Eron yadro dasturining rahbari deb atalgan yadrochi olim Muhsin Faxrizoda Isroilning “Mossad” maxsus xizmati agentlari tomonidan, maxsus yaratilgan robot qotil yordamida o‘ldirilgan. Bu haqda The New York Times operatsiya tafsilotlaridan xabardor bo‘lgan Amerika, Isroil va Eron amaldorlari, shuningdek, razvedka xodimlariga tayanib xabar berdi.
NYT yozishicha, 2007-yildan buyon “Mossad” Faxrizoda bilan yadroviy jangovar kallaklarni yaratish dasturi ustida ishlagan olti nafar eronlik yadrochi olimni o‘ldirgan. Faxrizodaning o‘zini agentlar 2009-yilda yo‘q qilishga uringan, ammo razvedka operatsiya badnom qilinganidan gumonsirab, uni so‘nggi lahzada bekor qilgan.
Yangi operatsiyaga tayyorgarlik 2019-yil oxiri — 2020-yil boshida Isroil rasmiy shaxslari va Amerikaning yuqori mansabli amaldorlari o‘rtasidagi bir qator uchrashuvlardan keyin boshlangan. Ularda Yosi Koen (o‘sha vaqtda “Mossad” direktori), AQSh sobiq prezidenti va davlat kotibi Donald Tramp va Mayk Pompeo hamda MRB sobiq direktori Jina Xaspel qatnashgan. Tramp 2018-yil bahorida AQSh yadro kelishuvidan chiqqanini e’lon qilganidan keyin Isroil ushbu operatsiyaga qaytishga qaror qilgan.
Faxrizoda 2020-yil noyabri oxirida Eron shimolidagi Mozandaron viloyatida o‘ldirilgandi. U o‘tirgan avtomobil masofali tarzda boshqarilgan yirik kalibrli quroldan o‘qqa tutilgan.
NYT Isroil razvedkasi vakiliga tayanib yozishicha, “Mossad” agentlari mukammallashtirilgan robotlashtirilgan qurilmaga ulangan Belgiyada ishlab chiqarilgan FN MAG pulemyotidan foydalangan. Butun konstruksiyaning og‘irligi qariyb bir tonnani tashkil qilgan, shuning uchun u Eronga qismlarga bo‘lingan holda olib kelingan va keyin qaytadan yig‘ilgan. Robot Eronda ommabop bo‘lgan Zamyad pikapi kuzoviga sig‘adigan qilib tuzilgan. Yuk mashinasiga turli yo‘nalishlarda kameralar o‘rnatilgan, avtomobil portlovchi modda bilan to‘ldirilgan.
Operatsiya kuni pikap Faxrizoda o‘tib ketishi kerak bo‘lgan joy yaqinida turgan. Uning mashinasiga 15 ta o‘q otilgan, ularning bir qismi olimga borib teggan. Eronning Fars News nashri uchta o‘q uning umurtqa pog‘onasiga zarar yetkazgani haqida yozgandi. Olim o‘ldirilganidan keyin pikap masofadan turib portlatilgan, ammo Isroil agentlari umid qilganidek qurolni to‘liq yo‘q qilishga muvaffaq bo‘linmagan.
NYT qayd etishicha, avvalroq Faxrizoda sun’iy intellektdan foydalangan holda “sun’iy yo‘ldosh tizimi” bilan jihozlangan masofaviy boshqaruvli pulemyotdan o‘ldirilgani haqidagi versiyani Eron Islom inqilobi posbonlari korpusi ilgari surgan edi.
Eronlik olimning o‘ldirilishi ortida “Mossad” turgani haqida fevral oyida The Jewish Chronicle gazetasi yozgan edi. Nashr ma’lumotlariga ko‘ra, operatsiyada 20 dan ortiq agentlar, shu jumladan, Eron fuqarolari qatnashgan. Ular sakkiz oy davomida kontrabanda yordamida Eronga masofaviy boshqaruvli qurol qismlarini olib kirgan. Isroil olimning o‘ldirilishiga aloqadorligini rasman tasdiqlagani yo‘q.
Eron Mudofaa vazirligi Faxrizodani muassasa qoshidagi tadqiqotlar va innovatsiyalar tashkiloti rahbari deb ataydi. Ayni vaqtda OAVlar, shu jumladan, The Wall Street Journal olimni “Eron bombasi otasi” deb nomlagan, AQSh Moliya vazirligi ma’lumotlari bo‘yicha esa u yadro qurolini ishlab chiquvchi SPND tadqiqot firmasini boshqargan. Isroil hukumati 2018-yilda Faxrizodani Tehron yadro loyihalarining rahbari deb atagan edi.
Izoh (0)