Britaniyaning “Amfion” sinfiga mansub suvosti kemasi HMS Affray 1951-yil 16-aprelda halokatga uchraydi va 75 kishining hayotiga zomin bo‘ladi. “Daryo” halokatga uchraganiga 71 yil bo‘lgan kemaga oid qiziq ma’lumotlarni havola qiladi.
HMS Affray 1944-yil 16-yanvarda Birkenheddagi Cammell Laird kemasozlik kompaniyasida qurib bitkazilgan. 12-aprelda ishga tushirilgan va 1945-yil 25-noyabrda foydalanishga topshirilgan. U o‘z toifasidagi 16 kemadan biri bo‘lib, dastlab Tinch okeanida Yaponiyaga qarshi foydalanish uchun mo‘ljallangandi.
Affray va uning sheriklari o‘sha vaqtda eng zamonaviy suvosti kemalari hisoblangan. Ular Ikkinchi jahon urushi vaqtida ishlab chiqarilgan tezkor suvosti kemalari ichida eng yaxshilari edi.
Kema dizaynining ba’zi elementlari nemis fashistlarining U-boat’laridan olingan. U-boat — nemischa U-Boot so‘zining inglizcha talaffuzdagi shakli. U-Boot esa nemischadagi Unterseeboot, ya’ni “Suvosti kemasi” so‘zining qisqartmasidir.
HMS Affray uzoq sharqda ishlashga mo‘ljallangani uchun muzlatgich va ikkita ulkan konditsioner bilan jihozlangandi. Kemadagi barcha xonalar dvigatel saqlanadigan bo‘lmadan iloji boricha uzoqroqda joylashtirilgan.
Kema halokatga uchragan vaqtda bortdagi 75 kishi Exercise Spring Train o‘quv mashg‘ulotini o‘tkazayotgandi. Ularning birortasi tirik qolmagan.
Uni suv yuzasida oxirgi marta “Ko” sinfiga mansub HMS Contest kemasi uchratgan. O‘sha kecha HMS Contest Portsmutga qaytib kelayotgan bo‘lgan. Ertasi kuni tonggi sakkizda HMS Affray’dan xabar bo‘lmagach, zudlik bilan qidiruv boshlanadi.
Qidiruv vaqtida ikki tadqiqot kemasi xalqaro Morze kodidagi signalni (suvosti kemasini taqillatish orqali) qabul qiladi. Kema signal orqali: “Suvostida tiqilib qoldik”, — demoqchi bo‘lgan. Lekin qidiruv ishlari baribir ikki oyga cho‘zilib ketadi.
Britaniyada suvosti kemasining g‘oyib bo‘lishi jamoatchilik orasida keng muhokama qilinadi. U hatto ruslar tomonidan egallab olingani haqida mish-mishlar tarqaladi. Har xil taxminlar ilgari surilganiga qaramay, falokat aynan nima sababdan yuz bergani aniqlanmagan.
Affray cho‘kkanidan deyarli yarim asr o‘tib, Trimix kompaniyasining tajribali g‘avvosi, halokatga uchragan suvosti kemalari ishtiyoqmandi Innes Makkartni uni ko‘rish uchun suv tubiga sho‘ng‘ishga muvaffaq bo‘ladi. Makkartni kema bilan tanishib chiqqanidan so‘ng uning bahaybat ekani, yaxshi holatda saqlanib qolgani va boshqa bir qancha ma’lumotlar bilan bo‘lishgan.
Ekipaj a’zolarining jasadlari haligacha Hurd chuqurligining shimoliy qismidagi suvosti kemasida qolmoqda. 2001-yildan boshlab, 1986-yildagi “Harbiy qoldiqlarni himoya qilish to‘g‘risida”gi qonunga binoan Mudofaa vazirligining ruxsatisiz Affray suvosti kemasiga sho‘ng‘ish qonunan taqiqlanadi.
Izoh (0)