"Sut, mol va qo‘y go‘shti ishlab chiqaruvchilari uchun subsidiyalar ikki baravarga oshirildi" – Veterinariya qo‘mitasi raisi Bahrom Norqobilov

Chorva bosh soniga mutanosib ravishda ozuqa yerlari ochiq elektron tanlov asosida ijaraga beriladi. Bu haqda Veterinariya va chorvachilikni rivojlantirish davlat qo‘mitasi raisi Bahrom Norqobilov “Daryo” muxbiriga bergan intervyusida aytib o‘tdi.

Bahrom Norqobilovning ta’kidlashicha, chorva bosh soniga mutanosib ravishda ozuqa yerlarining ochiq elektron tanlov asosida ijaraga beriladi.

“Bizning oldimizga prezidentning “Chorvachilikni yanada rivojlantirish va chorva ozuqa bazasini mustahkamlash chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi qarori chorvachilik sohasida boshlangan islohotlarning uzviy davomi sifatida mamlakatda chorvachilik tarmoqlarini yanada rivojlantirishga qaratilgan qator istiqbolli chora-tadbirlarni belgilab berdi.

Endilikda paxta va g‘alla yetishtiruvchi subyektlar tomonidan 206 ming gektar sug‘oriladigan yer maydonida almashlab ekish hamda beda va chorva ozuqa ekinlari ekiladi. Natijada yiliga qo‘shimcha 2 million tonna ozuqa birligini jamg‘arish imkoniyati yaratiladi. Paxta-to‘qimachilik, g‘allachilik va sholichilik klasterlari tomonidan 500—1000 boshga mo‘ljallangan chorvachilik komplekslari tashkil etilishi belgilandi.

Shuningdek, kelgusi ikki yilda har bir tumanda kamida bittadan go‘sht va sut mahsulotlarini yetishtiruvchi va qayta ishlovchi korxonalar tomonidan aholi xonadonlariga kooperatsiya usulida chorva mollari yetkazib berish va yetishtirilgan mahsulotlarni qayta ishlash va sotish ishlari tashkil etiladi. Bunda, o‘zlashtiriladigan va bo‘sh turgan yer maydonlari  go‘sht hamda sut mahsulotlarini yetishtiruvchi va qayta ishlovchi korxonalarga chorva bosh soniga mutanosib ravishda ozuqa yerlarining ochiq elektron tanlov asosida ijaraga berilishi ta’minlanadi”, – dedi qo‘mita rasi.

Ta’kidlanishicha, qarorga muvofiq kooperatsiya usulida go‘sht va sut mahsulotlarini yetishtirish va qayta ishlashni yo‘lga qo‘ygan xo‘jalik yurituvchi subyektlarga chorvachilik uchun tijorat banklari tomonidan ajratiladigan 20 milliard so‘mgacha miqdordagi kreditlar bo‘yicha foiz stavkasining Markaziy bankning asosiy stavkasidan oshadigan, lekin 8 foiz punktidan ko‘p bo‘lmagan qismiga kompensatsiya hamda kredit summasining 50 foizi miqdorida kafillik taqdim etiladi.

“Deylik, fermer xo‘jaliklari tomonidan 22 foizli kredit olinganda shuning 8 foiz qismi kompensatsiya hisobiga qoplanishi evaziga 14 foizga aylanadi. Ikkinchidan, kredit mablag‘larini olishda yetishmaydigan garov ta’minotining 50 foiziga kafillik taqdim etiladi.

Chorvachilik yo‘nalishida jalb qilinadigan xalqaro moliya institutlarning kredit mablag‘lari 10 yil muddatga 3 yil imtiyozli davr bilan ajratiladi. Tijorat banklariga chorvachilik sohasidagi loyihalar uchun mazkur qaror qabul qilingunga qadar ajratilgan kreditlarni qaytarish muddatini tadbirkorlarning arizalariga ko‘ra o‘n yilgacha uzaytirish tavsiya etilmoqda.

Fermer xo‘jaliklari tomonidan olib kelingan qoramollardan olingan buzoqlar daromadga kirishiga va bu orqali xo‘jaliklar ham daromad qiladi, ham kreditlarini o‘z muddatida to‘lash imkoniyatiga ega bo‘ladi”, – dedi Bahrom Norqobilov.

Qo‘mita rasining alohida ta’kidlashicha, sut, mol va qo‘y go‘shti ishlab chiqaruvchilari uchun subsidiyalar ikki baravarga oshirildi.

