AQSH va Ukraina o‘rtasidagi mineral resurslar bo‘yicha bitimning yangi loyihasida Vashington Ukrainaning mineral resurslari va energetika aktivlarini nazorat qilishiga doir keskin talablar aks etgan. Bu haqda loyiha bilan tanishib chiqqan Financial Times va Bloomberg xabar berdi.
Ushbu loyiha 23-mart kuni Kiyevga berilgan, unda xavfsizlik kafolatlari haqida so‘z bormaydi. Kelishuv Ukrainaning barcha mineral resurslariga, jumladan, neft, gaz va mamlakatdagi asosiy energetika aktivlariga taalluqli bo‘lishi kerak.
Bundan tashqari, bitim tabiiy resurslardan foydalanish bilan bog‘liq infratuzilmani: avtomobil va temiryo‘llar, quvurlar, portlar va qayta ishlash zavodlarini qamrab oladi, deb yozmoqda FT.
Tegishli loyihalardan olingan mablag‘lar xorijiy valyutaga konvertatsiya qilinishi va chet elga yo‘naltirilishi kerak. Ukraina esa kechikish yoki nizolar yuzaga kelgan taqdirda kompensatsiya uchun javobgar bo‘ladi. Ukrainaning neft, gaz va foydali qazilmalarni qazib olish bo‘yicha loyihalaridan tushgan daromadlar ikki davlat o‘rtasida maxsus investitsiya jamg‘armasi tomonidan taqsimlanadi.
Shu bilan birga, AQSH foydani birinchi bo‘lib oladi va infratuzilma loyihalariga ustuvor huquqlarni, shuningdek, resurslarni uchinchi tomonlarga sotishga veto qo‘yish huquqini saqlab qoladi.
Kelishuv loyihasiga ko‘ra, investitsiya fondini Amerikaning Xalqaro taraqqiyotni moliyalashtirish korporatsiyasi nazorat qilishi kerak. U direktorlar kengashining besh a’zosidan uchtasini tayinlaydi va “oltin aksiya”ga ega bo‘lib, ba’zi qarorlarni bloklash huquqiga ega bo‘ladi.
Ukraina yana ikkita (direktorlar kengashi a’zolarini) tayinlaydi va fondni kundalik boshqarishga aralasha olmaydi, deydi Bloomberg.
Ukrainalik deputat Yaroslav Jeleznyak AQSHning talablari haqidagi ma’lumotni tasdiqlagan.
Ukraina va AQSH o‘rtasidagi foydali qazilmalar to‘g‘risidagi yangi bitim loyihasi mamlakatning butun hududi bo‘ylab neft va gazni qamrab oladi, degan u.
Deputat kelishuv muddatsiz amal qilishi va unga o‘zgartirishlar faqat Amerika tomonining roziligi bilan kiritilishi mumkinligini aytgan. Bundan tashqari, hujjatda AQSH tomonidan “xavfsizlik kafolatlari haqida hech narsa yo‘q”, hatto bunga ishora ham mavjud emas.
AQSHning Ukrainadagi investitsiyalar ustidan nazorati
Agar hamkorlik to‘g‘risidagi bitim qabul qilinsa, AQSH Ukrainada avtomobil va temir yo‘llar, portlar, shaxtalar qurish, neft va gaz, shuningdek, muhim foydali qazilmalarni qazib olish kabi loyihalarga investitsiyalarni nazorat qilish bo‘yicha ulkan vakolatlarga ega bo‘ladi.
Bu “Yevropa ittifoqi bilan yaqinlashishga urinayotgan” Ukrainada “AQSH iqtisodiy ta’sirining misli ko‘rilmagan darajada kengayishi”ni anglatadi.
O‘z navbatida, nomi oshkor etilmagan yuqori martabali ukrainalik amaldorlar AQSHning yangi taklifi “mamlakat suverenitetiga putur yetkazishi, foydaning chet elga chiqib ketishiga olib kelishi va Kiyevning Vashingtonga qaramligini kuchaytirishi mumkin”ligini aytdi.
Izoh (0)