esa aholi uchun ham qimmatlashishini anglatadi.

    Kreditlar qimmat bo‘lgani uchun qarz olish hajmi qisqaradi. Biznes kreditlash ham, iste’mol kreditlash ham kamayadi. 

    Kreditlar umumiy olganda qimmatroq bo‘ladi. Masalan, fevral oyida O‘zbekistonda avtokredit bo‘yicha foiz stavkalari 22-27 foizni tashkil qilgan edi. Endilikda esa, ular 25-30 foizni yoki undan yuqori bo‘ladi. 

    Markaziy bank stavkani ko‘tarish orqali O‘zbekistonni global iqtisodiy inqirozlardan saqlashga yoki hech bo‘lmaganda kichik zarar bilan cheklanishga urinmoqda.

    17.03.2022, 14:25   Izoh (0)   21674
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Izoh (0)

    Kirish
    Javob qoldiring Bekor qilish

    Mavzuga doir

    Rossiyada defolt yuz bersa nima bo‘ladi?

    16.03.2022, 20:20

    Rossiya bug‘doy eksportini chekladi. Bu O‘zbekistonga qanday ta’sir qiladi?

    15.03.2022, 18:28

    “Biz uchun hozir yaxshi imkoniyat” — nima uchun va qanday O‘zbekiston rossiyalik IT-mutaxassislarni o‘ziga jalb qilishni boshladi?

    15.03.2022, 17:58

    Jahon oziq-ovqat tizimi barbod bo‘lish xavfi ostida — Bloomberg

    15.03.2022, 17:12

    Urush oqibatlari — dunyoda xalqaro parvozlar davomiyligi sezilarli oshdi

    14.03.2022, 21:25

    Rossiyaliklarning O‘zbekistonga ko‘chib o‘tishga bo‘lgan qiziqishi keskin oshdi

    14.03.2022, 19:28
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Sizning muammoingiz yechimi


    “Kia Go!”: Kia Sonet egalarining uchrashuvi – yil davomida birga


    Toshkent va Bangkok o‘rtasida to‘g‘ridan-to‘g‘ri aviaqatnov: Centrum Air yangi xalqaro yo‘nalishni ishga tushiradi 


    Market Yandex Go Samarqandda ishga tushdi


    “AloqaBank” yoshlar bilan ishlashga oid dasturlarni kengaytirmoqda


    BI Group va Asakabank O‘zbekistonda tijorat ko‘chmas mulki uchun biznes ipotekasini ishga tushirdi


    Faqat tekshirilgan foydalanuvchilar: nima uchun to‘lov ilovalari  shaxsni tasdiqlashni so‘raydi


    Kapitalbank investitsiyalari – O‘zbekiston yoshlari kelajagiga sarmoya


     Navoiy innovatsiyalar universiteti: zamonaviy bilim sari ishonchli qadam 


    Savdo, fintex va “yashil” loyihalar: Octobank Xitoy bilan hamkorlikni qanday yo‘lga qo‘ymoqda


    Qashqadaryo va Buxoroda amalga oshirilgan quyosh energiyasi loyihalariga 1 yil to‘lishi munosabati bilan rasmiy tadbir bo‘lib o‘tdi


    Qashqadaryoning Chimyoni – Miraki haqida siz bilmagan faktlar


    Toshkentda Sting brendi homiyligida "Formula-1" filmining premyerasi bo‘lib o‘tdi


    “Kia Go!”: Kia Sonet egalarining uchrashuvi – yil davomida birga


    Qayerga investitsiya kiritish mumkin? Qanday aktiv turlari mavjud? 


    Yoz osmonning o‘zidayoq boshlanadi: Silk Avia Toshkentdan Issiqko‘lga kunlik aviaqatnovlarni yo‘lga qo‘ymoqda

     

    Tavsiya etamiz

    NATO tarixi – dunyodagi eng qudratli harbiy tashkilotning obro‘si pasaymoqdami?

    26 iyun, 20:31
    Audio Icon

    Joy hammaga yetardi: Jeyms Kemeronga ko‘ra, “Titanik” yo‘lovchilarining omon qolish imkoniyati bo‘lgan

    25 iyun, 23:50

    “Trampning Titanigi to‘xtaydi” — Eron elchisi

    25 iyun, 13:39

    AQSHning Yaqin Sharqdagi harbiy bazalari soni nechta va qayerda joylashgan?

    24 iyun, 19:05
     
     
     

    So‘nggi yangiliklarga o‘tish

    “Daryo” videoreportaji: Ozodbek Nazarbekov Namanganda katta sahnaga qaytdi

    O‘zbekiston | 1 iyul, 00:10

    Tailandda budda rohibi o‘z hamkasbini otib o‘ldirdi

    Dunyo | 30 iyun, 23:55

    Shahrisabzda ikkita do‘kon yonib ketdi (video)

    O‘zbekiston | 30 iyun, 23:40

    Britaniyada ChatGPT tufayli ish o‘rinlari bilan bog‘liq muammolar paydo bo‘ldi

    Dunyo | 30 iyun, 23:25

    Yaponiyada qora ayiq tufayli aeroport faoliyati to‘xtab qoldi (video)

    Dunyo | 30 iyun, 23:10

    “Daryo” dayjesti: 30-iyunning eng muhim xabarlari

    O‘zbekiston | 30 iyun, 23:00

    “Operachi bo‘lish oson emas” — Aqlbek Piyazov italyan tilini o‘rgangani, musofirchilikdagi hayoti va eng ko‘p olgan gonorari haqida gapirdi (foto, video)

    Shou-biznes | 30 iyun, 22:45
    Daryo About Us

    “Daryo” internet-nashrining (O‘zbekiston matbuot va axborot agentligi (O‘zMAA, hozirgi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi) tomonidan 13.03.2015 yil sanasida 0944-sonli guvohnoma bilan ommaviy axborot vositasi sifatida ro‘yxatga olingan. Matnli materiallarni to‘liq ko‘chirish yoki qisman iqtibos keltirishga, shuningdek, fotografik, grafik, audio va/yoki videomateriallaridan foydalanishga “daryo.uz” saytiga giperhavola mavjud bo‘lgan va/yoki “Daryo” internet-nashrining muallifligini ko‘rsatuvchi yozuv ilova qilingan taqdirda yo‘l qo‘yiladi. Chop etiladigan ba’zi ma’lumotlar 18 yoshga to‘lmagan foydalanuvchilarga mo‘ljallanmagan bo‘lishi mumkin. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» MChJ, 2013–2025

    Yosh bo‘yicha cheklov

    Xato topdingizmi? Ctrl+Enter’ni bosing

    • Foydalanish shartlari
    • Maxfiylik siyosati
    • Reklama
    Nimani qidiramiz?

    Sign In or Register

    Xush kelibsiz!

    Tizimga kiring yoki Roʻyxatdan oʻting.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Roʻyxatdan oʻting

    Roʻyxatdan oʻtganmisiz? Login.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Sizga parol elektron pochta orqali yuboriladi.

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Matnda xato topdingizmi?

    ×

    Rahmat. Biz sizning xabaringizni oldik va xatoni imkon qadar tezroq tuzatamiz.