“Avval chorvachilik xo‘jaliklarida yetishtirilib, go‘sht uchun realizatsiya qilingan yirik va mayda shoxli qoramollar tirik vaznining har bir kilogrammi uchun 2 ming so‘m, sutning har bir litri uchun 200 so‘m hamda tuxumning har bir donasi uchun 50 so‘m, shuningdek, parranda go‘shtining har bir kilogrammi uchun 1 000 so‘m va intensiv usulda yetishtirilgan sovuq suv baliqlarining har bir kilogrammi uchun 3 ming so‘m, qolgan turdagi baliqlar uchun 1000 so‘m miqdorida subsidiyalar ajratilishi joriy qilingan edi.

2022-yil 1-yanvardan boshlab 2023-yil 31-dekabrga qadar qo‘shimcha qiymat solig‘i to‘lovchisi bo‘lgan chorvachilik xo‘jaliklariga kooperatsiya usulida yetishtirilib, go‘sht uchun realizatsiya qilingan yirik va mayda shoxli qoramollar tirik vaznining har bir kilogrammi uchun subsidiyaning miqdori 2 ming so‘mdan 4 ming so‘mga hamda sutning har bir litri uchun 200 so‘mdan 400 so‘mga oshiriladi.

Bir kilogramm go‘sht va bir litr sut mahsulotlarini ishlab chiqarishda sarflanadigan xarajatning ma’lum qismini qoplaydi. Buning natijasida fermer xo‘jaliklarining qo‘shimcha daromadi oshib, faoliyatini yanada kengaytirish, ozuqa bazasini mustahkamlash, texnika xarid qilish imkoniyati yaratiladi”, — dedi Bahrom Norqobilov.

Ma’lum qilinishicha, chorvachilik xo‘jaliklari tomonidan kredit va lizing shartlari asosida xarid qilingan qishloq xo‘jaligi texnikalari kredit va lizing foizi xarajatlarining 10 foiz punktidan ortiq qismi respublika budjeti hisobidan qoplab beriladi. Fermer xo‘jali tomonidan xarid qilingan texnika uchun kredit yoki lizing yillik 22 foizdan olinsa, 12 foizi respublika budjeti hisobidan qoplab beriladi va bu foiz ko‘rsatgichi fermer xo‘jaligi uchun 10 foizni tashkil etadi.

Ozuqa ekin yer maydonlarida yomg‘irlatib va tomchilatib sug‘orish texnologiyalarini joriy etgan chorvachilik xo‘jaliklariga uning har bir gektari uchun 8 million so‘m miqdorida respublika budjeti hisobidan subsidiya ajratiladi. Bunda, bir gektar yer maydoniga yomg‘irlatib va tomchilatib sug‘orish texnologiyalarini o‘rnatish 2 ming 500 dollar bo‘lsa, 8 million so‘m subsidiya hisobiga o‘rnatish narxi 1 ming 700 dollarga to‘g‘ri keladi. Ushbu texnologiyalarni joriy etish natijasida ozuqa ekin yerlaridan olinadigan birgina makajo‘xorining hosildorligi gektariga 35 sentnerdan 60 sentnerga yetkaziladi.

Gidroponika usulida chorva mollariga ozuqa yetishtirish uskunalarini xarid qilish xarajatining 20 foizi respublika budjeti hisobidan qoplab beriladi. Bunda, mazkur uskuna qiymatining 100 million so‘mdan oshmagan qismi qoplanadi. Gidroponika usulida oziqlantirganda mayda shoxli mollarning tirik vazni 18—20 foiz qo‘shimcha vaznga hamda sut mahsuldorligi 15—20 foizga oshadi. Bu orqali ekin yerlari kamligi, suv taqchilligi sharoitida gidroponika usulida chorva ozuqasi yetishtirish sohaga va chorva moli boquvchilarga katta manfaat keltiradi.

Xorijdan olib kelinadigan, ishlab chiqarilganiga 5 yildan oshmagan ozuqa ekinlarini ekish, yig‘ish va ozuqa tayyorlash qishloq xo‘jaligi texnikalari, ularning butlovchi buyumlari va ehtiyot qismlari, istisno tariqasida, 2025-yil 1-martga qadar bojxona to‘lovlaridan va utilizatsiya yig‘imidan ozod qilinmoqda. Shuningdek, tadbirkorlik subyektlariga “erkin muomalaga chiqarish” bojxona rejimiga joylashtirilgan sanadan boshlab qo‘shilgan qiymat solig‘ini 180 kungacha bo‘lgan muddatga kechiktirib to‘lashga ruxsat berilmoqda.